Tytuł : EPIZOD Z POTOPU. Podług kartonu W. Kaulbacha.

Wymiary grafiki : 28 na 21 cm.

Grafika ( drzeworyt sztorcowy ) ukazała się w latach 70-tych XIX wieku w czasopiśmie Kłosy

Stan db Delikatne przebarwienia papieru i rdzawe plamki. Druga strona zadrukowana.

Grafika idealna do przycięcia i oprawy.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Arka Noego

(hebr. tebah – skrzynia) – pływająca drewniana konstrukcja, która zgodnie z przekazami religii abrahamowych zbudowana została na polecenie Boga

Jahwe (Jehowę) przez Noego, by mógł on ocalić własną osobę, swoją rodzinę (w sumie 8 osób) i przedstawicieli wszystkich gatunków zwierząt przed potopem.

Najbardziej znany opis arki znajduje się w biblijnej Księdze Rodzaju (6,14 – 8,19).

Opowieść zawarta w Księdze Rodzaju była i jest tematem rozległych opracowań w różnych religiach abrahamowych, których treścią były zarówno teoretyczne

rozwiązania kwestii (np. jak Noe mógł zmieścić wszystkie gatunki zwierząt do arki) jak i alegoryczne interpretacje (np. uznanie arki za prekursora Kościoła,

niosącego zbawienie ludzkości).

Począwszy od XIX wieku, w związku z rozwojem geologii i biogeografii jako dziedzin nauki, badacze historii naturalnej zaczęli podważać dosłowność tekstu

biblijnego[1], a krytyka biblijna zwracała uwagę na korzenie i cele opowieści. Pomimo tego zwolennicy dosłownej interpretacji Biblii do dzisiaj kontynuują

poszukiwania dowodów tej opowieści biblijnej i przeczesują region pasma gór Ararat w dzisiejszej Turcji (na pograniczu z Armenią), gdzie według Księgi

Rodzaju miała osiąść Arka Noego.

Hebrajska nazwa tebah (skrzynia) poza opisem arki występuje w Piśmie Świętym tylko w Księdze Wyjścia (2,3), gdzie oznacza papirusowy kosz płynący po wodach

Nilu, w którym złożono Mojżesza, by go ocalić. Biblia określa ją jako skrzynia (bez steru i kadłuba), pomimo tego później arka błędnie rozpowszechniła się

w ikonografii jako łódź, szczegóły opisu budowy pozwalają jednak sądzić, że miała ona raczej przypominać wielki dom (skrzynie) niż łódź.

Opowieść o arce Noego, podana w rozdziałach 6-9 Księgi Rodzaju, zaczyna się Bożą obserwacją złego postępowania ludzi i decyzją, by zesłać na ziemię potop i

zniszczyć wszelkie życie. Jednakże Bóg JHWH (Jahwe; Jehowa) znalazł jednego dobrego człowieka, Noego, "człowieka prawego, wyróżniającego się nieskazitelności

ą wśród współczesnych sobie ludzi; w przyjaźni z Bogiem żył Noe" (Rdz 6,9) i zdecydował, że poprzez niego zachowa rodzaj ludzki przy istnieniu. Bóg nakazał

Noemu zbudować arkę i schronić się w niej ze swoją żoną, synami, Semem, Chamem i Jafetem, oraz ich żonami. Dodatkowo nakazał wziąć na jej pokład wszystkie

zwierzęta, samce i samice (po siedem samców i samic spośród zwierząt czystych, i po samcu i samicy spośród zwierząt nieczystych[2]) a także pokarm.

Noe, jego rodzina wraz z zwierzętami weszli do arki. W roku sześćsetnym życia Noego, w drugim miesiącu roku, siedemnastego dnia miesiąca, w tym właśnie dniu

trysnęły z hukiem wszystkie źródła Wielkiej Otchłani i otworzyły się upusty nieba; przez czterdzieści dni i przez czterdzieści nocy padał deszcz na ziemię.

I właśnie owego dnia Noe oraz jego synowie, Sem, Cham i Jafet, żona Noego i trzy żony jego synów weszli do arki, a wraz z nim wszelkie gatunki zwierząt,

bydła, zwierzątek naziemnych i wszelkiego ptactwa skrzydlatego; wszelkie istoty, w których było tchnienie życia, weszła po parze do Noego do arki. Gdy już

weszły do arki samiec i samica każdej istoty żywej, jak Bóg rozkazał Noemu, Jahwe zamknął za nim [drzwi]" (Rdz 7, 10-15). Woda przykryła nawet szczyty

najwyższych gór na wysokość 15 łokci[3] i wszystkie stworzenia na Ziemi, poza tymi, które znalazły schronienie w arce, zginęły.

