Pallasmaa: Oczy skóry Architektura i zmysły

Juhani Pallasmaa

Format: 150x200 mm.

Oprawa: twarda

Stron: 144

Ilustracji: wiele

Opublikowana po raz pierwszy w 1996 roku książka Oczy skóry wybitnego fińskiego architekta Juhaniego Pallasmy szybko stała się klasykiem teorii architektury. Zadaje ona fundamentalne pytanie o to, czemu, skoro istnieje co najmniej pięć zmysłów, to tylko jeden z nich – wzrok – stał się tak uprzywilejowany w kulturze architektonicznej i w dizajnie. Juhani Pallasmaa pokazuje jak podporządkowanie sferze wizualnej rzeczywistości pozostałych zmysłów doprowadziło do zubożenia naszego otoczenia, pozbawiając architekturę jej najważniejszego zadania – dawania człowiekowi egzystencjalnego oparcia w świecie. 

SPIS TREŚCI:   WRAZLIWOŚC NA ŚWIAT RZECZY

Przedmowa do polskiego wydania - Maciej Miłobędzki 6

CIENKI LÓD

Przedmowa - Steven Holl 10

DOTYKANIE ŚWIATA

Wstęp do trzeciego wydania - Juhani Pallasmaa 13

CZĘŚĆ PIERWSZA

Wzrok i wiedza 21

Krytycy okulocentryzmu 26

Narcystyczne i nihilistyczne oko 29

Przestrzeń oralna versus przestrzeń wizualna 30

Architektura dla siatkówki oka i utrata plastyczności 34

Architektura obrazów wizualnych 38

Materialność i czas 40

Odrzucenie okna Albertiego 44

Nowy wzrok i równowaga sensoryczna 45

CZĘŚĆ DRUGA

Ciało w centrum 49

Doświadczenie wielozmysłowe 51

Znaczenie cienia 57

Akustyczna intymność 60

Cisza, czas i samotność 63

Przestrzenie zapachu 66

Kształt dotyku 68

Smak kamienia 70

Obrazy mięśni i kości 73

Obrazy działania 75

Identyfikacja cielesna 76

Mimesis ciała 78

Przestrzenie pamięci i wyobraźni 79

Architektura zmysłów  81

Zadanie architektury 83

KLAMKA, UŚCISK DŁONI

Wprowadzenie do dzieł Juhaniego Pallasmy - Peter MacKeith 86

PRZYPISY 121

INDEKS 134

ŹRÓDŁA 139

Pallasmaa: MYŚLĄCA DŁOŃ Egzystencjalna i ucieleśniona mądrość w architekturze

Juhani Pallasmaa

Format: 150x200 mm.

Oprawa: twarda

Stron: 186

Ilustracji: wiele cz/b i kolorowych

W MYŚLĄCEJ DŁONI Pallasmaa wraca do kwestii, które poruszał we wcześniejszej publikacji - OCZY SKÓRY, czyli związku zmysłów wzroku i dotyku oraz ich udziału w ludzkim doświadczeniu przestrzeni i jej zamieszkiwaniu. Nie chodzi już jednak o same zmysły i doświadczenie, ale o „ucieleśnioną mądrość” architektury w tym doświadczeniu osadzoną. Słowo „mądrość” użyte tutaj w miejsce „(ucieleśnionej) wiedzy” czy „poznania”, przyjętych w naukach takich jak psychologia czy antropologia, z jednej strony odbiera sformułowaniu jego techniczny, naukowy charakter, a wraz z nim wymaganą w nauce precyzję i jednoznaczność, z drugiej sugeruje metafizyczny podtekst rozważań Pallasmy. poczucie pewności, satysfakcji i skończoności, które przychodzi zbyt wcześnie, może okazać się katastrofalne w skutkach. Wahanie w rysunku wyraża i utrzymuje moją wewnętrzną niepewność. Tak długo, jak długo nie pozwala się niepewności rozwinąć do postaci beznadziei i depresji, jest ona siłą dającą motywację i napędzającą proces twórczy. Projektowanie jest zawsze poszukiwaniem czegoś, co jest wcześniej nieznane, albo eksploracją obcego terytorium, a sam proces projektowania, działania poszukujących dłoni, musi wyrazić istotę tej mentalnej wędrówki.

