Publikowana praca zawiera wyniki badań przeprowadzonych nad mikrosporami znajdowanymi w pokładach węgla Zagłębia Górno-śląskiego. Badania te wykonywane były w okresie 1951-1956 r. w Polsce - w Pracowni Paleobotanicznej Instytutu Geologicznego w Krakowie oraz w Czechosłowacji - w Laboratorium Palynologicznym Ośrodka Naukowo-badawczego przy Uhelnym Pruzkumie w Ostrawie.

Ogółem opracowano 156 pokładów węgla występujących w profilu od dolnego namuru A (warstwy pietrzkowickie) aż do westfalu D (warstwy libiąskie). Z pokładów tych opi-sano 136 gatunków (species) i form (formae) mikrospor, które zaszeregowano do 40 rodzajów (genera) i 17 rzędów (series). Wśród opisanych mikrospor jest 56 nowych gatunków, 10 nowych form oraz 16 gatunków emendowanych. Z wyższych jednostek systematycznych opisano po raz pierwszy 5 rodzajów (genera) i 8 rzędów (series), emendowano 10 rodzajów i 6 rzędów.

Zasięg stratygraficzny poszczególnych gatunków i rodzajów ustalono na podstawie analiz planimetrycznych wykonanych ze wszystkich badanych pokładów węgla. Stwierdzono istnienie 60 gatunków i 12 rodzajów przewodnich, na podstawie których można cały karbon produktywny Górnego Śląska podzielić na poszczególne warstwy. Warstwy te w ogólnym zarysie odpowiadają jednostkom straty-graficznym wydzielonym na podstawie występowania makrofiory i makrofauny.

Ustalono charakterystyczne zespoły mikrosporowe dla górnych warstw gruszowskich, dolnych i górnych warstw jaklowieckich, dolnych i górnych warstw porębskich, dolnych i górnych warstw siodłowych, dla warstw rudzkich, orzeskich, łaziskich i libiąskich. Stwierdzono, że duże znaczenie stratygraficzne mają charakterystyczne maksima i minima zaznaczające się w występowaniu ilościowym niektórych gatunków i rodzajów mikrospor.

W jednym z rozdziałów pracy omówiona została mikrosporowa metoda identyfikacji pokładów węgla i jej zastosowanie w przemyśle. Autorzy ustalają tutaj wzorce spektrów identyfikacyjnych dla poszczególnych warstw i przytaczają przykłady identyfikacji pokładów w kopalniach i otworach wiertniczych.

W dalszym ciągu pracy podane są rozważania nad rozmieszczeniem spor w pokładach węgla i udowodniona możwość oparcia prac identyfikacyjnych na średnich próbkach bruzdowych. W zakończeniu autorzy podsumowują wyniki badań i wytyczają perspektywy dalszych prac mikrosporowych w Zagłębiu Górno-śląskim.

Praca niniejsza jest pierwszą karbońską pracą mikrosporową w literaturze polskiej i czeskiej i powstała w wyniku współpracy pomiędzy polskimi i czeskimi ośrodkami palynologii karbońskiej.

Ze spisu treści:

Przegląd historyczny

Opis morfologiczny mikrospor
Stan zachowania mikrospor w węglu i ich morfologia
Podstawy systematyki
Charakterystyka poszczególnych jednostek systematycznych

Wnioski stratygraficzne
Występowanie poszczególnych rodzajów mikrospor
Ogólna charakterystyka występowania rodzajów
Szczegółowa charakterystyka występowania rodzajów
Występowanie poszczególnych gatunków mikrospor
Ogólna charakterystyka występowania gatunków
Szczegółowa charakterystyka występowania gatunków przewodnich według ich następstwa stratygraficznego
Zespoły mikrosporowe charakterystyczne dla poszczególnych warstw górno-śląskiego karbonu produktywnego
Warstwy gruszowskie górne, jaklowieckie, porębskie, siodłowe, rudzkie, orzeskie, łaziskie, libiąskie

Zastosowanie mikrospor do identyfikacji i korelacji pokładów węgla
Dotychczasowe metody identyfikacji
Metoda geologiczno-geometryczna
Metoda lirologiczno-geochemiczna
Metoda petrografii węgla
Metody paleontologiczne
Identyfikacja pokładów węgla na podstawie badań sporowych, megasporowych, mikrosporowych
Przykłady identyfikacji
Rozmieszczenie mikrospor w pokładach węgla

Zakończenie
Tablice i objaśnienia

stron 328 + 91 tablic

wyd.
Wydawnictwo Geologiczne
1957 r.

miękka okładka

stan:
bardzo dobry -

uwaga:
lekkie otarcia brzegów okładki

środek - stan bardzo dobry