Po 150 dniach arka osiadła na górach Ararat. Poziom wody obniżał się dalej i po około 70 dniach ukazały się szczyty gór. Noe wypuścił kruka, który "wylatywał

i zaraz wracał, dopóki nie wyschła woda na ziemi" (Rdz 8,7). Potem Noe wypuścił gołębicę, która jednak wróciła, gdyż nie znalazła suchego lądu. Po siedmiu

dniach Noe znowu wypuścił gołębicę, a ona wróciła niosąc w dziobie świeży listek oliwny; był to znak, że wody opadły. Noe poczekał następne siedem dni i

wypuścił gołębicę raz jeszcze, a ona już nie wróciła. Wtedy Noe "zdjąwszy dach arki, zobaczył, że powierzchnia ziemi jest już prawie sucha" (Rdz 8,13) i po

około sześćdziesięciu dniach opuścił arkę wraz z rodziną i zwierzętami, po czym złożył ofiarę Bogu "ze wszystkich zwierząt czystych i z ptaków czystych”

(Rdz 8,20); a Bóg postanowił, że nie będzie "więcej złorzeczył ziemi ze względu na ludzi, bo usposobienie człowieka jest złe już od młodości" (Rdz 8,21) i

że nigdy już nie zniszczy wszystkiego, co żyje.

Dla potwierdzenia swej obietnicy Bóg uczynił tęczę i powiedział: "Gdy zatem będzie ten łuk na obłokach, patrząc na niego, wspomnę na przymierze wieczne

między mną, a wszelką istotą żyjącą w każdym ciele, które jest na ziemi" (Rdz 9,16).

Na górę strony

Budowa arki[edytuj]Arka Noego miała być zgodnie z przekazem biblijnym pływającym obiektem wykonanym z drzewa żywicznego[4] nieokreślonego gatunku o

długości 300 łokci[3], szerokości 50 łokci i wysokości 30 łokci. Jeśli przyjąć, że łokieć miał 44,5 cm, to wymiary arki wynosiły 133,5 × 22,3 × 13,4 m.

Współcześni projektanci statków stosują ten sam stosunek długości do szerokości (6 do 1). Łączna objętość obiektu tych rozmiarów wynosi 56 250 m3.

Od góry arka przykryta miała być przepuszczającą światło konstrukcją (hebr. sohar) zwisającą na jeden łokieć ze wszystkich stron arki – konstrukcja ta

mogła być dachem lub otworem wpuszczającym światło[5]. Arka posiadać miała wejście w bocznej ścianie. Wewnątrz była wzmocniona jeszcze dwoma dodatkowymi

w żarna i bezdymny piec; model ten został zaadaptowany przez innych komentatorów[13].

Od XVII wieku stało się niezbędne pogodzenie eksploracji Nowego Świata i zauważaniem wielkiej różnorodności oraz nierównomiernego rozmieszczenia gatunków

ze starą wiarą, że pochodzą one z jednego punktu, góry Ararat, na której osiadła arka. Wyjaśniano to tym, że ludzie, rozchodząc się po zaniechaniu budowy

wieży Babel, zabierali ze sobą różne zwierzęta tak, że efekty były charakterystyczne: dlaczego przodkowie mieszkańców Ameryki Północnej zabrali ze sobą

grzechotniki, ale nie konie? – zastanawiał się Sir Thomas Browne w 1646 – „To, że Ameryka obfituje w drapieżne i niebezpieczne zwierzęta, a nie zamieszkują

jej jedno z najbardziej niezbędnych stworzeń, koń, jest bardzo dziwne”[13].

Browne, który jako jeden z pierwszych zaczął podawać w wątpliwość samorództwo, był doktorem medycyny i naukowcem-amatorem obserwującym świat podczas

podróży. Również bibliści z tego okresu, tacy jak Justus Lipsius (1547–1606) i Athanasius Kircher (ok. 1601–1680) zaczęli poddawać opowieść o arce

dogłębnym analizom, by pogodzić treść Biblii z wiedzą na temat historii naturalnej. Wynikiem ich hipotez było znaczne przyspieszenie badań nad

geograficznym rozmieszczeniem roślin i zwierząt, czego owocem było pojawienie się w XVII wieku nowej nauki – biogeografii. Badacze historii naturalnej

zaczęli analizować związki pomiędzy klimatem a przystosowaniami roślin i zwierząt. Jedną z teorii powstałych w wyniku tego było twierdzenie, że okolice

biblijnych gór Ararat były podzielone na wiele stref klimatycznych, a po zmianie klimatu zgromadzone dotąd w jednym miejscu zwierzęta rozeszły się,

ostatecznie rozprzestrzeniając się na cały glob. Istniał także odwieczny problem – rosnąca liczba znanych gatunków: dla Kirchera i wczesnych badaczy

historii naturalnej nie istniał duży problem z znalezieniem miejsca na arce dla wszystkich znanych gatunków, ale w czasach pracy Johna Raya (1627–1705),

tylko kilka dekad po Kircherze, ich liczba gwałtownie wzrosła. Pomieszczenie przedstawicieli wszystkich gatunków zaczęto uznawać za bardzo trudne i od

około 1700 roku kilku historyków naturalnych zaczęło podważać dosłowność opowieści o arce[1].

