Nagietek Lekarski

(Calendula Officinalis)

Jednoroczna roślina zielna z rodziny astrowatych, może dorastać od 30 do 70 cm wysokości. Prawdopodobnie pochodzi z południowej Europy, ale jej długa historia uprawy sprawia, że dokładne pochodzenie jest nieznane. Ma słabo rozgałęzione łodygi, liście podłużne, lancetowate, długości 17cm i szerokości 5 cm, owłosione po obu stronach. Kwiaty żółte lub pomarańczowe, średnicy od 3 do 7cm. Koszyczki mają przyjemny, balsamiczny zapach, kwitnie od czerwca do października lub listopada (jeśli jest ciepło), pojedyńczy kwiat kwitnie zazwyczaj od czterych do pięciu dni. Powszechnie uprawiana jako ogrodowa lub tarasowa roślina ozdobna, może rosnąć w nasłonecznionych miejscach, w większości rodzajów gleb. W klimacie umiarkowanym, nasiona wysiewa się wiosną wprost do ziemi. Wykiełkują swobodnie w miejscach nasłonecznionych lub pół-słoneczych, z żyzną, gliniastą, dobrze odsączoną glebą. Nagietek sam łatwo się rozsiewa, pozostając na stanowisku przez szereg lat, kwitnie w niecałe dwa miesiące po posianiu. Zaleca się usuwanie przekwitłych kwiatów, aby roślina dalej mogła obficie kwitnąć. Dawniej rolnicy darzyli te rośliny wielkim szacunkiem, bo z ich pomocą można było codziennie przewidzieć pogodę. Kiedy kwiaty o godzinie 6 do 7 są już otwarte, zapowiada się ładny, słoneczny dzień. Jeśli jest po 7, a kwiaty są nadal zamknięte, trzeba liczyć się z deszczem. Należy pamiętać, aby nie sadzić nagietków w ogrodach warzywnych, gdyż mogą przyciągać gąsienice i inne szkodniki. Były używane w strarożytnej Grecji, Rzymie, na Bliskim Wschodzie oraz w plemionach Indian jako zioło lecznicze, barwnik do tkanin, żywności i składnik kosmetyków, wiele z tych zastosowań pozostało do dziś. Od wieków przypisywano im właściwości magiczne. Suszone płatki rozsypane pod łóżkiem lub włożone pod poduszkę, przynosić miały spokojny sen. Wierzono że noszone w pomarańczowym woreczku na wysokości splotu słonecznego, odpędzają wszelkie demony, lęki, zwidy i strachy. Nagietek był również jednym ze składników maści którą nacierano się przed snem, co miało spełnić marzenie o wielkiej miłości.

Pierwsze wzmianki o zastosowaniu w leczeniu pochodzą z XII w. Uważa się że kwiat może pochodzić z Indii, gdzie jest używany od wieków przez hindusów do dekoracji światyń. W języku kwiatów nagietek oznacza ból, smutek i niespełnioną miłość. Kwiaty są jadalne. Często wykorzystywane, aby dodać koloru sałatkom, dodawane do potraw jako ozdoba i zamiast szafranu. Do barwienia używa się świeżych lub suszonych płatków kwiatów. Wywar z nich stanowi źródło nietoksycznego barwnika spożywczego. Nagietekiem kiedys fałszowano szafran, dziś można go używać dla pięknego koloru i delikatnego smaku do smarowideł do chleba, serów, ale także ryżu, zup, sosów, dipów, ciast, deserów. Herbata z płatków nagietka i miodu, może być zimnym lub gorącym napojem. W przeszłości również liście były wykorzystywane jako warzywo (jako dodatek do sałatek lub jak szpinak), jednak nie są one wyjatkowo smaczne. Farmaceutycznie stosuje się suszone płatki (bez dna kwiatostanowego) kwiatów. Kwiaty są zebrane wielokrotnie od początku kwitnienia aż do przymrozków Surowce zielarskie kwiatowe najlepiej suszyć w temp. nieprzekraczajacej 35C, w przewiewnym i zacienionym miejscu. Suszone kwiaty nagietka należy przechowywać szczelnie zamknięte i chronić przed światłem. Płatki i pyłek zawierają minerały, estry, karotenoidy, przeciwutleniacze, flawonoidy, olejek eteryczny do 0, 02%. Liście i pędy zawierają również karotenoidy, głównie luteinę (80%) i zeaksantynę (5%) i beta-karoten.

