Erazm z Rotterdamu

Pochwała głupoty

Przekład i opracowanie Edwin Jędrkiewicz.

Wstęp Henryk Barycz

Głupota przedstawia się słuchaczom jako córka boga bogactwa Plutosa i nimfy Neotety (Młodości). Towarzyszy jej orszak służebnic, a najważniejsze z nich to Filantia - Miłość własna - i Kolakia - Pochlebnisia. Do dworu Głupoty należą również Lete - Zapominalska, Mizoponia - Gardząca pracą, Hedone - Rozkosz. Z pomocą takich służek sprawuje Głupota władzę nad światem, rządzi człowiekiem we wszystkich etapach jego życia, kieruje wszelkim zakresem jego działalności. Kształtuje życie prywatne człowieka, jest motorem jego pragnień i uczuć.

Istotny wpływ na życie ludzi wywiera Filantia - Miłość własna. Ona jest podstawą życia społecznego, wszak kto siebie nie cierpi, nie może kochać innych. Dzięki Filantii panują serdeczne stosunki między ludźmi. Dzięki jej działaniu istnieje entuzjazm, sympatia, ufność, przyjaźń, miłość. Żaden uczynek w życiu bez Głupoty i jej służki Filantii nie może być trwały. Za sprawą Głupoty powstaje państwo, władza, urzędy, religie, sejmy i sądy.

Podobnie wiele zawdzięcza ludzkość Kolakii - Pochlebstwu. Pod jej wpływem każdy człowiek staje się milszy sam dla siebie. Nabiera złudnego przekonania o swej wartości. Odrzuca niemiłą prawdę dotyczącą rzeczywistej oceny swej osoby, prawdę bowiem zdobywa się z wielkim mozołem, złudzenie można osiągnąć w jednej chwili.

Brak głupoty paraliżuje wszelką działalność, głupi natomiast nie lęka się niczego, strach nie pęta jego inicjatywy. Nie wie, co to trema, nie krępuje go nieśmiałość. Człowiek głupi nigdy nie czuje się nieszczęśliwym, wszak głupota należy do jego natury.

Najszczęśliwszy zaś to człowiek, który „nawet nie powąchał nauki”, a natura jest jego jedynym nauczycielem. Kto do mądrości się garnie, jest podwójnie głupi. Naśladuje Gigantów, zapomina, że jest tylko człowiekiem.

232 strony, rysunki w tekście, oprawa skóropodobna ze złoceniami

Wyd. De Agostini. Altaya

Egzemplarz w stanie bardzo dobrym

g