Oprawa:

miękka

 Format:

20,5x29,5

 cm Ilość stron:

256

 str. Nakład:

820

egz. Stan:

+db przytarcia okładki, plamki z tyłu okładki

 Tytuł - autor - wydawnictwo

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA W KRAKOWIE

WYDZIAŁ ODLEWNICTWA

SKRYPTY UCZELNIANE Nr 11

MARIAN OLSZEWSKI i LECH LEWANDOWSKI

MATERIAŁY FORMIERSKIE

KRAKÓW 1958

Spis treści:

częsc i. surowce

Str

I. Wstęp o.................. . . . . 3

II. Główne materiały formierskie. . . , ....... 4

A. Piaski formierskie .............. 4

1# Charakterystyka ogólna, „ „ „ ....... 4

2. Powstawanie ................ 4

3. Skład minera logio sny. . .......... 6

a. Składniki osnowy piaskowej ....... 6

b. Składniki lepiszcza. . ......... 15

4. Skład ziarnowy osnowy piaskowej . . t t . . 17 a # Jednorodność „.o.a.aasałł... 18 b. Wielkość ziarn ............. 18

o. Kształt ziarn. ............. 19

5^ Klasyfikacja piasków formierskich ..... 20

a. Według zawartości lepiszcza^ ....... 20

b. Według wielkości ziarna„ ........ 22

o. Symbolika piasków formierskich ..... 23

69 Własności piasków formierskich. ...... 24

a. Własności podstawowe .-.. ....... 24

b. Wpływ składu mineralogicznego i chemicznego na własności podstawowe . o . . . . 25

c. Własności techniczne .......... 27

B. G-liny formierskie. .............. 43

1. Charakterystyka ogólna,, ........... 43

2e Własności glin. .............. 43

3. Klasyfikacja glin formierskich. ...... 47

4. Symbolika glin formierskich ........ 49

5. Wytyczne stosowania glin. ......... 49

C. Inne główne materiały formierskie. ...... # 50

1. Szamot formierski ......;.... .--.. pq

2. Chromit .................. 5-1

3. Magnezyt ................. 52

Str,..

IIT. Pomocnicze materiały formierskie. . . ...... 52

A. Spoiwa ............. ....... 52

1 . Spoiwa wiążące chemicznie ......... 53

a. Spoiwa olejowe , . ........... 53

b. Żywice syntetyczne........... 57

c. Szkło wodne. .............. 60

d. Cement ................. 51

e. Krzemian etylu ............. 62

f. Gips .................. 62

2. Spoiwa wiążące przez krzepnięcie...... 64

a. Kalafonia, ............... 64

b, Produkty smołowe (smołj i asfalty) ... 65

3. Spoiwa wiążące przez odwodnienie Cwyschnię-

a# Ług posiarczynowy. . ,......... 65

b^ Dekstryna. ............... 68

c. Melasa ................. 67

d. Skrobie i kleje............. 67

B. Materiały chroniące masę przed przypalaniem

się do odlewu. ................ źq

1. Grafit. ...... ............ 68

2. Tyl węgla czarnego.............. 69

3. Foks................... . . . 71

4,3, P.vł węgla drzewnego ............ 71

5. Pył kwarcowy, e . , o....... . . . , -^

6. Talk, ................... 72

7. Hączka szamotowa, . , . , .-..-..... 79

C. L^teriały zapobiegające przylepianiu aię masy ^

do modelu. ......J4........... 72

D. Inne, pomocnicze materiały formierskie s . . . 73

1. Materiały zwiększające podatność i przepuszczalność mas. .............. 73

2. Szpilki formierskie ............ 73

3. Podpórki do rdzeni odlewniczych ...... 7^

17. Zapotrzebowanie i przechowywanie materiałów formierskich.................... 74

A. Zapotrzebowanie materiałów formierskich. ... 75

. Przechowywanie materiałów formierskich , . . . 77

1. Charakterystyka ogólna9 e e „ . . „ „ e # e 77

2„ Składy świeżych materiałów formierskich . . 77 a. Składy niezmechanisowano (0 nałej no-

dfcs&aissao ji) - .......##..... 78

b„ Składy ~ zmechanizowane s. .........

