Jan Piepka
Purtkowe stegny
***
Wydawnictwo Region
rok wydania: 2023
ilość stron: 202
format: 135 x 200 mm
oprawa: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 9788375918809
Debiutancki zbiór składa się z dziewięciu opowiadań, które rozgrywają się między połową XIX wieku a końcem I wojny światowej. Autor umiejscowił ich fabuły na pomorskiej prowincji, ukazując różne aspekty walki Kaszubów o własną tożsamość i podmiotowość, portretując jednocześnie zwykłych, prostych mieszkańców kaszubskich wsi. Zagrożeniem dla nich są nie tylko urzędowa germanizacja, ale także przemiany gospodarcze i społeczne II połowy XIX stulecia, zmuszające do trudnych wyborów – do emigracji lub wyrzeczenia się tożsamości za cenę poprawy własnego losu. To opowieści na wskroś tragiczne, bowiem doświadczeniem bohaterów ostatecznie jest klęska – utrata tego, co najważniejsze, samotność i niezrozumienie. Stąd tytułowe "Purtkowe stegn"” ("Diabelskie ścieżki"), które prowadzą ich do zatracenia. Jak przystało na książkę powstałą w okresie socrealizmu, w opowiadaniach pojawiły się nieco sztucznie wprowadzone wątki walki klasowej i socjalistycznych idei proletariackiej rewolucji lat 1917–1920.
Debiutancki zbiór opowiadań ukazał się na zamówienie wydawnictwa 'Iskry", które w połowie lat 50. poszukiwało nowych autorów i opowieści o "północnych kresach Polski". Piepka, korzystając z okazji, postanowił ogólnopolskiemu czytelnikowi przybliżyć tragiczną historię swej małej, kaszubskiej ojczyzny.
*****
Jan Piepka (1926-2001) – poeta, prozaik, dramatopisarz i działacz regionalny związany z północnymi Kaszubami i Trójmiastem, znany również pod pseudonimem Staszków Jan. Tworzył w języku kaszubskim (liryki, dramaty) i polskim (powieści dla dorosłych i młodzieży). W centrum zainteresowań była historia i kultura kaszubska, którą propagował jako członek Związki Literatów Polskich od 1958 roku.
Książkowym debiutem Piepki był wydany w 1955 roku, wspólnie z Leonem Ropplem, zbiór wierszy i opowiadań "Naszé stronë". Wkrótce ukazały się jego: zbiór opowiadań "Purtkowe stegny" (1956) oraz powieść "Hanesk" (1957). Kolejne książki Piepki ukazywały się w następujących latach: 1961 (zbiór wierszy "Sto jedna chwilka"), 1967 (powieść "Szumiące wrzosy"), 1968 (komedia "Choróbsko", powieść "Dzierzby w głogach"), 1970 (powieść "Cisza"), 1974 (opowieść dla dzieci "Wieża z domem"), 1976 (powieść "Komu przypisano miłość..."), 1978 (opowiadania dla dzieci "Torbus i reszta zgrai"), 1980 (tomik poetycki "Czułość słowa"), 1983 (tom wierszy "Kaszmiszczi" i wiersze dla dzieci "Moja kotka, mój kot") i w 1984 (powieść "Cień słońca"). Ostatnimi opublikowanymi utworami twórcy były tomiki wierszy: "Krzyk ptaków" (2000) oraz "Spiewa i lza" (wydany już po jego śmierci, w 2022 r.).
Piepka spoczął w rodzinnym Łebnie, gdzie znajduje się Izba Pamięci prowadzona przez Bibliotekę Publiczną Gminy Szemud i co roku odbywają się spotkania poświęcone jego twórczości i działalności. Z inicjatywy tej instytucji do rąk czytelników trafia także niniejsza seria powieści Jana Piepki, przygotowana przez Wydawnictwo Region z Gdyni.