Zeszyt Akwarystyczny 13

Joanna i Paweł Zarzyński

Płaszczki słodkowodne w akwarium

Płaszczki są jednymi z najbardziej oryginalnych ryb świata, wyróżniającymi się na pierwszy rzut oka niezwykłym kształtem ciała. Pod względem systematycznym wraz z rekinami, drętwami i rybami-piłami należą do ryb chrzęstnoszkieletowych (Elasmobranchii). Ich najbliższymi krewnymi są właśnie rekiny posiadające mnóstwo cech wspólnych. Znane są nawet rekiny płaszczkokształtne i płaszczki rekinokształtne niezmiernie podobne do siebie pod względem wyglądu – można je jednak odróżnić po lokalizacji otworów skrzelowych – u rekinów znajdują się one zawsze po bokach ciała, zaś u płaszczek – na jego dolnej i górnej stronie. Znanych jest łącznie co najmniej 520 gatunków płaszczek należących do dwóch rzędów Torpediniformes i Rajiformes. Ogromna większość z nich (ok. 96%) to ryby typowo słonowodne, zamieszkujące najczęściej tropikalne i subtropikalne morza i oceany. Zaledwie kilkadziesiąt gatunków płaszczek przystosowało się do życia w wodach słodkich lub słonawych. Rybami wyłącznie słodkowodnymi są przedstawicielki rodziny Potamotrygonidae zamieszkujące rzeki Ameryki Południowej oraz niektóre przedstawicielki rodziny Dasyatidae zasiedlające.rzeki Afryki i Azji Południowo-Wschodniej, wreszcie niektóre płaszczki z rodzaju Himantura pochodzące z Azji przystosowały się do egzystencji w wodach słonawych, a nawet słodkich. W akwariach spotyka się przede wszystkim płaszczki słodkowodne z rodziny Potamotrygonidae. Wg obecnie przyjętej systematyki (a jest ona dość zmienna i ulega przekształceniom wraz z kolejnymi odkryciami) należy do niej 21 naukowo opisanych gatunków oraz co najmniej kilka ryb, które nie posiadają jeszcze oficjalnej nazwy i nad którymi prowadzone są obecnie badania mające na celu ich odpowiednie zaklasyfikowanie. Przyporządkowano je do trzech rodzajów: rodzaj Potamotrygon (najliczniejszy w gatunki) grupuje tzw. "płaszczki wielkookie", rodzaj Paratrygon (na razie reprezentuje go tylko jeden gatunek) tzw. "płaszczki drobnookie", zaś rodzaj Plesiotrygon (również należy do niego tylko jeden gatunek) – tzw. "płaszczki długoogonowe".