Na górę strony

Nowożytna krytyka biblijna[edytuj] Osobny artykuł: Teoria źródeł.

Zwój tory, początek 15 rozdziału Księgi Wyjścia: British Library Add. MS. 4,707Według żydowskiej i chrześcijańskiej tradycji Tora, której częścią jest

Księga Rodzaju i opowieść o arce, była napisana przez Mojżesza i jest natchniona przez Boga, i przez wiele stuleci kwestionowanie tego poglądu wiązało się

z ryzykiem ostracyzmu lub jeszcze gorszego losu. Jednak racjonalistyczna rewolucja w XVII i XVIII wieku (epoka oświecenia) zaowocowała powstaniem krytycznej

biblistyki, która traktowała Biblię jako dzieło ludzkich autorów. Kompilacja ich poglądów została zebrana w 1886 roku przez Juliusa Wellhausena w dziele

Prolegomena zur Geschichte Israels [Prolegomena do historii Izraela], książce, która była tym dla biblistyki, czym dzieło Karola Darwina O pochodzeniu

gatunków było dla biologii. Jądrem teorii źródeł Wellhausena, której założenia są także dzisiaj ważnym elementem biblistyki, było zbiorowe autorstwo

Pięcioksięgu, który miał być ostatecznie skompilowany w około połowy I tysiąclecia p.n.e.

Wellhausen wyróżniał cztery niezależne źródła tekstu, zwanych J, E, D i P. Złączenie tekstów miało przypadać na okres niewoli babilońskiej. Dwóch spośród

(1646-1626 p.n.e.). Napisane w języku akadyjskim dzieło mówi o tym, jak bóg Enki ostrzegł herosa Atrahasisa z miasta Szuruppak, by opuścił swój dom

(zrobiony z trzciny) i zbudował łódź, by uchronić się przed powodzią zesłaną przez boga Enlila, zdenerwowanego hałasem miast, planującego zniszczyć

ludzkość. Łódź miała dach „przypominający Abzu” (podziemny, słodkowodny ocean, którego panem był Enki), niższy i wyższy poziom oraz była powleczona smołą.

Atrahasis schronił się w łodzi wraz z rodziną i zwierzętami, a następnie zamknął drzwi. Zaczęły się burza i powódź. Nawet bogowie byli przestraszeni.

„Rzeki były pełne ludzkich ciał jak ważek”. Po siedmiu dniach powódź skończyła się a Atrahasis złożył ofiarę. Enlil wpadł w furię, ale Enki, przyjaciel

rodzaju ludzkiego, przeciwstawił się mu mówiąc „Uznałem za słuszne, by życie przetrwało” i ostatecznie Enki oraz Enlil zgodzili się w inny sposób

kontrolować ludzką populację. Historia istnieje także w późniejszej, asyryjskiej wersji[25].

Historia Ziusudry spisana jest w języku sumeryjskim w fragmentarycznym dziele zwanym Genesis z Eridu, którego powstanie szacowane jest po kroju pisma na

drugą połowę XVII wieku p.n.e. Opowiada o tym, jak Enki ostrzegł Ziusudrę (którego imię znaczy „ten, który zobaczył życie”, co odnosi się do danej mu przez

bogów nieśmiertelności), króla Szuruppaku, przed boską decyzją zniszczenia rodzaju ludzkiego przez powódź – fragment mówiący o przyczynach decyzji nie

zachował się. Enki nakazuje Ziusudrze zbudować dużą łódź – wstęp do tego również przepadł. Po trwającej siedem dniu powodzi, Ziusudra złożył ofiarę bogu

Anu (bogu nieba) oraz wykonał prostrację przed nim, a Enlil (wódz bogów) dał mu życie wieczne w Dilmunie, sumeryjskim raju[26].

