Tytuł: O poprawie Rzeczypospolitej, seria wydawnicza – „Dzieła Wszystkie. Tom I. - Polska Akademia Nauk – Komitet Redakcyjny Dzieł Andrzeja Frycza-Modrzewskiego przy PIW”.

Autor: Andrzej Frycz Modrzewski; przekład Edwina Jędrkiewicza w opracowaniu Komitetu Redakcyjnego; wstęp - Łukasza Kurdybachy; redakcja naukowa i komentarze - Stanisława Bodniaka; przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Stefan Żółkiewski; sekretarz naukowy - Łukasz Kurdybacha.

Wydawca: Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1953, wydanie I. 676 stron, oprawa twarda płócienna, format 18x25,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka (ślad po zamoczeniu woda na wewnętrznych stronach okładki – u dołu nieiestotny dla oprawy i lektury ) – poza tym stan OK.

Dzieła Wszystkie Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Od Komitetu Redakcyjnego - Przypadająca w 1951 r. czterechsetna rocznica ukazania się w Krakowie okaleczonego przez ówczesną cenzurę kościelną największego dzieła Andrzeja Frycza Modrzewskiego: „O poprawie Rzeczypospolitej”, pobudziła różne polskie koła naukowe do rozpoczęcia prac dla uczczenia zasług tego wielkiego naszego pisarza czasów Odrodzenia. Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza w Gdańsku wystąpiło z inicjatywą przetłumaczenia na język polski wszystkich pięciu ksiąg „O poprawie Rzeczypospolitej”, Instytut Badań Literackich rozpoczął dyskusję nad wydaniem przynajmniej najważniejszych dzieł Andrzeja Frycza i zorganizowaniem odpowiedniego zjazdu naukowego, Państwowy Instytut Wydawniczy zaprojektował opracowanie większej monografii o nim oraz wydrukowanie przekładu polskiego niektórych utworów. Dla scalenia tych różnorodnych poczynań Rząd. Rzeczypospolitej powołał w maju 1951 r. specjalny Komitet złożony z szeregu znawców Odrodzenia polskiego i przyznał mu odpowiednie środki finansowe na prowadzenie badań. Komitet ten postanowił wydać po raz pierwszy w Polsce wszystkie dzieła Modrzewskiego, i to zarówno w ich oryginalnym języku — łacińskim jak i w tłumaczeniu polskim. Obejmą one około dziesięciu tomów prac, z których poważna część była dotychczas drukowana jedynie zagranicą.

Celem zrealizowania planów podjęto już w połowie 1951 r. pracę nad skompletowaniem wszystkich, dziś już bardzo rzadkich, dzieł Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz nad ich tłumaczeniem.

W bieżącym roku dzięki ofiarnemu wysiłkowi kilku filologów klasycznych zakończono pracę nad tłumaczeniami. Ale ostateczne ustalenie tekstu wymaga wielu dalszych badań różnorodnych specjalistów. Dość powiedzieć, że nad przygotowaniem do druku O poprawie Rzeczypospolitej pracowało około dwudziestu uczonych. Redaktor tego dzieła, prof. dr Stanisław Bodniak, zmarł nie dokończywszy pracy. Jego obowiązki przejęli w następstwie inni członkowie Komitetu.

Praca Komitetu Redakcyjnego Dzieł Modrzewskiego, otoczona obecnie opieka Polskiej Akademii Nauk, potrwa jeszcze około dwóch lat. Rezultatem jej będzie wydanie w druku po raz pierwszy na ziemiach polskich wszystkich utworów naszego wielkiego pisarza walczącego niezachwianie przez cale życie o postęp nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. [Prof. Dr Stefan Żółkiewski, Przewodniczący Komitetu]

„O poprawie Rzeczypospolitej” jest dziełem obejmującym całość najważniejszych reform ustrojowych koniecznych do wprowadzenia, jeśli mają być wykonane historyczne zadania pokolenia, które po raz pierwszy w dziejach miało dane stworzyć państwo naprawdę już nowożytne.

W kolejnych księgach pisarz mówi: 1. „O obyczajach”; 2. „O prawach”; 3. „O wojnie”; 4. „O kościele”; 5. „O szkole”.

Modrzewski zdając sobie sprawę z tego, że osiągnięcie reform państwowych w szesnastowiecznej Polsce było możliwe jedynie poprzez króla i szlachtę, tym właśnie zadedykował swoje dzieło. Autor wykazał tu elitom rządzącym konieczność reform, a zarazem sposób ich przeprowadzenia.

Modrzewski w swoim dziele występuje przeciw przywilejom rodowym wynikającym z pochodzenia szlacheckiego – szczególnie przy obsadzaniu wysokich stanowisk państwowych. Decydującym momentem powinna tu być przydatność samej osoby do zajmowania danego stanowiska, jej mądrość, wiedza i uczciwość. Najbardziej gwałtownie występował przeciw nierówności prawa karnego. Żądanie zrównania wszystkich obywateli wobec prawa przewija się wielokrotnie przez cały traktat.

W dwóch ostatnich księgach Modrzewski domagał się zarówno pewnych zmian wewnątrz kościoła, jak i uregulowania wzajemnego stosunku kościoła i państwa w celu całkowitego uniezależnienia od papieża i jego legatów, reprezentujących interesy obce, często wręcz sprzeczne z interesami Polski.

Spis treści – patrz foto.

- Polecam!