Leon Sobociński
Na gruzach Smętka
Reportaż o cechach felietonu, pamiętnika i dzieła popularnonaukowego, sam autor nazwał go faktomontażem.
Książka będąca rozszerzonym i pogłębionym wydaniem pracy tego samego autora Ziemia Mazurska za drutami (nagroda w konkursie Związku Zachodniego), dotyczy dwóch podróży Sobocińskiego na Warmię i Mazury z lat 1936 i 1946. Do wydania reportaży skłoniły autora: potrzeba popularyzacji zagadnień mazurskich w jak najszerszych kręgach społecznych, konieczność przeciwstawienia się szkodliwej psychozie Smętkowej w okresie powojennego zagospodarowywania Warmii i Mazur, a także chęć skonfrontowania polskiej odbudowy tego rejonu z czasami przedwojennymi, kiedy to był on intensywnie germanizowany przez Niemców i zaniedbywany przez władze polskie. Według Sobocińskiego Polacy cierpieli na kompleks Smętka, objawiający się rezygnacją z walki o polskość Warmii i Mazur, a zaszczepiony przez przedwojenną literaturę, ze szczególnym wskazaniem na dzieło Melchiora Wańkowicza - Na tropach Smętka. Przeciwstawia zgermanizowanemu Smętkowi dobrego ducha ziemi mazurskiej - Kołbóga, o którym wówczas zapomniano
- Wydawnictwo B. Kądziela Warszawa 1947; 247 str., ilustracje
- Egzemplarz w stanie dobrym, podniszczona okładka
m