Historia Utnapisztima (tłumaczenie imienia "Ziusudra" na język akadyjski), epizod babilońskiego Eposu o Gilgameszu, jest znana z kopii z pierwszego

tysiąclecia p.n.e. i prawdopodobnie zaczerpnięta jest z historii Atrahasisa[27][28]. Ellil, (odpowiednik Enlila), wódz bogów, postanowił zniszczyć

ludzkość za pomocą powodzi. Utnapisztim, król Szurrupaku, został ostrzeżony przez boga Ea (odpowiednika Enkiego) by opuścił swój dom z trzcin, użył

materiałów z niego do budowy statku i załadował na niego złoto, srebro, i nasienie wszystkich istot żyjących oraz wszystkich swoich rzemieślników. Po

trwającej siedem dni burzy i dalszych dwunastu dniach pozostawania wody, statek osiadł na górze Nizir; po następnych siedmiu dniach Utnapisztim wypuścił

gołębicę, która wróciła, później jaskółkę, która również wróciła, a ostatecznie kruka, który już nie powrócił. Utnapisztim złożył ofiarę bogom, a bogowie

poczuli zapach palonego mięsa. Ellil był zły, że człowiek ocalał, ale Ea zganił go, mówiąc: "Jak mogłeś bez zastanowienia zesłać potop? Na grzesznika

spadnie jego grzech, na krzywdziciela zadana przez niego krzywda. Powstrzymaj się, nic nie rób, bądź miłosierny." Utnapisztim i jego żona zostali obdarzeni

nieśmiertelnością i nakazano im zamieszkać "daleko stąd, u ujścia rzek"[29].

W III wieku p.n.e. Berossos, arcykapłan w świątyni Marduka w Babilonie, spisał historię Mezopotamii w języku greckim dla króla Antiocha I Sotera

(ok. 324 -261 p.n.e.). Dzieło Berossosa o tytule Babylonika nie ocalało, ale na przełomie III i IV wieku chrześcijański historyk Euzebiusz z Cezarei

wspomniał o legendzie o Ksisutrusie (grecka wersja imienia "Ziusudra"), historii, która brzmiała tak samo. Euzebiusz konkludował, że statek był wciąż

obecny "w górach Korkyreńskich w Armenii; a ludzie zdrapywali smołę, którym był powleczony, i robili z niej odtrutki i amulety"[30].

Na górę strony

Dosłowna interpretacja Biblii[edytuj]

John Everett Millais: Powrót gołębicy do arki (1851)Wielu ortodoksyjnych żydów i konserwatywnych chrześcijan wierzy w bezbłędność Biblii, koncepcję, że

Biblia, jako słowo Boga, jest pozbawione błędów, lecz musi być odpowiednio interpretowana. Są także zwolennikami tradycyjnej koncepcji autorstwa ksiąg

biblijnych. Biblię interpretują przy pomocy tradycyjnych metod hermeneutyki i metody historyczno-gramatycznej, odrzucając metodę historyczno-krytyczną.

Akceptują tradycyjne twierdzenie Żydów, że Księga Rodzaju została spisana przez Mojżesza. Są mniej zgodni, jeśli chodzi o kwestię, kiedy Mojżesz żył i

opowieść o arce została spisana – padają tu różne daty, począwszy od XVI a kończąc na XIII wieku p.n.e.

Co do daty potopu, literaliści opierają się na genealogiach podanych w 5 i 11 rozdziale Księgi Rodzaju. Arcybiskup James Ussher, używając w XVII wieku tej

metody, określił datę potopu na 2349 p.n.e., i ta data wciąż jest przez wielu akceptowana. Jednak bardziej współczesny fundamentalista biblijny, Gerhard F.

Hasel, w świetle różnych manuskryptów biblijnych (tekstu masoreckiego w języku hebrajskim, różnych manuskryptów greckiej Septuaginty) i mając inną opinię

w kwestii prawidłowej interpretacji, uważa, że potop musiał nastąpić pomiędzy 3402 a 2462 rokiem p.n.e.[31] Inne opinie, bazując na innych źródłach, nawet

na apokryficznej Księdze Jubileuszów, podają datę na 2309 rok p.n.e.

Literaliści uważają, że niejasności w opowieści o arce wynikają z stosowania metod stylistycznych charakterystycznych dla starożytnych tekstów: w

odpowiedzi

na pytanie, czy Noe wprowadził do arki po siedem par czystych zwierząt czy jedynie po parze wyjaśniają, że Biblia najpierw podaje, iż zwierzęta były

wprowadzane parami, a następnie precyzuje liczbę zwierząt czystych (istnieje też pogląd, że Noe wprowadził siedem sztuk zwierząt czystych – po trzy pary

zwierząt i jednej sztuce przeznaczonej na ofiarę[32]). Literaliści nie widzą żadnych sprzeczności w odniesieniu do kruka, uważając, że Noe mógł zwolnić

kruka z jego zadania, oraz nie dostrzegają dwóch alternatywnych zakończeń.

Oprócz kwestii dotyczących daty, autorstwa i integralności tekstu, literaliści przykładają dużą wagę do wyjaśniania kwestii technicznych, jak

identyfikacja „drzewa żywicznego” i szczegółów konstrukcji Arki. Oto popularne twierdzenia w często omawianych tematach:

Drzewo żywiczne: Rdz 6,14 podaje, że Noe zbudował arkę z drzewa ??? (gofer); słowo to nie występuje w innych miejscach Biblii ani w języku hebrajskim.

