Stanisław Szober
NA STRAŻY JĘZYKA
SZKICE Z ZAKRESY POPRAWNOŚCI I KULTURY JĘZYKA POLSKIEGO
Warszawa 1937, wyd. "Nasza Księgarnia". Format 14,5x20,5 cm, stron 243, miękka okładka. Stan bardzo dobry.
"Książka niniejsza jest zbiorem artykułów i rozprawek, które w ciągu szeregu lat ogłaszałem w 'Języku Polskim', w 'Poradniku Językowym' i w 'Kurierze Warszawskim'. Tworzą one całość, której treścią są zagadnienia, związane z kulturą i poprawnością polskiego języka literackiego".
SPIS TREŚCI:
- Przedmowa
- 1. O czym pamiętać musimy posługując się językiem
- 2. O wartości uczuciowej wyrazów i o tym, jak stany uczuciowe wpływają na tworzenie zdania
- 3. Eufemistyczne przekształcanie wyrazów i zwrotów
- 4. Czy w czynnościach językowych kierujemy się świadomą swoich celów wolą?
- 5. Zagadnienie poprawności językowej w świetle stosunku języka literackiego do gwar ludowych
- 6. Poprawność językowa a zmienność języka w czasie
- 7. Dlaczego język musi się z biegiem czasu zmieniać?
- 8. „Duch języka" i jego zmienność w czasie
- 9. Czy zmienność języka w czasie da się pogodzić z kultem poprawności językowej?
- 10. O kulturę języka
- 11. Walka o kulturę języka polskiego
- 12. Tradycjonalizm i demokratyzm w pisowni
- 13. Poprawność języka a jego wartości artystyczne
- 14. Żart jako czynnik wykolejeń i zmian językowych
- 15. Jak unikać błędów i rozstrzygać wątpliwości językowe
- 16. Poprawność i kultura języka a znaki pisarskie
- 17. Życie społeczne w zwierciadle zwrotów językowych
- 18. Echa Biblii we frazeologii polskiej
- 19. Jak układać wyrazy w zdania i w jakim miejscu powinniśmy kłaść czasownik?
- 20. Nieco o ludziach przeszłych przez życie i ode-sztych w niepamięć
- 21. Czy to możliwe, żeby kobieta by la dobrym psychologiem?
- 22. Nic nigdy nie dopełnić, nic nigdy naprawdę nie zrobić, nic nigdy nie posiąść do głębi
- 23. Dlaczego oboje państwo, ale dwoje państwa, oboje rodzeństwo, ale troje rodzeństwa
- 24. Z czego się cieszymy i jak swoją radość wyrażamy?
- 25. Dbać — nie dbać, zadbać — nie zadbać — zaniechać
- 26. Bardziej czy więcej?
- 27. Idę po rękawiczki i za innymi sprawunkami, bo wieczorem idę na koncert
- 28. Czekać kogo czy na kogo?
- 29. Kilka uwag o wyrazach, oznaczających strach, lęk lub obawę
- 30. Kiedy dla, kiedy do?
- 31. Nieporozumienia liczbowe
- 32. Dlaczego jeździmy do Ząbek, a nie do Ząbków?
- 33. Czy pan nie ma nic naprzeciwko tego?
- 34. Byłem przegrany, jestem wygrany
- 35. Zdobycze językowe z Kasprowego
- 36. Czy właściwe jest „oddawanie strzału" w czasie „nagonki"?
- 37. Dlaczego spadkobierca, ale odbiorca a obok tego poborca?
- 38. Szereg mówców wygłosiło przemówienie
- 39. O nadużywaniu pewnych wyrazów
- 40. Spieszyć — śpieszyć się, prosić — prosić się, słuchać — słuchać się.
- 41. O nazwach krajów i związanych z nimi przymiotnikach
- 42. Sposoby łączenia liczebników zbiorowych z rzeczownikami
- 43. O sposobach łączenia złożonych liczebników głównych z rzeczownikami
- 44. Wahania i sprzeczności ortograficzne
- 45. On jest palący, ale w tej chwili nie pali
- 46. Chcieć, móc — mieć chęć, być w stanie
- 47. Czy polskie litery rz, ó są ortograficznymi analogiami rosyjskiego jat
- 48. Wytykać a wytyczać
- 49. Od JMci Pana Chryzostoma Paska do pana radcy Mureka
- 50. O pewnych państwu, którzy mieszkają w państwie polskim
Wikipedia o autorze:
Stanisław Józef Leonard Szober (ur. 6 listopada 1879 w Warszawie, zm. 29 sierpnia 1938 w tamże) – polski językoznawca i pedagog, leksykograf.
W 1898 zdał maturę. Studia ukończył w 1903. Od 1903 pracował jako nauczyciel w szkołach Warszawy (np. gimnazjum im. Stanisława Staszica, seminarium im. Stanisława Konarskiego). W 1909 uzyskał tytuł naukowy odpowiadający habilitacji na uniwersytecie w Moskwie.
Jako ochotnik służył w pułku artylerii polowej. Był pracownikiem Komisji Słownikowej Tymczasowej Rady Stanu. Od 1919 do 1929 był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego wykładając język polski. W 1929 został kierownikiem Katedry Językoznawstwa Indoeuropejskiego.
Należał do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Był prezesem Towarzystwa Krzewienia Poprawności i Kultury Języka. Współpracował z Towarzystwem Popierania Polskiej Twórczości Literackiej. W 1938 został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Autor „Słownika ortoepicznego” (1937), w późniejszych wydaniach (pod redakcją Witolda Doroszewskiego) pod nazwą „Słownik poprawnej polszczyzny” (1958).
Zmarł 29 sierpnia 1938. Został pochowany 1 września 1938 na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Pogrzeb prowadził ks. prof. Jan Stawarczyk.