Niniejsza książka jest w pierwszym rzędzie pracą o mądrości Sokratesa, a niewątpliwie także o „mądrości wychowawczej”, a dopiero później jego „pedagogice”, w której się ona objawiała, a którą utrwalili dla potomnych jego uczniowie.

Niniejsza książka stawia sobie następujące cele:
–    zapoznanie z sokratejską nauką prowadzenia człowieka drogą mądrości i prawdy ku dobru czyniącemu życie ludzkie wartościowym;
–    zapoznanie z zasadami sokratejskiej elenktyki i majeutyki oraz problematyką pytań, poleceń nauczyciela, a także dialogu – modelu układu czynności pedagogicznych;
–    poznanie zróżnicowanych warunków i form organizacyjnych sokratejskiego nauczania.

         Niniejsza książka jest pierwszym, szerszym opracowaniem pedagogiki sokratejskiej i nie daje całościowego i systematycznego wykładu problemów oraz ich rozwiązań. Prezentuje raczej ciągle jeszcze wybrane problemy filozoficzno-pedagogiczne i metodologiczne, częściowo publikowane, poprawione i uzupełnione, powstające w różnym czasie i odpowiadające na zapotrzebowania różnych spotkań konferencyjnych, wykładów i seminariów prowadzonych ze studentami kilku uczelni na przestrzeni wielu lat. Równolegle z dociekaniami teoretycznymi prowadzone były badania wdrożeniowe, których wyniki będą publikowane w kolejnych tomach coraz wnikliwiej analizujących problemy pedagogiki sokratejskiej. Zdaję sobie sprawę, że ciągle jeszcze jestem u początków poznawania wielkiej i głębokiej myśli sokratejsko-platońskiej oraz u początków budowania pedagogiki, która – jeżeli dobrze ją rozumiem – może wnieść wiele wartości do myślenia i działania pedagogów oraz do teorii współczesnej pedagogiki, otwierając je w większym zakresie na humanizm. Sokrates zawsze otwierał myśl i nigdy nie chciał jej ostatecznie domknąć po to, by niepokoiła, zdumiewała, zmuszała do krytycznego namysłu. Może ta książka też będzie dla wielu osób takim otwarciem się na początki pedagogiki i problemy, które starałam się przybliżyć, szczególnie myślę tu o studentach pedagogiki i nauczycielach.

Spis treści:

Przedmowa  

Część I
Człowiek i Logos
Z podstaw sokratejskiej antropologii pedagogicznej

Rozdział I
Problem i metoda       
1.    Problemy    
2.    Kwestia źródeł i rekonstrukcji pedagogicznej myśli Sokratesa        

Rozdział II
Filozoficzne źródła pedagogiki sokratejskiej       
1.    Życie Sokratesa – ewolucja umysłu i ducha wychowawczego        
2.    Sokrates i presokratycy – u początków pedagogiki 
3.    Sokrates i sofiści – spór o filozofię człowieka
Sokratejski przewrót na tradycyjnej skali wartości     

Rozdział III
Sokrates i pytanie o jakość życia  
1.    Jakość życia ideą kierunkową wychowania sokratejskiego   
2.    Sokrates, czyli jakość życia ważniejsza od ciągłości
tylko biologicznej egzystencji        
3.    Gnothi seauton – sokratejskie wezwanie do troski o poznanie siebie     

Rozdział IV
Pytanie o wychowanie i sokratejską pedagogikę  
1.    Jak możliwe jest wychowanie?  
2.    Parabola jaskini: sens i znaczenie wychowania   
3.    Ewolucja istoty pojęcia paidagogos       

Rozdział V
Kto (co) więzi potencjał ludzki?
Rozważania z perspektywy antropologii sokratejskiej  
1.    Potencjalność ludzka w ujęciu antropologii sokratejskiej   
2.    Trudny uczeń „produktem” pedagogiki
opartej na reprodukcji i transmisji wiedzy. Prawo odpłaty   
3.    Pedagogika sokratejska szansą wyeliminowania problemu
„trudnego ucznia”  

Część II
Logos jako Dialogos
Pedagogika sokratejska – metodologia procesu wychowania

Rozdział VI
Wartości i cele sokratejskiej pedagogiki   
1.    Mądrość jako wartość i cel pedagogiki sokratejskiej    
2.    Prawda, dobro, piękno jako wartości i bliższe cele
wychowania sokratejskiego  
3.    Sokratejskie poszukiwanie „trwałego kodu moralnego”    
4.    O sokratejskiej bezinteresowności i miłości pedagogicznej  

Rozdział VII
Treści wychowania sokratejskiego 
1.    Treści wychowania są „pokarmem duszy” – rozważania
w kontekście sporu Sokratesa z sofistami w Gorgiaszu Platona   
2.    Definiowanie pojęć  
3.    Problemy wiedzy i niewiedzy. Teoria koherencji wiedzy  

Rozdział VIII
Proces sokratejskiego wychowania – pytanie o dialog i metodę  
1.    Ontologiczna koncepcja sokratejskiego dialogu    
2.    Pytanie o metodę nauczania/wychowania
3.    Elenktyka i majeutyka a problem sokratejskich pytań –
praktyczny wymiar mądrości sokratejskiego wychowania 
4.    Dialog sokratyczny czy dogmatyczny?
Analiza dialogu lekcyjnego  

Część III
Plus ratio quam vis
Pedagogika sokratejska w XXI wieku

Rozdział IX
Sokratejski nauczyciel – intelektualista a człowiek duchowy  
1.    Kiedy nauczyciel może być promotorem kultury wrogości?     
2.    Wychowanie sokratejskie a badania „nowego paradygmatu”   
3.    Sokrates, action research i idea ucznia jako badacza   
4.    Sokratejski nauczyciel jako badacz    

Rozdział X
Pedagogika sokratejska – Uniwersytet – Europa w XXI wieku  
1.    Sokrates a wychowanie w warunkach
zróżnicowania kulturowego Europy  
2.    Powrót do Sokratesa to powrót do antropologii (pedagogicznej)
postrzegającej człowieka w perspektywie mądrości   
3.    Współczesny uniwersytet sokratejską agorą –
w trosce o mądrość nauczyciela   

Bibliografia  

Indeks nazwisk    

Aneks 
Załącznik 1. Platon Menon (fragment)  
Załącznik 2. Rodzaje pytań sokratejskich według K. Sośnickiego        
Załącznik 3. Dialog lekcyjny