Tytuł : WARSZAWA : GABINET KRÓLEWSKI, W ZAMKU WARSZAWSKIM. Rysował z natury Gryglewski.

Grafika ( Drzeworyt sztorcowy ) ukazała się w II połowie XIX wieku, w czasopiśmie Kłosy

Wymiary drzeworytu : 21 na 18 cm.

stan db+, drobna plamka w prawym dolnym rogu, druga strona zadrukowana. Grafika idealna do przycięcia i oprawy.

Info o ZAMKU KRÓLEWSKIM W WARSZAWIE :

Zamek Królewski w Warszawie

barokowo-klasycystyczny zamek królewski znajdujący się w Warszawie przy placu Zamkowym.

Pierwotnie była to rezydencja książąt mazowieckich, a od XVI wieku siedziba władz I Rzeczypospolitej:

króla i Sejmu (Izby Poselskiej i Senatu). W XIX wieku, po upadku powstania listopadowego, przeznaczony

na potrzeby administracji rosyjskiej. W okresie I wojny światowej rezydencja niemieckiego generalnego

gubernatora. Od 1920 do 1922 siedziba Naczelnika Państwa. 1926–1939 rezydencja Prezydenta Rzeczypospolitej

Polskiej. Spalony i ograbiony przez Niemców w 1939, niemal doszczętnie zniszczony w 1944. Po 1971

odbudowany i zrekonstruowany. Obecnie stanowi pomnik historii i kultury narodowej, pełni funkcje

muzealne i reprezentacyjne. Wpisany jest do Państwowego Rejestru Muzeów.

W swojej długiej historii Zamek Królewski był wielokrotnie grabiony i dewastowany przez wojska

szwedzkie, brandenburskie, niemieckie i rosyjskie.

W 1980 Zamek Królewski, wraz ze Starym Miastem został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Budowa[edytuj]Pod koniec XIII wieku, za panowania księcia mazowieckiego Konrada II, zbudowano gród

drewniano-ziemny zwany Dworem Mniejszym (łac. Curia Minor). Kolejny książę, Kazimierz I, zdecydował

o postawieniu w 1350 pierwszego obiektu murowanego na terenie grodu, Wieży Wielkiej (łac. Turris

Magna).

Pomiędzy 1407 a 1410 Janusz I Starszy wybudował piętrowy gotycki murowany zamek, zwany Dworem

Większym (łac. Curia Maior). Charakter nowej siedziby i jej rozmiary (47,5 m na 14,5 m) zadecydowały

o zmianie statusu obiektu, od 1414 funkcjonował już jako Dwór Książęcy, a od 1526 (gdy zmarli

ostatni książęta mazowieccy, Stanisław i Janusz III), stał się rezydencją królewską.

XVI w.[edytuj]W latach 1548-1556 zamek pozostawał siedzibą królowej Bony Sforzy, żony Zygmunta I.

Kolejny polski monarcha, Zygmunt August, realizował w latach 1568-1572 projekt przebudowy obiektu

– m.in. dobudowano do Dworu Większego renesansowy Dom Królewski według projektu Giovanniego Baptisty

di Quadro, w pracach uczestniczył także sprowadzony ze Śląska architekt Jakub Parr.

XVII w.[edytuj]W 1595 król Zygmunt III Waza podjął decyzję o rozbudowie zamku na funkcje już nie

obronne, ale publiczne. Przebudowę w stylu wczesnego baroku rzymskiego wykonano w latach 1598-1619.

W latach 1601-1603 Giacomo Rodondo ukończył nowe skrzydło północne. Kamieniarkę od 1602 roku

wykonywał Paolo del Corte. Później, po 1614 roku, gdy kierownictwo robót objął Matteo Castelli,

zbudowano skrzydło zachodnie (od strony dzisiejszego placu Zamkowego) na urząd kanclerski i

marszałkowski. Na końcu zbudowano skrzydło południowe. W ten sposób powstało pięcioskrzydłowe

wczesnobarokowe założenie będące dziełem architektów tesyńskich. W 1619 ukończono budowę Nowej

Wieży Królewskiej (łac. Nova Turris Regia) zwanej także Wieżą Zygmuntowską, o wysokości 60 metrów

– znajdowała się ona pośrodku nowo wybudowanej strony zachodniej zamku o długości 90 metrów.

