![]() |
|
|
|
Lidia Przymuszała
SŁOWNIK FRAZEOLOGIZMÓW
I TYPOWYCH POŁĄCZEŃ WYRAZOWYCH
W GWARACH ŚLĄSKICH
Opole 2013, XLII + 503, twarda oprawa, format ok. 24 cm x 17 cm
Praca wpisuje się w nurt badań dotyczących frazeologii gwarowej – stosunkowo młodej dziedziny badawczej,
uprawianej przez wąskie grono badaczy i reprezentowanej przez niezbyt liczne teksty.
Jest to praca w pełni naukowa, opracowana na podstawie najnowszych metodologii leksykograficznych.
Gromadzi blisko 7 tysięcy związków frazeologicznych wyekscerpowanych z kartoteki Słownika gwar śląskich
(red. B. Wyderka). W większości jest to materiał zebrany w terenie, a także pochodzący z rękopiśmiennych
i drukowanych źródeł dialektologicznych i etnograficznych oraz tekstów folklorystycznych.
Zakres czasowy materiału to wiek XX, częściowo także koniec wieku XIX – a zatem, obok związków współczesnych,
słownik rejestruje również frazeologizmy rzadkie, dziś już niespotykane, odchodzące do językowego lamusa.
Z uwagi na swą zawartość słownik jest skarbnicą nie tylko językowego, ale też kulturowego bogactwa Śląska.
Słownik frazeologizmów i typowych połączeń wyrazowych w gwarach śląskich w swoim założeniu nie jest
słownikiem dyferencyjnym (jak większość słowników gwarowych), lecz rejestruje ogół gwarowych związków
frazeologicznych z obszaru Śląska. Ma on charakter dokumentacyjny i otwiera szerokie możliwości dalszych badań.
Może służyć badaniom porównawczym frazeologii śląskiej z frazeologią innych gwar i języka ogólnego.
Na jego podstawie można badać geografię frazeologizmów, wewnętrzne zdyferencjonowanie frazeologii śląskiej
– słownik daje bowiem materiał pozwalający ustalić, które frazeologizmy mają zasięg ogólnośląski,
a które są ograniczone terenowo. Ponadto może być wykorzystywany w przyszłych badaniach diachronicznych.
I wreszcie materiał słownikowy może stanowić punkt wyjścia do tworzenia większych uogólnień i syntez
dotyczących frazeologii gwarowej.
Leksykon kierowany jest przede wszystkim do językoznawców (zwłaszcza frazeologów i dialektologów),
ale korzystać może z niego również każdy miłośnik gwary śląskiej.
SPIS TREŚCI :
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V
I. Założenia metodologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII
1. Charakter i cel słownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII
2. Charakterystyka materiału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVII
3. Ustalenia terminologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX
II. Zasady redakcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII
1. Budowa artykułu hasłowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII
2. Postać hasła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIV
3. Znaczenie i sposoby określania znaczeń . . . . . . . . . . . . . XVI
4. Dokumentacja hasła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVIII
5. Kwalifikatory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVIII
6. Odsyłacze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX
7. Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX
III. Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XX
IV. Pisownia fonetyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XXII
V. Skróty źródeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XXIV
VI. Wykaz przywoływanych miejscowości . . . . . . . . . . . . . . . . XXXIV
VII. Skróty powiatów i subregionów Śląka . . . . . . . . . . . . . . . XXXIX
VIII. Kwalifikatory i skróty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XLI
Słownik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 — 503
WYKAZ PRZYWOŁANYCH MIEJSCOWOŚCI :
Bełk ryb
Biała prud
Biedrzychowice prud
Bieruń (Czarnuchowice) tys
Bieruń tys
Boconowice mist RCzes
Bogacica klucz
Bogumin (Pudłów) karw RCzes
Bogumin (Szonychel) karw RCzes
Bogumin (Wierzbica) karw RCzes
Bogumin (Zabłocie) karw RCzes
Borki W ol
Borycz strzel
Brenna ciesz
Bronów biel
Browiniec Polski prud
Brożec krap
Brzeźnica prud
Brzozowa opaw RCzes
Budziska rac
Bukowa Śl nam
Bukowiec mist RCzes
Bystrzyca mist RCzes
Bytom
Bytom (Rozbark)
Chechło gliw
Chełm Śl tys
Chorzów
Chorzów (Batory)
Chróścice op
Chrząstowice op
Chrzelice prud
Ciecierzyn klucz
Cierlicko karw RCzes
Cieszyn
Cisek koz
Czadca Słow
Czartowice prud
Czekanów tar
Czerwionka-Leszczyny (Czerwionka) ryb
Czerwionka-Leszczyny (Leszczyny) ryb
Czeski Cieszyn (Mistrzowice) karw RCzes
Czeski Cieszyn (Mosty) karw RCzes
Czeski Cieszyn (Stanisłowice) karw RCzes
Dąbrowa nam
Dąbrówka Łubniańska op
Dębowiec ciesz
Dębska Kuźnia op
Dobieszowice krap
Dobra krap
Dobrzeń W op
Domasławice D (Wołowiec) mist RCzes
Dziadowa Kłoda oleś
Dziećmarowice karw RCzes
Dzielów głub
Dziergowice koz
Dzierżysławice prud
Fałkowice nam
Gamów rac
Gaszowice ryb
Gierałtowice koz
Gliwice
Gliwice (Łabędy)
Gliwice (Szobiszowice)
Glogówek (Głogowiec) krap
Gnojnik mist RCzes
Gola kęp
Golczowice brzes
Gostomia prud
Góra św. Anny strzel
Górka Prudnicka prud
Górki op
Grodzisko ol
Grodziszcze karw RCzes
Gronowice klucz
Gródek mist RCzes
Grzędzin koz
Hanusek tar
Harbutowice ciesz
Hawierzów karw RCzes
Hawierzów (Błędowice) karw RCzes
Hawierzów (Datynie D) karw RCzes
Hawierzów (Sucha) karw RCzes
Hawierzów (Sucha G) karw RCzes
Hawierzów (Sucha Średnia) karw RCzes
Hawierzow (Szumbark) karw RCzes
Istebna ciesz
Jabłonków mist RCzes
Jakubowice koz
Jankowice Rybnickie ryb
Januszkowice krap
Jastrzębie Zdrój
Jastrzębie Zdrój (Jastrzębie G)
Jaworze biel
Jaworze (Jaworze Średnie) biel
Jaworzynka ciesz
Jejkowice ryb
Kadłub Wolny ol
Kalety (Jędrysek) tar
Kaniowice mist RCzes
Karchów koz
Karczów op
Karłowice op
Karwina RCzes
Karwina (Darków) RCzes
Karwina (Frysztat) RCzes
Karwina (Łąki) RCzes
Karwina (Raj) RCzes
Katowice
Katowice (Janów)
Katowice (Wełnowiec)