Tradycyjnie wywar ze świeżych liści nagietka koi zmęczone i spuchnięte nogi. Olej lub maść wykonana z płatków dodaje opalenizny, oczyszcza, zmiękcza, wygładza, tonizuje i nawilża skórę. Dodawany do szamponów osobno lub razem z rumiankiem nadaje włosom brązowym i blond, naturalnie i stopniowo złotego blasku. Ekstrakt pije się, aby oczyścić skórę i pobudzić krążenie, chroni również przed żylakami. Nagietek może być stosowany w postaci: wodnych ekstraktów, herbat, nalewek, maści, maseczek, kremów, toników, mleczek, szamponów. Jest bardzo dobrym środkiem na wiele dolegliwości skórnych. Ekstrakty z rośliny są dziś szeroko stosowane w kosmetykach (równiez dla dzieci i niemowląt) Łagodzi i leczy skórę szorstką, spierzchniętą, podrażnioną, suchą, wrażliwą, trądzikową, skłonną do infekcji, zaczerwienienia i pękania. Stosowany w kremach gojących dłonie z powodu odmrożenia lub oparzeń. Jest to dobry środek antybakteryjny, przeciwgrzybiczy i przeciwskurczowy. Reakcje alergiczne w stosunku do tej rośliny są rzadkie. W medycynie ludowej stosowany wewnętrznie w leczeniu braku miesiączki, bolesnego miesiączkowania, zapalenia błony śluzowej żołądka, skurczu żołądka i jelit, wrzodów, zapaleniu pęcherzyka żółciowego, do leczenia schorzeń wątroby i jej przewlekłej niewydolności, migren, napotnie, moczopędnie, rozkurczowo. W homeopatii zalecany w przypadku poparzeń, w stomatologii i jako tonik po porodzie. Działanie lecznicze rośliny polega na zmniejszeniu stanów zapalnych i przyśpieszeniu procesu gojenia się, jest naturalnym środkiem czyszczącym krew i przyspieszającym usuwanie z organizmu toksyn, wzmacnia układ odpornościowy, poprawia trawienie. Preparaty na bazie nagietka mają łagodzący wpływ na ośrodkowy układ nerwowy, zmniejszają odruch pobudliwości, mają właściwości przeciwbakteryjne wobec wielu drobnoustrojów, zwłaszcza gronkowców i paciorkowców, stymulują aktywność wątroby i wydzielanie żółci, są skuteczne również w chorobach i zapaleniu żołądka, wymiotach, mają zastsowanie w leczeniu nieżytu żołądka i jelit, wrzodów żołądka a zwłaszcza w przewlekłych i opornych na leki wrzodach żołądka i dwunastnicy, we wrzodziejących zapaleniach jelita grubego, po przebytym wirusowym zapaleniu watroby lub jej uszkodzeniu przez trujące związki, nieoperacyjnych postaciach raka żołądka, stanach przednowotworowych w przewodzie pokarmowym, dolegliwościach okresu przekwitania i alergiach wywołanych przez roztocza. Zewnętrznie maści i prepraty stosuje się w infekcjach skóry, na wolno gojące się rany, stłuczenia, skaleczenia, otarcia, oparzenia, uszkodzenia skóry, kontuzje, zapalenie skóry, hemoroidy, oparzenia, rany pooperacyjne, odmrożenia, wysypki skórne, do dezynfekcji i gojenia ran, likwiduje przebarwienia skórne, wypryski, łagodzi objawy atopowego zapalenia skóry, egzemy, trądziku, zapalenia mieszków włosowych, łuszczycy, na blizny pooperacyjne i inne, żylaki, zapalenie żył, owrzodzenia, trądzik, grzybice, odleżyny, siniaki, popękaną skórę, hemoroidy. Nagietek stosuje się również na błony śluzowe jako środek przeciwzapalny, bakteriobójczy, przeciw rzęsistkom (np.irygacje) Zapobiega nadmiernemu wysuszeniu oczu, łagodzi podrażnienia, chroni, odżywia, używany w leczeniu stanów zapalnych spojówek i przemęczeniu oczu.

Herbaty lub napary używane w leczeniu wrzodów żołądka i jelit, przy bolesnym miesiączkowaniu (ma działanie rozkurczowe), do oczyszczenia krwi, leczenia żółtaczki zakaźnej, chorób wątroby, biegunki, zapalenie jelita grubego, zapalenie gardła, działanie antybakteryjne i przeciwzapalne, żółciopędne. Nalewka (do użytku zewnętrznego lub wewnętrznego) ma działanie przeciwzapalne dla skóry i błon śluzowych, leczy owrzodzenia, przeciwdziała obrzękom i pomaga na ukąszenia lub użądlenia. Ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, immunostymulujace, pomaga powrócić do zdrowia, leczy nowotwory, dławice piersiową, choroby żołądkowo-jelitowe, zapalenie wątroby, paradontozę, łagodzi stany zapalne błon śluzowych w organizmie. Zewnętrznie stosuje się zwykle alkoholowe i olejowe wyciągi z kwiatów nagietka, ponieważ podstawowe związki czynne nie rozpuszczają się w wodzie. Bardzo łatwo można zrobić olejek z nagietka który jest przydatny w kosmetyce (również dla dzieci i niemowląt). Działanie zewnętrzne olejku:

antybiotyczne, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwrzęsistkowe, przeciwgrzybicze, pierwotniakobójcze, przeciwbakteryjnie, odtruwające, przeciwwysiękowe, przyśpiesza gojenie się ran łagodzi bóle po stłuczeniach pomaga przy oparzeniach termicznych i słonecznych, odmrożeniach, poprawia ukrwienie, nawilża, chroni, zmiękcza dezynfekuje i tonizuje skórę oraz włosy "Badania naukowe upoważniają, by zalecać nagietek, w połączeniu z innymi ziołami, do stosowania w ogólnym ubytku sił i odporności na zakażenia bakteryjne i wirusowe oraz przewlekłych i nie poddających się innym lekom dolegliwościach różnych narządów wewnętrznych, w tym także serca."

Cena za sztukę na Kup Teraz dotyczy sadzonki w doniczce.