Na szczycie wieży umieszczono zegar z pozłacanymi wskazówkami i miedzianymi tarczami, nowa

iglica wieży miała 13 metrów wysokości, złocone gałki i miedzianą chorągiewkę na szczycie.

W czasach potopu szwedzkiego w latach 1655-1656 zamek królewski w Warszawie został splądrowany

– Szwedzi wywieźli bezcenne obrazy, meble, gobeliny, królewską bibliotekę i archiwum koronne oraz

liczne rzeźby, całe posadzki i chorągwie królewskie. W zamku urządzili lazaret wojskowy, co

dodatkowo przyczyniło się do dewastacji obiektu. W kilka miesięcy później dzieła zniszczenia

dokonały wojska brandenburskie grabiąc większość elementów marmurowych i zrywając resztę posadzek

w zamku. Jeszcze w czasie szwedzkiego oblężenia Warszawy w 1656 kula armatnia uderzyła w iglicę

Wieży Zygmuntowskiej co spowodowało jej przełamanie i zniszczenie wskutek upadku na dziedziniec

zamkowy.

Już w 1657 rozpoczęto odbudowę zamku, pod kierunkiem włoskiego architekta Izydora Affaity. Z braku

funduszy kolejny polski król, Michał Korybut Wiśniowiecki, nie zdecydował się na gruntowną

przebudowę obiektu, ograniczając się do usunięcia zniszczeń – z powodu złego stanu rezydencji

musiał się przenieść w 1669 do Zamku Ujazdowskiego.

Do 1696, kiedy umarł kolejny polski król, Jan III Sobieski, nie przeprowadzano na Zamku Królewskim

żadnych poważniejszych prac, ograniczono się jedynie do przeglądu aktualnego stanu obiektu.

XVIII w.[edytuj]Po wybraniu w elekcji króla Augusta II w roku 1697, zamek znów zaczął podupadać

– nowy konflikt z królem Szwecji Karolem XII obciążył znacznie budżet królewski. Mimo problemów

August II zlecił w 1698 opracowanie projektu przebudowy rezydencji, wykonał go w 1700 sprowadzony

z zagranicy Johann Friedrich Karcher. 25 maja 1702 Zamek zajęli Szwedzi, urządzając w nim szpital

na 500 łóżek, natomiast w Sali Poselskiej i pokojach ministrów stajnie. W 1704 zamek został odbity

przez wojska polskie, jednak wkrótce ponownie przeszedł w ręce wojsk szwedzkich. W 1707, na mocy

traktatu pokojowego między Augustem II i Karolem XII do Warszawy weszły sprzymierzone wojska

rosyjskie, a na zamku zamieszkał car Piotr I Wielki. Po dwóch miesiącach siły rosyjskie wycofały

się z Warszawy grabiąc z Zamku dzieła sztuki, m.in. obrazy Tomasza Dolabelli, w tym dwa ważne dla

Rosjan dzieła malarskie: Zdobycie Smoleńska i Złożenie hołdu Zygmuntowi III przez carów Szujskich.

W latach 1713-1715 rozpoczęto przebudowę według projektu Karchera. W 1717 przebudowano gruntownie

Salę Poselską, która odtąd miała służyć władcom saskim w charakterze sali koronacyjnej. W kolejnych

latach, między 1722 a 1723, przebudowano kolejne sale zamkowe – pod kierunkiem architekta Joachima

Daniela Jaucha utworzono nową Salę Senatorską, przenosząc elementy wyposażenia starej do nowej

lokalizacji, m.in. 60 herbów polskich województw, boazerie, gzymsy oraz lizeny. 31 maja 1732 na

zamku wybuchł pożar, który zniszczył elewację zachodnią oraz część Wieży Zygmuntowskiej i zewnętrzne

rzeźby fasadowe, zwane Armaturą.

Kolejny projekt przebudowy zamku królewskiego powstał po wstąpieniu na tron polski Augusta III

w 1733. Nowe plany, powstałe w roku 1734 i rozszerzone w 1737 przez architekta Gaetano Chiaveriego,

przewidywały m.in. przebudowę fasady zamku od strony Wisły w stylu rokoko, mającą tworzyć nową tzw.

