AUTOR I TYTUŁ KSIĄŻKI :
ZNOSKO - RETYK I LIAS MIĘDZY KRAKOWEM I WIELUNIEM
WYDAWNICTWO GEOLOGICZNE WARSZAWA 1955,NAKŁAD 1425 EGZ.
STAN : OKŁADKA DB,ŚRODEK BDB/BDB- .
WIELKOŚĆ, OPRAWA I SZATA GRAFICZNA :
29,5X21CM,MIĘKKA OKŁADKA,LICZY 146 STRON,3 FIGURY+12 TABLIC.
KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 11 ZŁ /CENNIK POCZTY POLSKIEJ/ - PŁATNE PRZELEWEM /PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA/. KOSZT PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ ZGODNY Z CENNIKIEM POCZTY POLSKIEJ.
W PRZYPADKU WYBORU WYSYŁKI LISTEM EKONOMICZNYM /PRZESYŁKA NIEREJESTROWANA/ CAŁA ODPOWIEDZIALNOŚĆ W PRZYPADKU JEJ NIEDOSTARCZENIA SPADA NA KUPUJĄCEGO I SPRZEDAJĄCY NIE PRZYJMUJE ŻADNYCH REKLAMACJI ZWIĄZANYCH Z TĄ SPRAWĄ.
INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.
PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY.
NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!
ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE.
POD ZDJĘCIAMI PRZEDMIOTU ZNAJDZIESZ SPIS TREŚCI LUB DODATKOWY OPIS.
SPIS RZECZY
Str. Wstęp................................................................................................ 5 Historia badań........................................................................................ 7 Rozmieszczenie oraz litologiczne wykształcenie utworów retyku i liasu...................................... 24 I. Region południowy — krakowski................................................................ 24 1. Czatkowice .............................................................................. 25 2. Rudno................................................................................... 25 3. Grójec .................................................................................. 26 4. Regulice................................................................................. 26 5. Mirów................................................................................... 26 6. Okolice Podłęża i Ratowej ............................................................... 26 7. Zalas - Głuchówki ...................................................................... 27 8. Dolina Borowca (między Nielepicami a Nawojową Górą)..................................... 27 9. Filipowice................................................................................ 27 10. Dębnik.................................................................................. 28 11. Paczołtowice ............................................................................. 28 12. Racławice................................................................................ 28 13. Rzeczki (pod Tenczynkiem)................................................................ 28 14. „Nowa Krystyna"....................................................................... 28 15. Kozłowiec (Czerwienieć)................................................................... 29 16. Radwanowice ............................................................................ 30 17. Szklary ................................................................................. 30 II. Region północny .............................................................................. 31 A. Obszar błędowsko-siewierski (na południc od antykliny Ogrodzieniec — Woźniki).................. 31 18. Pustkowie - Kąty ...................................................................... 31 19. Rodaki — Marusiniec .................................................................... 32 20. Góra Chełm ............................................................................. 32 21. Góra Żar ................................................................................ 32 22. Hutki-Kanki ............................................................................ 32 23. Gozowa Góra (Buce) ..................................................................... 32 24. Jodlina.................................................................................. 33 25. Niegowonice — Dębina.................................................................. 33 26. Markowizna — Fugasówka — Wydra Zielona .............................................. 34 27. Wypaleniska (Zawierciańskie) .............................................................. 34 28. Łazy.................................................................................... 34 29. Wiesiółka ................................................................................ 35 30. Wysoka - Wiesiółka ..................................................................... 36 31. Poręba — Zawiercie — Łazy — Wysoka .................................................. 36 32. Turza .................................................................................. 36 33. Kierszula ................................................................................ 37 34. Siewierz — Łysa Góra .................................................................. 38 B. Obszar zawierciańsko-wieluński (na północ od antykliny Ogrodzieniec — Woźniki) ................ 39 35. Warty koło Łośnic ....................................................................... 39 36. Dąbrówka-Żarki.......................................................................... 40 37. Stawki ................................................................................. 40 38. Nierada.................................................................................. 40 39. Mrzygłódka.............................................................................. 40 40. Pińczyce — Koclin....................................................................... 41 41. Myslów — Kozieglówki ................................................................... 41 42. Połomia (Nowa Wieś) .................................................................... 