C z ę ś 6 II. B1DM1A MATERIAŁÓW FORMIERSKICH

 Ws w^Płł.... .....,,...,.,..., 81

 MeteSy TJadań w temperaturaeli pokajcwych^ e e , . . 82

As Oznaczanie własności piasków i mas formierskich 82

i. Pobieranie próbek^ t ...... ...... 82

ae Charakterystyka ogólna. # ........ 82

be Metody pobierania ^ss.e9 ..... . 84

2e Oznaczanie zawartości wilgoci, ....... 87

a. Charakterystyka ogólna^ „ , ... . . .. , 87

b. Metody - oznaczeń c.. .......... 88

c. Dokładność oznaczania e.......... 9-1

3S Oznaczanie zawartości węglanów i alkaliówe e 92

4, Oznaczanie składników mineralogicznych oraz składu chemicznego c . ........... 93

5. Oznaczanie stężenia jonów wodorowych .... 93 6S Oznaczanie zawartości lepiszcrao e o . # . . 94

aa Charakterystyka ogólna,, „ c o ....... 94

ba Metody oznaczeń ^ooat..#.re.e(j9 96

o0 Dokładność5 oznaczenia 4 , . . 4 # . - - - 99

7e Oznaczanie ziarnistości, .......... 100

a. Charakterystyka ogólna. ..... .... 100

b. Metody oznaczeń . . . . . ...... ..102

c. Zestawienie wyników ........... 104

8. Sporządzanie mas i kształtek laboratoryjnych 114

a. Charakterystyka ogólna8 , ........ 114

b. Sporządzanie mas. ............115

c. Formowanie kształtek laboratoryjnych, . .117

9. Oznaczanie przepuszczalności s.......^2^

a. Charakterystyka ogólnas ..........t^.

te Aparaty do oznaczania przepuszczalności e i24

c. Kontrola aparatu. .-.........^-i26

d. Metody oznaczania przepuszczalności . . # 12? e# Dokładność oznaczenia „ . . ..... # .-13f

10. Oznaczanie wytrzymałości ...... .... -131

a. Charakterystyka ogólna. . ......... 131

b. Typy aparatów do oznaczania wytrzymałości 134

c. Oznaczanie'wytrzymałości na ściskanie . . 139

d. Oznaczanie wytrzymałości na cclEStniC a -a ^4f

e. Oznaczanie wytrzymałości na rozciąganie . 14-3

f. Oznaczanie wytrzymałości na zginanie^ „ e 142

g. Dokładność oznaczenia e . . . . 8 . . . . -143 11 s Oznaczanie płynności............ i43

12. Oznaczanie twardości . . ..........-J4^

as- Charakterystyka ogólnae....... . , ^45

b. Przyrządy i metody oznaozania . .... s 44^

13. Oznaczanie osypliwcści .....

14. Oznaczanie higroskopijności. .. ^ 15^. Ocena przydatnośei piasków i mas do celów

formierskich ^.s.......Stfsee.-J

13. Oznaczanie własności glin, formierskich. - ^ 1. Pobieranie próbek^ o „~ o e 0 + ? . , „ a- o - 2e Osaaczanie własBelei podstawowych^ ^ . . . . ^

a. Oznaczanie koloidalności i zjolnośoi

 .....

b. Oznaczanie zawartości lepiszcza i składu ziarnowego. .......c.....,.1^

c. Analiza rentgen ogra fic zna .......... i|5

ds Oznaczanie zdolności do wymiany jonów . s, 156

3. Próba technologiczna ............ ^05

C. Oznaczanie własności pomocniczych materiałów for^

1. Spoiwa....................15?

a. Pobieranie próbki............. 157

Str.