Jewish Encyclopedia („Żydowska Encyklopedia”) podaje, że mogło być to tłumaczenie babilońskiego wyrażenia „gushure iş erini” (belki cedrowe), lub

asyryjskiego wyrażenia „giparu” (trzcina)[33]. Septuaginta (III-I wiek p.n.e.) tłumaczy to jako ????? ?????????? („xylon tetragonon”), „kwadratowe

drewno”[34]. Podobnie Wulgata (V wiek) tłumaczy to jako „lignis levigatis”, „gładkie drewno”. Starsze przekłady angielskie, między innymi King James

Version (XVII wiek), a w języku polskim Biblia Gdańska i Biblia Poznańska, nie tłumaczą tego wyrażenia. Wiele współczesnych przekładów tłumaczy to jako

cyprys (chociaż w biblijnym hebrajskim słowo „cyprys” to erez), a inne tłumaczą to jako sosna lub cedr. Według innych sugestii chodzi o drzewo laminowane,

obecnie wymarły gatunek drzewa, lub błędną transkrypcję słowa kopher czyli żywica (większość polskich przekładów tłumaczy wyrażenie jako „drzewo żywiczne”)

[35].

Pływalność: długość arki jest podawana jako 300 łokci, wymiarem łokcia była odległość od łokcia do końców palców. W starożytności używano wielu różnych

łokci, jednak w istocie były one podobne, i literaliści zgadzają się, że długość arki wynosiła około 135 metrów. Byłby to najprawdopodobniej największy

drewniany statek zbudowany kiedykolwiek w historii: według niektórych źródeł, żyjący na początku XV wieku chiński admirał Zheng He używał dżonek długości

około 122 metrów, ale najdłuższy udokumentowany statek drewniany, szkuner Wyoming, miał długość jedynie 329,5 stóp (100 m) i wymagał żelaznego usztywnienia

dla zapobiegania wyginaniu się drewna oraz pompy parowej z powodu nieszczelności. „Konstrukcja i historia użycia tych [drewnianych, pochodzących z

końca XIX wieku, europejskich] statków wskazują, że istnieją techniczne limity maksymalnej wielkości statków drewnianych”[36]. Niektórzy literalistyczni

bibliści twierdzą, że Noe musiał używać zaawansowanych technik, jakie zaczęto powszechnie używać po XIX wieku, takich jak rama przestrzenna.

Pojemność i logistyka: Arka miała mieć kubaturę 40 000 m3, pojemność brutto 22 000 ton, i powierzchnię podłóg około 9300 m2[37]. Kwestia, czy Arka mogła

zmieścić po parze (lub więcej) przedstawicieli wszystkich gatunków (włączając w to obecnie wymarłe) oraz żywność i słodką wodę, jest kwestią debaty, a

nawet ostrych sporów, pomiędzy literalistami i ich oponentami. Chociaż niektórzy literaliści twierdzą, że do arki zabrano przedstawicieli wszystkich

gatunków (nauka współczesna zna 1 milion gatunków zwierząt), obecnie bardziej rozpowszechnione jest twierdzenie, że na pokład zabrano raczej przedstawicieli

„stworzonych rodzajów” (baraminów) niż gatunków – na przykład, samiec i samica rodzaju „kot” reprezentowała tygrysy, lwy, pumy itd.[38] Do wielu innych

rozważanych kwestii należą pytania, jak ośmiu ludzi mogło zapewnić opiekę wszystkim zwierzętom na arce (zwłaszcza, że równocześnie ich ciała musiałyby być

gospodarzami ok. 50 gatunków pasożytów człowieka), jak zapewniono pokarm zwierzętom wymagającym specjalnej żywności, jak zwierzęta były chronione przed

atakiem innych, a także kwestie oświetlenia, wentylacji, kontroli temperatury, hibernacji, przetrwaniem i kiełkowaniem nasion, pozycji słodkiej wody i ryb

słonowodnych, co jadły zwierzęta zaraz po wyjściu z arki, jak dotarły (lub zostały dostarczone) do arki ze wszystkich zakątków ziemi, jak powróciły do

swych rodzimych siedlisk przez ogołocone, spustoszone przez potop tereny, i jak ośmiu ludzi mogło zapewnić niezbędną dla dobrego zdrowia genetyczną

różnorodność rodzajowi ludzkiemu. Literaliści, choć zgadzają się, że nie są to zarzuty nie do obalenia, dają różne odpowiedzi na te pytania.

