ODLEWANIE KOKILOWE STOPÓW METALI NIEŻELAZNYCH

Zbigniew Górny
Zbigniew Lech

Wydawnictwo: WNT, 1975
Oprawa: twarda płócienna
Stron: 416
Stan: bardzo dobry (brak śladów użycia), nieaktualne pieczątki

Nakład: 2240 egz.

W książce omówiono zagadnienia dotyczące kokilowego odlewania stopów metali nieżelaznych, a przede wszystkim aluminium i miedzi oraz częściowo stopów magnezu i cynku. W pracy podano m. in. podstawy teoretyczne krzepnięcia i krystalizacji metali nieżelaznych w formach metalowych oraz omówiono projektowanie i wykonanie oprzyrządowania, parametry procesu technologicznego, urządzenia podstawowe i związane z mechanizacją i automatyzacją procesu, kontrolę i badania, organizację i normowanie pracy oraz bhp. Praca wraz z wydaną w 1972 r. przez WNT książką pi. „Kokilo-we odlewanie stopów żelaza" stanowi pełne kompendium informacji o technologii kokilowego odlewania. Obszerny zestaw informacji opartych na najnowszej literaturze, a przede wszystkim na czasopismach technicznych, umożliwia wykorzystywanie pracy zarówno przez projektantów, jak i technologów. Praca jest przeznaczona dla ini nierów i techników odlewników oraz jest zalecana p -MNSWiT jako książka pomocnicza dla studentów wyższych szkół technicznych, wydziałów mechanicznych.

SPIS TREŚCI

ROZDZIAŁ I. Problemy techniczno-ekonomiczne odlewania kokilowego stopów metali nieżelaznych
Opracował prof. dr hab. inż. Zbigniew Górny
1. Określenia podstawowe.
2. Klasyfikacja procesu odlewania oraz odlewów kokilowych.
3. Rys historyczna.
4. Cechy charakterystyczne odlewania kokilowego
5. Aktualny zakres zastosowania i perspektywy jego dalszego rozwoju
6. Efekty ekonomiczne związane z zastosowaniem odlewania kokilowego
7. Porównanie odlewania kokilowego z innymi procesami wytwarzania odlewów

ROZDZIAŁ II. Podstawy teoretyczne odlewania kokilowego
Opracował prof. dr hab. inż. Zbigniew Górny
1. Ogólnie o wymianie ciepła między ciekłym metalem (odlewem) a kokilą
2. Przybliżone wzory do obliczania niektórych parametrów odlewania kokilowego
a. Czas przebywania odlewu w kokili.
b. Końcowa temperatura kokili.
c. Czas jednego cyklu odlewania.
d. Temperatura kokili w cyklu odlewania
e. Masa kokili
f. Tworzenie szczeliny między odlewem a kokilą
3. Aktualne koncepcje przybliżonych rozwiązań dotyczących wymiany ciepła między odlewem a kokilą.
a. Wpływ kokili na intensywność chłodzenia odlewów.
b. Własności termofizyczne
4. Dobór stopów do odlewania kokilowego.
a. Własności fizyczne, fizykochemiczne i technologiczne ciekłych metali i stopów
b. Rodzaje krzepnięcia odlewów kokilowych.
c. Zjawiska skurczowe.
d. Pękanie na gorąco
e. Ważniejsze stopy stosowane za granicą na odlewy kokilowe
5. Wpływ warunków odlewania na strukturę i własności odlewów

ROZDZIAŁ III. Przygotowanie ciekłego metalu (topienie, podgrzewanie, transport i dozowanie)
Opracował prof. dr hab. inż. Zbigniew Górny
1. Ogólna koncepcja przygotowania ciekłego metalu do zalewania
2. Topienie i podgrzewanie (utrzymanie lub podwyższenie temperatury ciekłego metalu)
a. Przykładowe typy pieców topialnych i podgrzewczych
b. Warunki doboru pieców do topdenia i podgrzewania
3. Urządzenia do transportu ciekłego metalu
4. Dozowanie (porcjowanie) ciekłego metalu i automatyczne zalewanie

