Portatyl, ołtarzyk tablicowy (łac. altare portatile) – wykonywane od VII wieku małe, przenośne ołtarzyki, głównie metalowe lub z kości słoniowej, używane w czasie podróży. Ołtarz taki zwykle nazywano "kamieniem świętym" i służył w czasie podróży do sprawowania liturgii mszalnej. W późniejszym okresie ołtarz ten zastąpił zestaw miniaturowych sprzętów mszalnych wykorzystywanych przez kapelanów wojskowych lub duchownych przynoszących sakrament chorych tzw. wiatyk. Od XIII wieku portatylami dysponowali głównie duchowni, a posiadanie ich przez osoby świeckie wymagało specjalnego przywileju.
Ołtarze tego typu składały się z niewielkiej, czworobocznej kamiennej płyty. Zgodnie z regułami na portatyl powinien być wykonany z jednolitej bryły kamienia na tyle grubej, aby w środku znalazło się miejsce na relikwie, a na nim kielich i hostia, ale i puszka z komunikantami do konsekracji. Do wnętrza ołtarzyka prowadziło wyżłobienie do otworu symbolizującego grób sepulchrum, umieszczone pośrodku ołtarza, a zamykane płytą sigillum. Na płycie dodatkowo odciskana była lakowa pieczęć biskupia. Dodatkowo od spodu portatylu zamieszczano informacje o fundatorze i imiona świętych, których relikwie umieszczono w ołtarzyku.
Przedmiotem aukcji jest portatyl z lat 40. XIX w. Jest to sosnowa skrzynka połączona czopem prostym z wpuszczonym do środka kamieniem z marmuru węgierskiego. Od tyłu płaszczyzna przymocowana za pomocą kołków z wysuwanym jaskółczym ogonem (rodzaj szufladki o charakterystycznym kształcie). Górne ranty drewnianej ramy wykończono profilem półokrągłym wklęsłym. Na rewersie widnieje inskrypcja: "Ego Martinus Dunin, Dei et Apostolicae sedis gratia Archi - Episcopus Gnesnensis et Posnanensis haec portatile cui reliquis Santci Giovanni Sarcander Martinus imposuit" (Ja, Marcin Dunin, z Bożej łaski Arcybiskup Gnieźnieńsko - Poznański w tym portatylu relikwie św. Jana Sarkandera umieściłem).
Marcin Dunin Sulgostowski (ur. 11 listopada 1774 w Wale, zm. 26 grudnia 1842 w Poznaniu) – polski biskup rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański oraz prymas Polski w latach 1831–1842.
Jan Sarkander (w niektórych publikacjach również Johann Fleischmann; ur. 20 grudnia 1576 w Skoczowie, zm. 17 marca 1620 w Ołomuńcu) – prezbiter, męczennik, święty Kościoła katolickiego, patron Moraw, Śląska, diecezji bielsko-żywieckiej oraz dobrej spowiedzi.
Gwoździe oraz plomba nienaruszone. Pieczęć w laku słabo czytelna. Ślady po drewnojadach (nieaktywne). Portatyl po fachowej renowacji.
W pełni legalne pochodzenie. Dla zainteresowanych w cenie posiadam całą drewnianą mensę (słół) ołtarzową, w podobnym stanie (w tym przypadku odbiór wyłącznie osobisty ze względu na gabaryty. Zdjęcia wyślę na e-maila.
Wymiary: 40cm x 32,5 cm x 7 cm. Waga ok 10kg
Zapraszam do licytacji.