Kozłek lekarski

(łac. Valeriana officinalis), kłącze świeżo i prawidłowo wysuszone, przechowywane w odpowiednich warunkach, dzięki czemu zawiera wszystkie substancje aktywne.

Nasz kozłek UPRAWIANY JEST NA GLEBACH WAPIENNYCH (w górach Świętokrzyskich), idealnych dla uzyskania surowca bogatego w walepotriaty, czyli związki odpowiadające za siłę jego leczniczego działania.

Jesteśmy świadomi tego, że ze względu na zawartość olejków, a także walepotriatów temperatura suszenia tego surowca nie powinna przekraczać 40 st. C (wówczas siła jego działania farmakodynamicznego jest największa), dlatego sprowadzamy go wyłącznie z miejsc sprawdzonych, gdzie zarówno metody zbioru jak i sposoby przechowywania i suszenia są przeprowadzane prawidłowo.

Kozłek lekarski od najdawniejszych czasów jest znanym i cenionym ziołem uspokajającym. W lecznictwie ludowym korzeń i kłącze kozłka stosowano jako środek rozkurczający i uspokajający, m.in. w skurczach żołądka i gardła, w migrenie, histerii i padaczce w osłabieniach serca, w bezsenności, jako środek wzmacniającym nerwy.

Zastosowanie w lecznictwie ludowym zostało potwierdzone w badaniach naukowych.

Działanie i zastosowanie

• w stanach pobudzenia nerwowego wywołanych czynnikami zewnętrznymi (lęk, przerażenie, zagrożenie)
• jako pomocniczy lek psychotropowy w grupie tzw. małych środków kojących ze względu na wywołanie stanu odprężenia psychicznego u osób z obsesjami, nerwica lękową, urojonym uczuciem zagrożenia, trudnością zasypiania itp.
• stosowany w napadach padaczkowych częściowych (przebiegających bez utraty świadomości, np. drgania policzków, zawroty głowy, upośledzenie mowy, wzroku lub słuchu) również jako leczenie skojarzone z odpowiednimi syntetykami
• w stanach skurczowych jelit, w bolesnym skurczu żołądka, często jako składnik preparatów stosowanych w tzw. nerwicach wegetatywnych
• łagodnie przeciwcukrzycowo z jednoczesnym zmniejszeniem częstotliwości oddawania moczu i osłabieniem uczucia pragnienia
• przeciwrobaczycowo na owsiki i glisty jelitowe
• zewnętrznie na skórę głowy przy łupieżu i łojotoku, w niektórych dermatozach, w stanach zapalnych oczu

Korzeń i kłącza kozłka lekarskiego obniżają aktywność ośrodkowego układu nerwowego, a co za tym idzie – doprowadzają do zmniejszenia napięcia i uczucia niepokoju, wywołują stan odprężenia psychicznego, w związku z tym są powszechnie stosowane w stanach zdenerwowania, napięcia i pobudzenia nerwowego. Korzeń waleriany jest także skutecznym środkiem na umiarkowaną bezsenność – szczególnie w utrudnionym zasypianiu, spowodowanym stanami napięcia i pobudzenia nerwowego. Poprawia on jakość snu poprzez zmniejszenie czasu potrzebnego do zaśnięcia, wydłużenie czasu snu oraz zmniejszenie ilości wybudzeń w ciągu nocy.

Warto jednak wiedzieć, że kozłek lekarski ma także inne właściwości lecznicze, m.in. rozkurczające, dzięki czemu można go stosować w dolegliwościach żołądkowych na tle nerwowym lub podczas bolesnych miesiączek, waleriana pobudza wydzielanie soku żołądkowego oraz śliny, co ułatwia trawienie.

Skład: irydoidy, zwane walepotriatami (ok. 2%) - związki nietrwałe, łatwo ulegające rozpadowi na świetle i w temperaturze powyżej 35 st. C; alkaloidy pirydynowe (walerianina, aktynidyna); fenolokwasy (kwas chlorogenowy, kwas kawowy); kwas walerianowy, kwas izowalerianowy; kwas masłowy, kwas gamma-aminomasłowy; flawonoidy (apigenina, hesperydyna); olejek eteryczny (ok. 0,8-2%) bogaty w monoterpeny (borneol, kamfen, p-cymen, estry borneolu, limonen) i seskwiterpeny (kwas walerenowy i jego pochodne, walerenol, bisabolen, kadinen, waleranon)

Środki ostrożności:

Kozłek lekarski jest bezpiecznym ziołem, a preparaty na bazie wyciągów z waleriany zazwyczaj nie powodują niepożądanych skutków ubocznych. Długotrwałe stosowanie waleriany w dużych dawkach może powodować reakcje alergiczne, bóle głowy, kołatanie serca.

Przykładowe sposoby przygotowywania i spożywania:

• nalewka (najbardziej efektywne działanie): sporządzić po uprzednim rozdrobnieniu w proporcji 1:5 na etanolu 40 i 70%; nalewkę przyjmować doustnie w dawce 10-15 ml w 100 ml wody

• sproszkowane kłącza kozłka: skuteczne są dawki 5-6 g sproszkowanego kłącza przyjmowane 1-2 razy dziennie

• napar z kłączy kozłka: najmniej wartościowy przetwór walerianowy, działa jedynie antyseptycznie, wiatropędnie, żółciopędnie i rozkurczająco