ROZDZIAŁ IV. Technologiczność konstrukcji odlewów kokilowych
Opracował doc. dr inż. Zbigniew Li
1. Ogólne wytyczne konstruowania odlewów
2. Szczegółowe wytyczne konstruowania w zależności od stawianych wym:
a. Wytrzymałość na rozciąganie i ściskanie.
b. Wytrzymałość na zginanie.
c. Wytrzymałość na skręcanie.
d. Wytrzymałość na uderzenia.
c. Wytrzymałość na zmęczenie.
3. Dokładność wymiarowa odlewów kokilowych.
a. Tolerancje wymiarowe
b. Naddatki na obróbkę skrawaniem.
C. Zbieżności odlewnicze
4. Ścianki odlewów.
a. Krytyczna grubość ścianki.
b. Stopniowanie grubości ścianek
5. Żebra usztywniające i ich połączenie.
6. Zasada kół wpisanych.
7. Rozkład naprężeń
8. Wkładki zalewane
9. Zastosowanie rdzeni piaskowych
10. Inne zalecenia konstrukcyjne.

ROZDZIAŁ V. Konstruowanie kokil.
Opracował proj. dr hab. inż. Zbigniew Górny
1. Klasyfikacja i podstawowe elementy kokil.
a. Klasyfikacja kokil.
b. Powierzchnia podziału kokili
c. Rozmieszczenie odlewów w kokili.
d. Grubość ścianki kokili
e. Ustalenie głównych wymiarów kokili
f. Zapewnienie szczelności kokili.
g. Zapewnienie sztywności kokili.
h. Zamocowanie kokil
i. Centrowanie kokil.
j. Bazowanie i błędy bazowania części form metalowych.
2. Zespoły w kokilach.
a. Kadłuby i płyty kokil
b. Zamknięcia kokil.
c. Wyciąganie rdzeni metalowych z kokili.
d. Usuwanie odlewu z kokili.
e. Odpowietrzanie kokil
f. Chłodzenie kokil.
g. Montaż rdzeni w kokilach.
3. Materiały kokil i rdzeni metalowych.
a. Materiały zalecane w przemyśle krajowym
b. Materiały stosowane za granicą.
4. Trwałość kokil.
5. Przykładowe kokile do wykonywania odlewów ze stopów miedzi
a. Odlewy z mosiądzu
b. Odlewy z miedzi przewodowej
c. Odlewy z brązów aluminiowych
d. Odlewy z brązów cynowych i cynowo-cynkowych.
6. Przykładowe kokile do wykonywania odlewów z innych ciężkich stopów metali nieżelaznych
7. Przykładowe kokile do wykonywania odlewów ze stopów lekkich

ROZDZIAŁ VI. Sposoby wytwarzania kokil
Opracował prof. dr hab. inż. Zbigniew Górny
1. Odlewnicze metody wykonywania kokil.
a. Odlewanie w suszonych formach piaskowych
b. Odlewanie w masach samoutwardzalnych.
c. Odlewanie w formach skorupowych
d. Odlewanie w rdzeniach
e. Odlewanie z negatywową płytą talową (półkokilowe).
f. Odlewanie wg metody Shawa.
g. Odlewanie w formach gipsowych
h. Odlewanie kokilowe.
i. Odlewanie w formach wirujących.
2. Nieodlewnicze metody wykonywania kokil
a. Kokilc wykonywane przez obróbką skrawaniem.
b. Wykonywanie kokil przez napawanie lub metalizowanie.
c. Kokile tłoczone lub spawane z blachy.
d. Kokile podatne montowane z elementów
3. Obróbka cieplna kokil
4. Montaż, odbiór, konserwacja przed składowaniem oraz naprawa kokil
a. Montaż kokil.
b. Odbiór kokil.
c. Przygotowanie kokil do składowania.
d. Kontrola zużycia i naprawa kokil
5. Specjalne metody przygotowania kokil.

