Jan Piepka
Szumiące wrzosy
***
Wydawnictwo Region
rok wydania: 2023
ilość stron: 198
format: 135 x 200 mm
oprawa: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 9788375919363
Powieść Jana Piepki rozgrywa się w dwóch przenikających się przestrzeniach czasowych. We współczesnej (lata 60. XX wieku) bohater w sztormową noc czuwa przy żonie kaszubskiego rybaka z Jastarni. Jej mąż i jego przyjaciel najprawdopodobniej zginął na morzu. Mieszają się tu rozpacz, bezsilność i wciąż tląca się nadzieja, że może jednak nie stało się najgorsze. Długa jesienna noc jest także okazją do wspomnień, w których bohater/narrator powraca do dramatycznych wydarzeń II wojny światowej, okrucieństwa radzieckiego "wyzwolenia" w 1945 roku i trudów powojennej odbudowy. Te wszystkie wypadki są z nim bezpośrednio związane i oglądane jego oczami – stąd fabuła ogranicza się do północnych Kaszub. Choć nigdzie w powieści nie wybrzmiewa jednoznacznie słowo "miłość", to wokół niej zbudowane są historie głównych bohaterek – rybaczki Marii, młodzieńczej miłości narratora – Elżbiety i Niemki Margot, która mimo doznanych krzywd i obcości, pozostaje w rodzinnych, kaszubskich stronach.
Tytułowe wrzosy mają w powieści wymiar symboliczny – towarzyszą bohaterom w kluczowych momentach ich życia – łącząc to, co dobre (zapach, słodycz, ciepło jesieni) z tym, co złe (chłód, ból związany ze stratą najbliższych i gorycz porażki).
"Szumiące wrzosy" zgłoszone zostały w 1965 roku na konkurs literacki związany z 20-leciem PRL, organizowany przez gdański Związek Literatów Polskich i Wydawnictwo Morskie. Jury pod przewodnictwem Jarosława Iwaszkiewicza zakwalifikowało powieść do grona prac finałowych i przyznało jej wyróżnienie. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Morskiego w 1967 roku.
*****
Jan Piepka (1926-2001) – poeta, prozaik, dramatopisarz i działacz regionalny związany z północnymi Kaszubami i Trójmiastem, znany również pod pseudonimem Staszków Jan. Tworzył w języku kaszubskim (liryki, dramaty) i polskim (powieści dla dorosłych i młodzieży). W centrum zainteresowań była historia i kultura kaszubska, którą propagował jako członek Związki Literatów Polskich od 1958 roku.
Książkowym debiutem Piepki był wydany w 1955 roku, wspólnie z Leonem Ropplem, zbiór wierszy i opowiadań "Naszé stronë". Wkrótce ukazały się jego: zbiór opowiadań "Purtkowe stegny" (1956) oraz powieść "Hanesk" (1957). Kolejne książki Piepki ukazywały się w następujących latach: 1961 (zbiór wierszy "Sto jedna chwilka"), 1967 (powieść "Szumiące wrzosy"), 1968 (komedia "Choróbsko", powieść "Dzierzby w głogach"), 1970 (powieść "Cisza"), 1974 (opowieść dla dzieci "Wieża z domem"), 1976 (powieść "Komu przypisano miłość..."), 1978 (opowiadania dla dzieci "Torbus i reszta zgrai"), 1980 (tomik poetycki "Czułość słowa"), 1983 (tom wierszy "Kaszmiszczi" i wiersze dla dzieci "Moja kotka, mój kot") i w 1984 (powieść "Cień słońca"). Ostatnimi opublikowanymi utworami twórcy były tomiki wierszy: "Krzyk ptaków" (2000) oraz "Spiewa i lza" (wydany już po jego śmierci, w 2022 r.).
Piepka spoczął w rodzinnym Łebnie, gdzie znajduje się Izba Pamięci prowadzona przez Bibliotekę Publiczną Gminy Szemud i co roku odbywają się spotkania poświęcone jego twórczości i działalności. Z inicjatywy tej instytucji do rąk czytelników trafia także niniejsza seria powieści Jana Piepki, przygotowana przez Wydawnictwo Region z Gdyni.