Kędzierzyn-Koźle (Pogorzelec)
Kielcza strzel
Kleszczów gliw
Knieja ol
Kobiór pszcz
Kobylice koz
Kochanowice lub
Kocobędz karw RCzes
Kocobędz (Ligotka Alodialna) karw RCzes
Kolonowskie strzel
Komorzno klucz
Koniaków ciesz
Kończyce M ciesz
Kopciowice tys
Koszarzyska mist RCzes
Koszęcin lub
Kościeliska ol
Kotórz W op
Kotulin gliw
Kozakowice G ciesz
Kómica krap
Kózki koz
Krapkowice
Krasiejów op
Kromołów krap
Kryry pszcz
Krzyżanowice rac
Krzyżowa Dolina op
Kujakowice D klucz
Kujakowice G klucz
Kujawy krap
Kurznie op
Kuźnia Raciborska rac
Kuźnica Ligocka nys
Lasowice W klucz
Ligota G klucz
Ligota M koz
Ligotka Kameralna mist RCzes
Lisów lub
Lubliniec
Lubomia wodz
Lubsza brzes
Lutynia D karw RCzes
Lutynia D (Wierzniowice) karw RCzes
Łagiewniki M lub
Łany koz
Łańce rac
Łącznik prud
Łężce koz
Łomna D mist RCzes
Łomna G mist RCzes
Łomnica ol
Łowkowice klucz
Łowkowice krap
Łubie tar
Marklowice wodz
Mąkoszyce brzes
Mechnica koz
Mechnice op
Miasteczko Śl tar
Międzyświeć ciesz
Mikołów (Borowa Wieś)
Mikołów (Bujaków)
Mikołów (Mokre)
Mikołów (Paniowy)
Mikołów (Śmiłowice)
Milików mist RCzes
Mionów prud
Mosty mist RCzes
Mszana wodz
Mysłowice
Mysłowice (Kosztowy)
Nakło op
Nasiedle głub
Nawsie mist RCzes
Nędza rac
Niewodniki op
Nowa Kuźnia op
Nowa Wieś Prudnicka prud
Nowe Smarchowice (Zielony Dąb) nam
Nydek mist RCzcs
Ochaby ciesz
Odra wódz
Olbrachcice prud
Oldrzyszowice brzes
Olszowa strzel
Olza wodz
Opole (Gosławice)
Opole (Grudzice)
Opole (Malina)
Opole (Szczepanowice)
Opole (Wójtowa Wieś)
Opole (Zakrzów)
Orłowa karw RCzes
Orłowa (Lutynia G) karw RCzes
Orłowa (Łazy) karw RCzes
Ortowice koz
Orzesze (Woszczyce) mik
Orzesze (Zazdrość) mik
Ostrawa (Hermanice) RCzes
Ostrożnica koz
Oszczadnica czad Słow
Otoki prud
Paczyna gliw
Paniówki gliw
Piasek mist RCzes
Piasek (Baginiec) mist RCzes
Piechocice nys
Piekary oław
Piekary Śl
Piekary Śl (Kozłowa Góra)
Pietrowice karw RCzes
Pietrowice (Marklowice D) karw RCzes
Pietrowice (Zawada) karw RCzes
Pietrzwałd karw RCzes
Pilchowice gliw
Pisarzowice krap
Płużnica W strzel
Poborszów koz
Pogórze prud
Pogwizdów ciesz
Popielów op
Prężyna prud
Prószków op
Pruchna ciesz
Przechód nys
Pszczyna
Pszczyna (Łąka)
Pszczyna (Stara Wieś)
Puńców ciesz
Pyskowice (Dzierżno) gliw
Racibórz
Racibórz (Brzezie)
Racibórz (Markowice)
Racibórz (Stara Wieś)
Racimów (Datynie G) mist RCzes
Radlin wodz
Radłów ol
Radostynia prud
Radoszowy koz
Radzionków tar
Raków głub
Rogów wodz
Ropica mist RCzes
Roszkowice brzes
Roszków rac
Ruda Śl
Ruda Śl (Kochłowice)
Rudzica biel
Rudziniec gliw
Rybnik
Rybnik (Stodoły)
Rybnik (Wielopole)
Rzeka mist RCzes
Rzuchów rac
Rzymkowice nys
Sadów lub
Sarnów klucz
Schodnia op
Siemianowice Śl (Michałkowice)
Skalite czad Słow
Skoczów ciesz
Smolamia (Serwitut) krap
Solamia koz
Solec prud
Sośnica wroc
Sowczyce ol
Sowin nys
Stanica gliw
Staniszcze W strzel
Stara Jamka nys
Stare Budkowice op