Juhani Pallasmaa jest fińskim architektem, emerytowanym profesorem politechniki w Helsinkach oraz wizytującym profesorem na kilku amerykańskich uniwersytetach (Washington University w St. Louis, University of Illinois at Urbana-Champaign). Choć autor książki jest aktywnym architektem, to jego pisarstwa nie da się łatwo zamknąć w ramach jednej dyscypliny akademickiej, a on sam odżegnuje się od tworzenia teorii architektury.

Teksty zawarte w tomiku MYŚLĄCA DŁOŃ lokują się na styku teorii architektury, filozoficznej i kulturoznawczej refleksji nad kondycją współczesnej cywilizacji oraz pierwszorzędnej eseistyki. Myśl Pallasmy wyrasta z doświadczenia architektury i ogólnej refleksji nad człowiekiem, ale uwzględnia szerokie spektrum kulturowych bodźców, znajduje oparcie w różnych tradycjach filozoficznych i estetycznych i ujęta jest na dodatek w oszczędny, ale wartościowy artystycznie styl. Jako taka stanowi próbę holistycznego ujęcia problemu relacji pomiędzy człowiekiem a jego otoczeniem oraz tego, jaką rolę w tym procesie odgrywa ludzka dłoń.

Opublikowana po raz pierwszy w 1996 roku książka OCZY SKÓRY wybitnego fińskiego architekta Juhaniego Pallasmy szybko stała się klasykiem teorii architektury. Zadaje ona fundamentalne pytanie o to, czemu, skoro istnieje co najmniej pięć zmysłów, to tylko jeden z nich – wzrok – stał się tak uprzywilejowany w kulturze architektonicznej i w designie.

W kolejnej książce MYŚLĄCA DŁOŃ Juhani Pallasmaa przygląda się ręce, jej roli w procesie kształtowania się języka, uwarunkowaniach kulturowych, a przede wszystkim zasadniczej funkcji, jaką odgrywa w tworzeniu i projektowaniu ludzkiego świata.

Juhani Pallasmaa jest jednym z najbardziej znanych fińskich architektów i myślicieli. Pełnił funkcje m. in.: rektora Instytutu Sztuk Przemysłowych w Helsinkach, dyrektora Muzeum Fińskiej Architektury oraz profesora i dziekana wydziału architektury na Uniwersytecie Technologicznym w Helsinkach. Wykładał na wielu uniwersytetach na całym świecie. Jest autorem ponad trzydziestu książek, w tym: The Eyes of the Skin: Architecture and the Senses, The Thinking Hand: Existential and Embodied Wisdom in Architecture, The Embodied Image: Imagination and Imagery in Architecture

SPIS TREŚCI:

Przedmowa | Przestrzenność rzeczy myślącej 7

Myśląca dłoń. Egzystencjalna i ucieleśniona mądrość w architekturze

Wstęp | Ucieleśniona egzystencja i zmysłowa myśl 17

Rozdział 1 | Tajemnicza ręka 33

Rozdział 2 | Pracująca ręka 53

Rozdział 3 | Połączenie oka, dłoni i umysłu 79

Rozdział 4 | Rysująca dłoń 97

Rozdział 5 | Myślenie ucieleśnione 117

Rozdział 6 | Ciało, podmiot i umysł 135

Rozdział 7 | Emocje i wyobraźnia 143

Rozdział 8 | Teoria i życie 155

Przypisy 167

Indeks 179

Źródła ilustracji 185

  Juhani Pallasmaa jest jednym z najbardziej znanych fińskich architektów i myślicieli. Pełnił funkcje m. in.: rektora Instytutu Sztuk Przemysłowych w Helsinkach, dyrektora Muzeum Fińskiej Architektury oraz profesora i dziekana wydziału architektury na Uniwersytecie Technologicznym w Helsinkach. Wykładał na wielu uniwersytetach na całym świecie.