ROZDZIAŁ VII. Parametry odlewania kokilowego.
Opracował doc. dr inż. Zbigniew Lech
1. Układy wlewowe i zasilające
a. Doprowadzenie ciekłego metalu
b. Przykładowe sposoby zalewania kokil
c. Czas zalewania.
d. Obliczanie elementów układu wlewowego.
e. Specyficzne układy wlewowe do stopów aluminium
f. Układ wlewowy wg Jandera (do odlewów ze stopów aluminium o masie do 10 kg)
g. Nadlewy
h. Nadlewy z wkładkami ceramicznymi.
i. Przykłady układów wlewowych i zasilających
2. Pokrycia na kokile.
a. Podział pokryć.
b. Wymagania stawiane pokryciom
c. Składniki pokryć
d. Technologia nakładania pokryć
e. Badanie pokryć
3. Temperatury robocze kokil
4. Zalewanie kokil i usuwanie odlewów

ROZDZIAŁ VIII. Oczyszczanie i wykańczanie odlewów kokilowych
Opracował doc. dr inż. Zbigniew Lech
1. Wybijanie rdzeni piaskowych
2. Obcinanie układu wlewowego i nadlewów
3. Oczyszczanie wykańczające
4. Zmechanizowane obcinanie i oczyszczanie odlewów.
5. Oczyszczanie powierzchni odlewów
6. Obróbka cieplna.
7. Powłoki ochronne powierzchni odlewów.
a. Powłoki ochronne na stopach cynku.
b. Powłoki ochronne na stopach aluminium
c. Powłoki ochronne na stopach magnezu

ROZDZIAŁ IX. Badanie i kontrola jakości odlewów kokilowych
Opracował doc. dr inż. Zbigniew Lech
1. Pojęcie jakości odlewu
2. Kontrola jakości
a. Kontrola międzyoperacyjna
b. Kontrola ostateczna
3. Typowe próby technologiczne
a. Lejność
b. Zdolność do wypełniania formy.
c. Skurcz liniowy
d. Skłonność do pęknięć na gorąco.
e. Skłonność do tworzenia jamy skurczowej
f. Stopień zagazowania
4. Własności mechaniczne
5. Kontrola wymiarów odlewów.
6. Kontrola chropowatości
7. Badania specjalistyczne
a. Metody ultradźwiękowe.
b. Metody rentgenowskie i radiologiczne.
c. Metody elektryczne
d. Metody penetracyjne
e. Metoda trawienia.
f. Metoda ciśnieniowa badania szczelności
8. Organizacja kontroli jakości i badań

ROZDZIAŁ X. Typowe wady odlewów kokilowych
Opracował doc. dr inż. Zbigniew Lech
1. Klasyfikacja wad'.
2. Mechanizm powstawania wad i sposoby zapobiegania.
3. Naprawianie wad.
a. Napawanie (spawanie)
b. Prostowanie.
c. Uszczelnianie.
d. Metalizacja natryskowa
e. Kitowanie

ROZDZIAŁ XI. Mechanizacja i automatyzacja procesu odlewania
Opracował prof. dr hab. inż. Zbigniew Górny
1. Koncepcja mechanizacji i automatyzacji.
2. Napędy kokilarek i podstawowe mechanizmy.
3. Klasyfikacja kokilarek.
4. Kokilarki od odlewania ciężkich stopów metali nieżelaznych.
5. Kokilarki do odlewania stopów lekkich.
6. Kryteria techniczno-ekonomiczne stosowania mechanizacji i automatyzacji odlewania kokilowego
7. Tendencje i perspektywy rozwoju w zakresie mechanizacji i automatyzacji odlewania kokilowego metali nieżelaznych

ROZDZIAŁ XII. Organizacja produkcji i normowanie pracy
Opracował prof. dr hab. inż. Zbigniew Górny
1. Organizacja stanowiska, gniazda, linii lub wydziału produkcyjnego
a. Przykłady organizacji pracy zespołów
b. Organizacja pracy przy kokilowym odlewaniu zespołowym
2. Normowanie czasu pracy.
3. Urządzenia pomocnicze i środki transportu wewnętrznego
4. Wskaźniki projektowe.

ROZDZIAŁ XIII. Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy
Opracował prof. dr hab. inż. Zbigniew Górny
1. Charakterystyka warunków pracy przy odlewaniu kokilowym
a. Zabezpieczenie urządzeń ciśnieniowych
b. Środki zabezpieczenia przy obiegu wody chłodzącej
c. Zagrożenie wskutek obsługi urządzeń i mechanizmów
d. Zagrożenie występujące przy operowaniu ciekłym metalem
2. Czynniki określające warunki klimatyczne w odlewni
a. Napromieniowanie cieplne.
b. Koncentracja gazów, par i pyłów
c. Oświetlenie odlewni.

Literatura
Skorowidz