42 43. Dzierżno ................................................................................ 44 44. Lgota Górna................................................"............................ 44 45. Brzeziny ................................................................................ 45 46. Godówka — Koziegłówki ................................................................ 45 47. Gężyn................................................................................... 46 48. Gniazdów .............................................................................. 46 49. Mzyki - Wylągi ........................................................................ 46 50. Siedlec Mały............................................................................. 46 51. Czarny Las .............................................................................. 47 52. Łysieć .................................................................................. 47 53. Rększowice.............................................................................. 47 54. Psary ................................................................................... 51 55. Babienica ............................................................................... 51 56. Boronów ................................................................................ 51 57. Dębowa Góra — Niwy.................................................................... 52 58. Zumpy .................................................................................. 52 59. Cieszowa................................................................................ 52 60. Ponoszów — Zborowskie.................................................................. 52 61. — 66. Gorzów Śląski — Praszka ......................................................... 53 61. Otwór Nr l/III ........................................................................ 54 62. Owtór Nr 2/III ......................................................................... 56 63. Otwór Nr 3/III ........................................................................ 57 64. Otwór Nr 4/III ......................................................................... 58 65. Otwór Nr 5/III ......................................................................... 60 66. Otwór Nr 6/III ......................................................................... 62 67. Bugaj (Wieluń)......................................................................... 63 68. Podszubienice............................................................................ 63 69. Olewin — Widoradz...................................................................... 63 III. Stratygrafia utworów retyku i liasu................................................................. 65 1. Nowsze dane i osiągnięcia w stratygrafii retyku i liasu ..................................... 65 2. Stratygrafia profilu Osiny 666............................................................. 68 3. Stosunek żwirów do serii podwęglowej i nadwęgłowej........................................ 69 4. Wiek glinek ............................................................................. 74 5. Wiek serii podwęglowej................................................................... 77 6. Wiek warstw żwirowych .................................................................. 77 7. Wiek węgla brunatnego................................................................... 78 8. Wiek serii nadwęgłowej .................................................................. 80 IV. Zarys paleogeograficzny ............................................................................ 83 V. Część porównawcza................................................................................. 93 Spis cytowanej literatury.............................................................................. 102 Pe3K>M3 ............'................................................................................. 105 Summary............................................................................................. 127
Figury i tablice
Fig. 1. Profil w Lgocie Górnej......................................................................... 45 Fig. 2. Schematyczne przedstawienie stopnia erozji żwirowej.............................................. 72 Fig. 3. Stopień zdarcia utworów liasowych przez trasgresję doggerską oraz stosunki sedymentacyjne w osadach retyku i liasu................................................................................. 81 Tabl. I-IV Fotografie odkrywek ..................................................................... Tabl. V—VII Fotografie zespołów stratygraficznych ...................................................... Tabl. VIII Profil i stratygrafia otworu Osiny 666 .................................................. Tabl. IX Przekrój geologiczny w okolicy Gorzowa Śląskiego .................................... Tabl. X Rozmieszczenie profili i podział retyku i liasu krakowsko-wieluńskiego na regiony sedymentacyjne Tabl. XI Stratygrafia retyku i liasu między Krakowem a Wieluniem .................................. Tabl. XII Rozwój poglądów na stratygrafię retyku i liasu między Krakowem a Wieluniem ..............
STRESZCZENIE
