„Rozkazy Krakowskiej Chorągwi Harcerzy/Chorągwi ZHP w Krakowie z lat 1945‒1950”, 2018 [zebr. i opr.] Janusz Wojtycza, Kraków 2018, Komisja Historyczna ZHP Chorągwi Krakowskiej, ss. 279 nlb. / CD

Harcerstwo po pięciu latach okupacyjnej nocy odrodziło się w Krakowie szybko i spontanicznie. Było odbierane jako element stabilizacji. Duży wpływ na szybki rozwój miał udział w pracy chorągwi harcerzy Szarych Szeregów. Już 22 kwietnia 1945 r. w Dniu Harcerza wzięło udział około 6000 harcerek i harcerzy. Prężnie rozwijała się działalność sportowa i Składnicy Harcerskiej, tworzącej podstawy do niezależności materialnej krakowskiego harcerstwa. Niestety harcerstwo jako organizacja wybitnie skuteczna wychowawczo stała się szybko obiektem zainteresowania władzy, która już po trzech latach zaczęła podporządkowywać sobie harcerstwo, doprowadzając niebawem do zmian organizacyjnych i metodycznych, a wreszcie do poddania go kurateli Związku Młodzieży Polskiej.

Krakowskie harcerstwo zawsze było jednym z czołowych środowisk. Także w latach 1945‒1949 wyróżniało się na tle innych. Podjęło w nim pracę wielu instruktorów przedwojennych oraz z okresu konspiracji. Byli oni silnie zaangażowani w tę działalność i związani uczuciowo ze swoją organizacją. Dowodem na to jest także zachowanie się niemal kompletu rozkazów Krakowskiej Chorągwi Harcerzy i połączonej komendy Chorągwi ZHP w Krakowie. Stało się tak pomimo celowego niszczenia dokumentów, a także sztandarów harcerskich, po przejęciu agend organizacji przez ZMP.

Rozkazy stanowią niezastąpione i obok różnego typu sprawozdań najważniejsze źródło informacji o działalności harcerstwa. Przez zachowanie szczegółowych informacji faktograficznych umożliwiają opis działalności i dokonywanie analiz. Rozkazy z omawianego okresu zawierają ponadto, wobec ówczesnego braku książek i czasopism harcerskich, regulaminy i wskazówki metodyczne w formie załączników. Interesujące informacje przynosi dział nieurzędowy, a zwłaszcza kronika.

Prezentowane dokumenty pochodzą z kolekcji autora, zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej, Archiwum Narodowego w Krakowie Oddział w Tarnowie, a dwa z kolekcji prywatnych hm. lek. med. Bolesława Leonharda i hm. dr hab. Jacka Nawrockiego.