Na górę strony

Ograniczony zasięg potopu?[edytuj]Niektórzy apologeci historyczności opowieści o arce uważają, że potop miał jedynie lokalny zasięg; twierdzą, że

hebrajski termin kol-ha’arec – „cała ziemia” – nie musi wcale oznaczać wcale całego globu, ale jedynie cały określony obszar. Zmniejszałoby to trudności

w pogodzeniu opowieści z wiedzą historyczną oraz przyrodniczą. Teza taka nie cieszy się jednak popularnością wśród literalistów biblijnych, którzy pytają

np.: „Dlaczego więc Bóg nakazał Noemu zbudować arkę, a nie nakazał udać się w daleką podróż?”[39]

Na górę strony

Poszukiwania arki Noego[edytuj]

Przez wieki Góra Ararat (na zdjęciu) była miejscem poszukiwań arki. Ostatnio obiektem badań stała się góra Sabalan w Iranie, ponad 300 kilometrów dalej.

Wierzący w historyczność Księgi Rodzaju nie ustają w poszukiwaniach arki, której odkrycie miałoby potwierdzić ich poglądy dotyczące geologii i ewolucji.

Twierdzą: „Jeśli istotnie potop Noego unicestwił ludzkość i cywilizację, jak o tym uczy Biblia, arka zostanie ważnym źródłem wiedzy o przedpotopowym świecie.

Żadne inne ważne znalezisko nie może być bardziej starożytne i ważne, o potencjalnie olbrzymim znaczeniu dla dyskusji między zwolennikami kreacjonizmu i

ewolucji (wliczając ewolucję teistyczną)"[40].

Poszukiwania koncentrują się na górze Ararat, chociaż Księga Rodzaju wspomina jedynie o "górach Ararat". Obiekt Durupinar, niedaleko góry jednak nie na

niej samej, dużo bardziej dostępne, skupiało uwagę w latach 80. i 90. XX w.; na początku 2004 roku pewien biznesmen z Honolulu przybył do Waszyngtonu by

rozgłosić o ekspedycji planowanej w celu zbadania miejsca, które nazywał "anomalią Ararat", lecz czasopismo National Geographic stwierdziło później, że

był to nieefektywny "popis" mający na celu "przekonanie rządu tureckiego do wyrażenia pozwolenia", które "kilka ekspedycji ostatecznie otrzymało"[41];

natomiast w 2006 zainteresowanie wzbudził raport pewnej ekspedycji o potencjalnym miejscu spoczynku arki w Iranie. Istnieje wiele, sięgających

starożytności, relacji o znajdowaniu w pobliżu masywu Ararat drewnianych fragmentów z arki, a nawet o oglądaniu jej pozostałości. Jednak nie sposób

jednoznacznie potwierdzić tych doniesień.

Arka Noego w sztuce[edytuj]Przedstawienia arki występują we wszystkich okresach sztuki chrześcijańskiej. W sztuce wczesnochrześcijańskiej i

średniowiecznej wyobrażenia arki odnoszą się przeważnie do treści teologicznych i symbolicznych opowieści, które wyrażane są najczęściej za pomocą

alegorii – np. zwierzęta czyste i nieczyste to alegoria sprawiedliwych i grzeszników, bezpieczna arka na spiętrzonych wodach potopu to alegoria Kościoła

walczącego, arka jako jedyny środek wybawienia to alegoria dogmatu katolickiego, że "poza Kościołem nie ma zbawienia". W sztuce wczesnochrześcijańskiej

arkę przedstawiano jako otwartą, prostokątną skrzynię pływającą po wodach, z której do połowy wysokości ciała wynurza się samotna figura modlącego się

Noego (typ oranta) – arka jest tu symbolem ocalenia, Noe zaś symbolem duszy ocalonej przez Boga. Przykładem tego typu przedstawienia motywu arki mogą być

sarkofag Julianny (III w.), malowidła z katakumb Pryscylli (II w.) oraz malowidła z katakumb Domicylli (III w.). W bliskowschodnim malarstwie synagogalnym

o charakterze monumentalnym rozpowszechnił się wywodzący się z hellenistycznej literatury biblijnej typ arki jako skrzyni pełnej ludzi i zwierząt –

przykładami mogą być cykle narracyjne z synagogi w Dura Europos (obecnie znajdujące się w Damaszku) lub zachowane tylko częściowo cykle z synagogi w

Gerazie. Przykładem wyzyskania eklezjologicznej symboliki Arki w sztuce średniowiecza mogą być XI-wieczne iluminacje do przechowywanego w Oksfordzie

rękopisu Juniusza zawierające poematy przypisywane Cedmonowi – arka ma na nich kształt piramidy schodkowej, co wyobrażać ma hierarchiczny porządek Kościoła.