Praca niniejsza jest monografią retyku i liasu obszaru krakowsko-wieluńskiego. Rozdział pierwszy potraktowany jest jako historyczny. Zawiera on przegląd literatury — poczynając od prac F. RoemeraiL. Zejsznera — oraz uwzględnia rozwój poglądów na stratygrafię osadów retyku i liasu. W rozdziale drugim podano opis profili 69 odsłonięć nych stratygraficznie poziomach. Warstwy retyckie nazwano gorzowskimi; osady liasu określono jako: lias aj — warstwy helenowskie dolne i górne (planorbis), lias «2 — warstwy połomskie i blanowickie (angulatus) i lias a3 — warstwy łysieckie (arietites), czyli hettang i dolny synemur. Piaskowce łysieckie reprezentują może lias środkowy i górny (?). Wśród osadów liasowych stwierdzono znaczne hiatusy. W regionie południowym brak jest na ogół warstw liasu «j, w regionie północnym na odwrót —warstw liasu «3, a często i liasu a%. W wyniku przeprowadzonych prac stratygraficznych ściśle została zdefiniowana granica między osadami retyku i liasu. Pojęcie „retyko-lias" na obszarze krakowsko-wieluńskim można uważać za nieaktualne. Problem zarówno ścisłego określenia wieku piaskowców łysieckich, jak i górnej granicy liasu, pozostaje w dalszym ciągu jako otwarty. Rozdział czwarty poświęcono pałeogeografii, a piąty — części porównawczej, w której omówiono utwory „retycko-liasowe" w Górach Świętokrzyskich oraz poddano analizie niektóre z opublikowanych ważniejszych wierceń, przebijających utwory kajpru, retyku i liasu. WSTĘP Praca niniejsza obejmuje wyniki badań nad utworami „retyko-liasu" jury krakowsko-wieluńskiej. Obserwacje dotyczące tego problemu rozpocząłem jeszcze podczas studiów geologicznych na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Kontynuowałem je jako asystent przy Katedrze Geologii U J w Krakowie, wreszcie jako pracownik Instytutu Geologicznego. Przeważająca część moich obserwacji pochodzi z okresu ostatnich trzech lat pracy w Instytucie Geologicznym. Bardzo pomocne okazały się prowadzone przez Zakład Złóż Kruszców I G wiercenia, które niejednokrotnie przebijając utwory „retycko-liasowe" dostarczyły wiele materiału faktycznego. Niektóre z tych wierceń w zestawieniu z naszymi dotychczasoMrymi wiadomościami o stratygrafii i sedymentacji utworów „retycko-liasowych" okazały się nawet rewelacyjne. Podczas badań nad poszczególnymi warstwami osadów „retycko-liasowych" zastanawiający był zawsze dla mnie stosunek żwirów kwarcowych do pozostałych, pelitycznych utworów tej serii. Zastanawiający był również stosunek żwirowisk do osadów starszych, a mianowicie do pstrych iłów kajpru z brekcją lisowską i wapieniami woźnickimi. Mam wrażenie, że w toku moich prac udało mi się ten wzajemny stosunek choć w pewnym stopniu rozwiązać i wyjaśniać niektóre mylne interpretacje dotyczące stratygraficznego położenia żwirów. Dotychczasowe trudności w przeprowadzeniu stratygrafii utworów retyku i liasu spowodowane były brakiem skamieniałości w tych osadach. Trudności te stale były w literaturze podkreślane. Jednakże okazuje się, że w utworach kajpru górnego i retyku, a szczególnie liasu jury krakowsko-wieluńskiej, skamieniałości występują i to w zupełnie dostatecznej ilości dla przeprowadzenia stratygrafii. Osady liasu zawierają znaczne ilości megaspor dość zróżnicowanych i grupujących się w charakterystyczne zespoły. Zupełnie odrębny i bardzo charakterystyczny zespół mikroskamieniałości zawierają osady górnego kajpru. Muszę tutaj podkreślić, że żadna z badanych przeze mnie odkrywek, żadne wiercenie nie okazało się płonne, jeżeli idzie o mikroskamieniałości. Fakt ten ma specjalne znaczenie dla geologów kartografów i uzasadniać go nie ma potrzeby. Praca mniejsza jest podsumowaniem i przeglądem dotychczasowych wyników badań w dziedzinie stratygrafii retyku i liasu. Wnosi ona pewne rzeczy nowe, szczególnie jeśli idzie o metodykę badań, przedstawia „hipotezę roboczą" i daje pierwszą ogólną próbę rozwiązania stratygrafii retyku i liasu obszaru krakowsko-wieluńskiego. Jest rzeczą zrozumiałą, że jest to pierwszy krok uczyniony na drodze ku dokładniejszemu roz-poziomowaniu naszego „retyko-liasu". Badania muszą być prowadzone w dalszym ciągu i to w znacznie szerszym gronie, aniżeli to czyniono dotychczas, oraz ze znacznie większym nakładem środków. Byłoby rzeczą pożądaną, aby badania można było rozszerzyć na Niż, gdzie utwory retyku i liasu niejednokrotnie przewiercane są w całości przy intensywnie prowadzonych pracach badawczych i poszukiwawczych. Jest prawdopodobne, że właśnie tam uda się znaleźć wkładki morskich osadów liasu i w ten sposób uzyska się jeszcze większe możliwości dla sparalelizowania morskich i lądowych osadów tego okresu. Nie mówię tutaj oczywiście o retyku i liasie Gór Świętokrzyskich, gdzie badania paleobotaniczne tak pięknie rozpoczęte zostały przez M. Raciborskiego i A. Makarewiczównę, a prace stratygraficzne i sedymentacyjne przez J. Samsonowicza. Można mieć nadzieję, że powiązanie stratygrafii i paleogeografii obu regionów stanie się w niedalekiej przyszłości możliwe i realne. Kończąc słowa wstępu chciałbym uczynić zadość miłemu obowiązkowi i złożyć se deczne podziękowania tym wszystkim, którzy przez okazaną mi pomoc, udzieloną radę czy uczestniczenie w dyskusji mają znaczny udział w niniejszej pracy. Szczególne słowa podzięki za okazaną życzliwość należą się: Prof. Dr J. S a m s o n o w i c z o w i za przejrzenie rękopisu; Prof. Dr St. Zb. R ó ż y c k i e m u za przedyskutowanie pracy, za bardzo wiele cennych wskazówek i rad odnoszących się do jej układu, formy graficznej, a co najważniejsze, do właściwego ujęcia strony stratygraficznej opracowanego problemu; mgr Wł. Karaszewskiemu za stale i chętnie okazywaną mi pomoc, za rady, za dzielenie się swymi doświadczeniami i znajomością problematyki „retyko-liasu" Gór Świętokrzyskich, za gotowość w każdej porze do długotrwałych i „męczących" dyskusji z dużą stratą osobistego czasu; Panu Zbignieniowi Deczkowskiemu, który podjął się ciężkiego i żmudnego, ale jakże wdzięcznego w wynikach zadania przemywania i wybierania mikroskamieniałości z wielu setek prób zebranych podczas prac terenowych z odsłonięć i rdzeni wiertniczych. Z pracy swojej wywiązał się znakomicie. Muszę podkreślić, że bez udziału i pomocy Zbigniewa Deczkowskiego praca niniejsza nie byłaby przeprowadzona tak szybko. Niechaj fakt ten będzie dla Niego satysfakcją. Autor Warszawa, w marcu 1954 r.