2. Materiały chroniące masg przed przypaleniem

się do odlewu i pudry formierskie ...... 160

3o Metody badań w temperaturach wysokich . , . ^ 161 L aa Oznaczanie temperatury spiekania 9 .... 161

b8 Oznaczanie wytrzymałości na śoiskanle. , . 163 cs Oznacsanie przepuszczalności . ...... 166

d. Oznaczanie rozszerzalności i skurczu . . .166 es Oznaczanie podatności rdzeni . ...... 16?

f. Oznaczanie zdolności wydzielania gazów , s 186 ga Analiza termiczna8 e . . . . . , „ „ . . . 168

Część III. MASY FORMIERSKIE I RDZENIOWE

1 71

,e mas i ich charakterystyka „ e 9 . . . 172

1. Zastosowanie masy przy formowaniu. . . . . . 173

as Masy przymodelowe . ? . . . . . . ^ . . t 173

ta Masy wypełniające e . . . . .. . . . . . . 173

Ge Masy jednolite. . . . . ......... . 173

2. Skład masy ee. .............. 174

a. Masy naturalne 6. ...... ......174

he Masy gliniasto a e#e^s...s.^.ł175 c. Masy syntetyczne. ...^........175#

ds, Masy specjalne e .............175

e. Stopień zużycia mas e ..........175

3. Przygotowanie surowoówe ............176

1 9 Suszenie #.........^. ...... 176

2„ Rozdrabnianie i przesiewanie........181

C. Dozowanie składników. ............. 183

1. Dozcwanie ręczne,,- . . . . . . . . . . . . . 184

2. Dozowanie mechaniczne. ...........184

D. Mieszanie mas.................186

E. Odstawanie i spułnianie ^ ........... 1Q9

F. Charakterystyki mas formierskich i rdzeniowych 191

1. Masy naturalne i gliniaste. ........ 191

2. Masy syntetyczne. e . 9 . . . ^ . . f ^ ^ - ^9J

3. Masy cementowe. ........... ^ ^ - ^99

4. Masy ze szkłem wodnym ........... 201

5. Masy szamotowe, .............. 203

6. Masy na formy póitwarde ......... . 205

7o Masy ćto formowania precyzyjnego ...... 206

a. Masy do formowania metodą wytapianych modeli . . ...............206

b. Masy do formowania skorupowego ..... 207

8. Masy rdzeniowe. .............. 208

9. Klasyfikacja rdzeni . ... e ....... 209

10. Masy rdzeniowe za spoiwami niehigroskopij=-

nymi. #.............,.,..210

a. Masy olejowe . ,- . ^ , . . „......210

bs Masy z żywicami syntetycznymi, . . . . . 211

c# Masy ze szkłem wodnym. .........212

114 Masy rdzeniowe ze spoiwami hlgroskopijnymi 212

a. Masy z ługiem posiarczynowym . . . . , . 212

b. Masy z dodatkiem dekstryny 9 . . , . e . 213

c. Masy z dodatkiem mela-y. . ....... 213

d. Masy s dodatkiem skrobi 1'^b klejów . . . 213 12# Rdzenie z mas naturalnych, syntetycznych,

gliniastych, i specjalnych .......... 214

as Masy na rdzenie suszonee . e . . . . s , 214

b. Masy na rdzenie surowe ......... 214

1.3. Składy i własności mas dla staliwa, żeliwa

i metali nieżelaznych, ........... 215

14. Kontrola mas formierskich i rdzeniowych , , 224 G. Obieg masy w odlewni. ............ .22 9

1. Obieg i zużycie mas. ............ 229

2. Regeneracja mas8 ........ ...... 232

Ii. Powłoki ochronne^ ................ r.37

I, Kleje rdzeniowe i kity.............24.O

J. Wady odlewów, spowodowane nieodpowiednimi własnościami materiałów formierskich. ....... 242

LITERATURA ...... .............. 247

SPIS TREŚCI, ....... ..... ....... 251