Paolo Uccello, malowidło z Santa Maria Novella we Florencji, 1446-1448W sztuce nowożytnej i współczesnej najczęstsze ujęcia motywu arki to rozległe cykle i

sceny narracyjne, które można podzielić na kilka typów – budowa arki (np. obraz Rafaela w Galerii Watykańskiej), wejście do arki Noego i zwierząt (np.

brązowe drzwi kościoła św. Zenona w Weronie, XVI-wieczne obrazy Jacopo Bassano w Prado i w muzeum w Dijon, XX-wieczny obraz Oskara Laske), przedstawienie

arki płynącej po wodach potopu (np. XV-wieczny obraz Paola Ucella we florenckim klasztorze S. M. Novella, dzieło Hansa Baldunga w rezydencji biskupów

Bambergu), wypuszczenie przez Noego kruka i gołębia (np. litografia Marca Chagalla z 1947), wyjście z arki (np. obraz Boscha z muzeum rotterdamskiego,

dzieło Rafaela z Galerii Watykańskiej – 1516). Do najbardziej znanych polskich wyobrażeń arki należą XVI-wieczne arrasy wawelskie według kartonów Michiela

Coxie – sceny arrasów wawelskich z cyklu Dzieje Noego przedstawiają budowę arki, wejście do arki, potop i wyjście z arki.

Do motywu arki Noego nawiązują piosenki Arka Noego i Arka Noego II polskiego piosenkarza Jacka Kaczmarskiego[42].

Na górę strony

Przypisy1.^ 1,0 1,1 Janet Browne: The Secular Ark: Studies in the History of Biogeography. New Haven & London: Yale University Press, 1983.

ISBN 0-300-02460-6.

2.^ Rdz 7,2; wg Rdz 6,20 "po parze"; różne interpretacje nieścisłości w sekcjach Nowożytna krytyka biblijna i Dosłowna interpretacja Biblii.

Podział na zwierzęta czyste i nieczyste podaje Kpł 11; do pierwszej grupy należy większość zwierząt parzystokopytnych (poza wielbłądem, świnią i dzikiem) i

ptaków oraz ryby (oprócz gatunków nieposiadających łusek), natomiast do drugiej należą ssaki nieparzystokopytne oraz nie posiadające kopyt, część ptaków,

gady, płazy i bezkręgowce (poza niektórymi gatunkami owadów, np. szarańczą).

3.^ 3,0 3,1 Biblijny łokieć jest różnie szacowany np. na 44,5 cm [1], 45 cm (przypis Biblii Tysiąclecia do 1 Krl 6,2) czy 52 cm [2]

4.^ Dosłownie gofer; zobacz inne propozycje tłumaczenia wyrażenia

5.^ Rdz 6,16 wg Biblii Tysiąclecia; według niektórych przekładów, np. Biblii Gdańskiej lub Warszawskiej chodzi tu nie o dach, lecz okno

6.^ 6,0 6,1 McCurdy, JF, Bacher, W, Seligsohn, M, Hirsch, EG, & Montgomery, MW: Jewish Encyclopedia: Noah (ang.). JewishEncyclopedia.com, 2002. [dostęp 21

lipca 2007].

7.^ 7,0 7,1 Jastrow, M, McCurdy, JF, Jastrow, M, Ginzberg, L & McDonald, DB: Jewish Encyclopedia: Ark of Noah (ang.). JewishEncyclopedia.com, 2002. [dostęp

21 lipca 2007].

8.^ Hirsch, EG, Muss-Arnolt, W & Hirschfeld, H: Jewish Encyclopedia: The Flood (ang.). JewishEncyclopedia.com, 2002.

9.^ The Ministration of Publick Baptism of Infants, To be Used in the Church (ang.). W: The 1662 Book of Common Prayer Website [on-line]. [dostęp 24 lipca

2007].

10.^ Schaff, P: St. Augustin's City of God and Christian Doctrine, Chapter 26.—That the Ark Which Noah Was Ordered to Make Figures In Every Respect Christ

and the Church. The Christian Literature Publishing Company, 1890. [dostęp 20 lipca 2007].

11.^ Jerome: The Principal Works of St. Jerome, Letter LXIX. To Oceanus.. The Christian Literature Publishing Company, 1892. [dostęp 20 lipca 2007].

12.^ Knight, K: Fragments from Commentaries on Various Books of Scripture (ang.). New Advent. [dostęp 20 lipca 2007].

13.^ 13,0 13,1 13,2 Norman Cohn: Noah's Flood: The Genesis Story in Western Thought. New Haven & London: Yale University Press, 1996. ISBN 0-300-06823-9.

14.^ Bielawski, Józef (tłumacz): Koran (Al-Kur'an). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczny, 1986. ISBN 83-06-01168-6.

15.^ Bielawski, Józef (tłumacz): Koran (Al-Kur'an). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986. ISBN 83-06-01168-6.