Stare Kolnie op
Stare Siołkowice op
Steblów krap
Stobrawa op
Stonawa karw RCzes
Strzebiń lub
Sulków głub
Suszec pszcz
Szobiszowice (Szobiszowice D) mist RCzes
Ściborowice krap
Ścigów krap
Śmicz prud
Śmiłowice mist RCzes
Świętochłowice (Lipiny)
Tarnowiec brzes
Tarnowskie Góry
Tarnowskie Góry (Pniowiec)
Tarnowskie Góry (Repty Śl)
Tarnowskie Góry (Strzybnica)
Tarnów Opolski op
Tłustomosty głub
Toszonowice D (Zawadowice) mist RCzes
Toszonowice G mist RCzes
Trzanowice mist RCzes
Trzyniec (Guty) mist RCzes
Trzyniec (Karpętna) mist RCzes
Trzyniec (Końska) mist RCzes
Trzyniec (Oldrzychowice) mist RCzes
Trzyniec (Tyra) mist RCzes
Turze rac
Twardawa prud
Twardogóra oleś
Ucieszków koz
Ustroń ciesz
Ustroń (Lipowiec) ciesz
Ustroń (Nierodzim) ciesz
Walce krap
Warmątowice strzel
Wąwelno op
Wędrynia mist RCzes
Wichrów ol
Wierzch prud
Większyce koz
Wilków prud
Wisła ciesz
Wojnowice rac
Woźniki lub
Wronin koz
Wróblin prud
Wrzoski op
Zabrze
Zabrze (Biskupice)
Zabrze (Makoszowy)
Zabrze (Rokitnica)
Zabrzeg biel
Zakrzów koz
Zakrzów Turawski op
Zalesię Śl strzel
Zarzecze ciesz
Zawada prud
Zawadzkie strzel
Zborowskie lub
Zielina krap
Złotniki op
Żędowice strzel
Żory
Żużela krap
SKRÓTY POWIATÓW I SUBREGIONÓW ŚLĄSKA :
biel bielski Bielsko-Biała
brzes brzeski Brzeg
Byt Bytomskie Bytom
chorz chorzowski Chorzów
ciesz cieszyński Cieszyn
Ciesz Cieszyńskie Cieszyn
czad Czadecki Czadca
DŚl Dolny Śląsk
gliw gliwicki Gliwice
Głog Głogóweckie Głogówek
głub głubczycki Głubczyce
GŚl Górny Śląsk
GŚlśr środkowy Górny Śląsk
Jab Jabłonkowskie Jabłonków
karw karwiński Karwina
Kat Katowickie Katowice
kęp kępiński Kępno
klucz kluczborski Kluczbork
Klucz Kluczborskie Kluczbork
koz kędzierzyńsko-kozielski Kędzierzyn-Koźle
Koz Kozielskie Kędzierzyn-Koźle
krap krapkowicki Krapkowice
Krap Krapkowickie
lub lubliniecki Lubliniec
mik mikołowski Mikołów
Mik Mikołowskie Mikołów
mist mistecki Frydek-Mistek
nam namysłowski Namysłów
Niem Niemodlińskie Niemodlin
nys nyski Nysa
ol oleski Olesno
oleś oleśnicki Oleśnica
oław oławski Oława
op opolski Opole
Op Opolskie Opole
opaw opawski Opawa
ostr ostrawski Ostrawa
prud prudnicki Prudnik
pszcz pszczyński Pszczyna
Pszcz Pszczyńskie Pszczyna
rac raciborski Racibórz
Rac Raciborskie Racibórz
RCzes Republika Czeska
ryb rybnicki Rybnik
Ryb Rybnickie Rybnik
Słow Słowacja
strzel strzelecki Strzelce Opolskie
Syc Sycowskie Syców
ŚlCiesz Śląsk Cieszyński
ŚlOp Śląsk Opolski
tar tarnogórski Tarnowskie Góry
tys tyski Tychy
wodz wodzisławski Wodzisław Śląski
wroc wrocławski Wrocław
KAŻDY OFEROWANY EGZEMPLARZ JEST SPRAWDZANY
W CELU WYKLUCZENIA EWENTUALNYCH
DEFEKTÓW DRUKARSKICH !
ZAPRASZAM DO PRZEJRZENIA PEŁNEJ OFERTY KSIĘGARNI E-KODEKS !!!
W przypadku dodatkowych pytań proszę przesłać wiadomość.
|
|
|
|
|
|
|
![]() |
![banner lap kupon button](data:image/svg+xml,<svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 1200 301"></svg>)