Elewację Saską, a także części północno-wschodniej wraz z wieżą zwaną Altaną gdzie zamierzano

dobudować trzy dwupiętrowe ryzality. Prace budowlane według tych projektów realizowano z różną

intensywnością w latach 1740-1752. W okresie 1740-1747 przebudowano fasadę od strony Wisły

w stylu późnobarokowym (architekci Gaetano Chiaveri, Carl Friedrich Pöppelmann, Jan Krzysztof

Knöffel. Jednym z najlepszych rzeźbiarzy tego okresu prowadzących prace na zamku, był

Jan Jerzy Plersch, który wykonywał kartusze królewskie, sztukaterie oraz statuy, tzw. Figury Sław,

dźwigające korony królewskie umieszczone na szczycie środkowego ryzalitu tzw. Elewacji Saskiej

od strony Wisły. Ostatnie prace z tego okresu zostały zakończone w pod koniec 1763, po śmierci

Augusta III, kiedy Plersch wykonał ostatnie rzeźby i kartusze z herbami województw dla Sali

Poselskiej.

Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, ostatniego polskiego monarchy, sprawującego władzę

od 1764 do czasów III rozbioru Polski w 1795, Zamek Królewski przeżywał okres świetności.

Wyasygnowane kwoty z budżetu królewskiego oraz mecenat, którym król obdarzał artystów i twórców

sztuki, a także wykształcenie i smak artystyczny władcy, pozwoliły zrealizować jeden z najbardziej

interesujących projektów przebudowy zamku. Wykonano w sumie kilkanaście projektów, opracowali je

m.in. architekt francuski Victor Louis, Jan Chrystian Kamsetzer czy Efraim Szreger.

Barokowo-klasycystyczne wnętrza wykonywane były według projektów Jakuba Fontany i Dominika

Merliniego. W latach 1766-1785 według wybranych planów przebudowy, odbudowano spalone

15 grudnia 1767 skrzydło południowe Zamku (m.in. odbudowano dwa zniszczone piętra obiektu,

wykonano nową elewację strony południowej z trzyosiowym ryzalitem, podziały fasady lizenami

i pilastry o jońskich głowicach), według projektu J. Fontany. Od 1773 gruntownie przebudowano

i ozdobiono wnętrza (projekty D. Merliniego i J. Ch. Kamsetzera), m.in. wykonano nowe apartamenty

królewskie, Kaplicę Dworską, Salę Rycerską, Salę Marmurową, Salę Balową. Zbudowano także od

podstaw nowy gmach Biblioteki Królewskiej, mieszczący się wzdłuż prawego skrzydła Pałacu pod

Blachą (włączony w 1776 do zespołu budowli zamkowych), o rozmiarach 56 na 9 metrów. W nowym

budynku bibliotecznym zgromadzono należące do monarchy liczne księgi, gemmy, ryciny, numizmaty,

mapy i plany. Księgozbiór Biblioteki Królewskiej liczył wówczas 16 000 tomów różnych dzieł,

25 525 sztychów i rysunków, 44 842 rycin w 726 oprawionych tomach, ogółem ponad 70 000 rycin –

w obiekcie urządzano także wystawne bale kostiumowe.

Do 1786 Stanisław August Poniatowski podejmował próby gruntownej zmiany szaty zewnętrznej Zamku

i założenia architektonicznego placu Zamkowego, nie udało się jednak zrealizować wykonanych

w tym celu projektów. Jednak udane przekształcenia wnętrz Zamku dokonane przez króla, zachowały

charakterystyczną polską odrębność i wysoki poziom artystyczny.

3 maja 1791 Sejm Czteroletni uchwalił na Zamku Królewskim w Warszawie konstytucję, w uroczystym

pochodzie wyniesiono marszałka sejmu Stanisława Małachowskiego w stronę pobliskiego kościoła

Świętego Jana. Na Zamku z tej okazji wmurowano marmurową tablicę z tekstem autorstwa Ignacego

Krasickiego.

źródło : Wikipedia