ORYGINALNY NADZIAK / CZEKAN SZLACHECKI z XVIII wieku

Żeleźce z XVIII wieku wykonane z kutego żelaza o długości 15 cm, z jednej strony zakończone siekierką, z drugiej - kolcem (dziobem) lekko profilowanym o przekroju ośmiobocznym. Stylisko zapewne wtórne, ale z całą pewnością stare (i piękne), wykonane z twardego drewna o długości 65.5 cm. Żeleźce zakute masywnym nitem z okrągłą główką. Broń jest lekka, a jednocześnie świetnie wyważona.

Stan zachowania: widoczny na zdjęciu, na ślady korozji, drewno zdrowe.

Oferowana broń stanowi połączenie nadziaka zaopatrzonego w dziób oraz obuszka (czekana), którego cechą charakterystyczna była siekierka. O tym, ze mamy do czynienia z późna odmianą nadziaka świadczą jego stosunkowo niewielkie wymiary. Nadziaki bojowe z XVII wieku były dłuższe i masywniejsze.

Czekan (staropolski "obuszek") – drzewcowa broń obuchowo-sieczna składająca się z długiego trzonka zakończonego siekierką, zwykle niewielkich rozmiarów, nieco podobna do ciupagi. Od topora bojowego czekan różni się bardziej delikatnym, wąskim żeleźcem, wydatnym, młotkowatym obuchem i zwykle dłuższym styliskiem. Do XVIII wieku w czekany była uzbrojona jazda polska. W czekanach typowo bojowych młotek obucha często był dodatkowo karbowany, by zapobiec ześlizgnięciu się przy uderzeniu w zbroję przeciwnika.

W XVI – XVIII w. czekany (zwane także po staropolsku obuszkami) wraz z nadziakami były chętnie noszone przez polską szlachtę, stanowiąc codzienną broń, często wykorzystywaną w czasie awantur sejmikowych i bijatyk. Czekan jako broń był na tyle niebezpieczny, że kolejne sejmy zakazywały jego używania (w 1578, 1601 i 1620 r.):

"...aby żaden nie ważył się odtąd zażywać albo nosić czekanów in loco publico, pod winą dwóch set grzywien...wszakże na wojnie przeciwko nieprzyjacielowi koronnemu, zażywanie czekanów i innej broni, zachowujemy."