16.^ Z listu napisanego w imieniu Shoghi Effendiego, 28 października 1959: Bahá'í News, nr 228, luty 1950, str. 4. publikowanego ponownie w: Autor

zbiorowy; edytor: Hornby, Helen (Ed.): Lights of Guidance: A Bahá'í Reference File. Bahá'í Publishing Trust, New Delhi, India, 1983, s. 508. ISBN

81-85091-46-3.

17.^ Brent Poirier: The Kitab-i-Iqan: The key to unsealing the mysteries of the Holy Bible (ang.). [dostęp 21 lipca 2007].

18.^ Shoghi Effendi: Messages to the Bahá'í World, 1950-1957. Wilmette, Illinois, USA: Bahá'í Publishing Trust, 1971, s. 104. ISBN 0-87743-036-5.

19.^ Z listu napisanego w imieniu Shoghi Effendiego do an indywidualnych wiernych, 25 listopada 1950. Opublikowany w: Autor zbiorowy; edytor: Hornby, Helen

(Ed.): Lights of Guidance: A Bahá'í Reference File. Bahá'í Publishing Trust, New Delhi, India, 1983, s. 494. ISBN 81-85091-46-3.

20.^ Zdaniem apologetów bezbłędności tekstu, pozornych

21.^ 21,0 21,1 Richard Elliot Friedman: The Bible with Sources Revealed: A new view into the five books of Moses. New York: Harper SanFrancisco, 2003. ISBN

0-06-073065-X.

22.^ Neufeld, HE: The Two Flood Stories--A comparison of the J and P accounts (ang.). Energion, 1998. [dostęp 22 lipca 2007].

23.^ Przentacja poglądów minimalistów, włączając w to ich spojrzenie na kwestię arki: Athas, G: 'Minimalism' The Copenhagen School of Thought in Biblical

Studies (ang.). John Mark Ministries, 1999. [dostęp 22 lipca 2007].

24.^ Gordon Wenham, "The Coherence of the Flood Narrative", Vestus Testamentum, 1978. Zobacz przypisy Wenhama odnoszące się do Cassuta i pozostałych.

25.^ Webster, M: The Story of Atrahasis (ang.). Grand Valley State University, 2005. [dostęp 22 lipca 2007].

26.^ Kramer, SN: Sumerian Mythology: Chapter IV. Miscellaneous Myths (ang.). The internet sacred text archive, 1961. [dostęp 22 lipca 2007].

27.^ Overview of Mesopotamian flood myths (ang.). University of Tennessee, Frank H. McClung Museum. [dostęp 22 lipca 2007].

28.^ Tigay, Jeffrey H.: The Evolution of the Gilgamesh Epic. 1982. ISBN 0-8122-7805-4.

29.^ Anonymous: The Epic of Gilgamesh: An English Verison with an Introduction. Penguin Classics, 1960. ISBN 978-0-14-044100-0.

30.^ Best, RM: Noah's Ark and the Ziusudra Epic: Sumerian Origins of the Flood Myth. Eisenbrauns. ISBN 978-0-9667840-1-5.

31.^ Hasel, GF. THE MEANING OF THE CHRONOGENEALOGIES OF GENESIS 5 AND 11. „Origins”. 7. 2, s. 53-70, 1980.

32.^ Arka Noego – zwierzęta (pol.). Świecki Ruch Misyjny Epifania. [dostęp 23 lipca 2007].

33.^ Hirsch, EG & Hyvernat, H: The Jewish Encyclopedia: Goper-Wood (ang.). The Jewish Encyclopedia, 2002. [dostęp 22 lipca 2007].

34.^ Sir Lancelot C.L. Brenton: The Septuagint with Apocrypha: Greek and English (wydanie wznowione). Peabody: Hendrickson Publishers, [1851] 1986. ISBN

0-913573-44-2.

35.^ Taylor, Paul: What is “Gopher Wood”? (ang.). Eden Communications, 2001. [dostęp 22 lipca 2007].

36.^ Gould, R: Asia's Undersea Archeology. Public Broadcasting System, 2001. [dostęp 23 lipca 2007].

37.^ Mendez, AC: How Big was Noah's Ark (ang.). biblestudy.org. [dostęp 23 lipca 2007].

38.^ Sarfati, J: Variation and natural selection versus evolution (ang.). Answers in Genesis , 2007.

39.^ Jan Lewandowski: Czy potop biblijny jest niemożliwy? (pol.). Trynitarianie, Kwiecień 2005. [dostęp 23 lipca 2007].

40.^ Morris, John: Noah's Ark the Search Goes On (ang.). Institute for Creation Research, 2007. [dostęp 21 lipca 2007].

41.^ Lovgren, S: Noah's Ark Quest Dead in Water--Was It a Stunt? (ang.). National Geographic, 2004. [dostęp 21 lipca 2007].

42.^ Jacek Kaczmarski

źródło : Wikipedia.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------