Tytuł: M. KOPERNIK. PODŁUG PORTRETU Z GALERYI DEGLI UFFICI WE FLORENCYJI.

Wymiary grafiki : 11 na 15 cm.

Grafika ( Drzeworyt sztorcowy ) ukazała się w latach 70-tych XIX wieku w czasopiśmie Kłosy ( nr 558- tom XXIII )

Stan db+ Delikatne przebarwienia papieru. Druga strona zadrukowana. Grafika idealna do przycięcia i oprawy.

Info:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Mikołaj Kopernik

Mikołaj Kopernik (łac. Nicolaus Copernicus[1], niem. Nikolaus Kopernikus; ur. 19 lutego 1473 w Toruniu, zm. 24 maja 1543 we Fromborku) – astronom, autor

dzieła De revolutionibus orbium coelestium[2] przedstawiającego szczegółowo i w naukowo użytecznej formie heliocentryczną wizję Wszechświata. Wprawdzie

koncepcja heliocentryzmu pojawiła się już w starożytnej Grecji (jej twórcą był Arystarch z Samos[3]), to jednak dopiero dzieło Kopernika dokonało przełomu

i wywołało jedną z najważniejszych rewolucji naukowych od czasów starożytnych, nazywaną niekiedy "przewrotem kopernikańskim".

Kopernik był prezbiterem Kościoła Rzymskokatolickiego. Od 1497 roku sprawował funkcję kanonika warmińskiego, od 1503 scholastyka wrocławskiego, a od 1511

kanclerza kapituły warmińskiej.

Był wybitnym polihistorem Renesansu, zajmował się między innymi astronomią, matematyką, prawem, ekonomią, strategią wojskową, astrologią[4][5], był także

lekarzem oraz tłumaczem.

Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu, przy ul. Św. Anny (obecnie ul. Kopernika), w rodzinie kupca Mikołaja i Barbary[6] pochodzącej z

rodziny Watzenrode (zm. po 1495).

Ród Koperników pochodził ze śląskiej wsi Koperniki nieopodal Nysy. W XIV wieku członkowie tej rodziny osiedlali się w miastach księstw śląskich (Ząbkowice,

Nysa, Wrocław, Zgorzelec), następnie w dużych miastach Polski (Kraków – 1367, Lwów – 1439) i państwa zakonu krzyżackiego (Toruń – 1400). Ojciec astronoma

Mikołaj Starszy wywodził się z krakowskiej linii rodziny, która została przyjęta do prawa miejskiego pod koniec XIV w. W źródłach jest po raz pierwszy

poświadczony w 1448 r. jako krakowski kupiec hurtownik, prowadzący handel miedzią z Gdańskiem. W czasie wojny trzynastoletniej, w sierpniu 1454, brał udział

w negocjacjach finansowych pomiędzy kardynałem Zbigniewem Oleśnickim, a miastami pruskimi. Około 1458 przeniósł się do Torunia, gdzie przed 1464 zawarł

małżeństwo z Barbarą Watzenrode[7].

Z małżeństwa z Barbarą Mikołaj miał czworo dzieci: Andrzeja, Barbarę, Katarzynę i Mikołaja. Osieroconym po śmierci ojca Mikołajem zaopiekował się brat

matki Łukasz Watzenrode, wybrany w 1489 roku na biskupa warmińskiego.

Edukacja i młodość[edytuj]

Mikołaj Kopernik ukończył w 1491 roku naukę w szkole parafialnej przy kościele św. Jana w Toruniu, (w którym to kościele był również ochrzczony). W tej

szkole nauczył się łaciny, podstaw matematyki i astronomii. Na przełomie 1491/1492 rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej, wpisując się do metryki jako

Nicolaus Nicolai de Thuronia. Czasy jego krakowskich studiów przypadły na okres świetności tzw. krakowskiej szkoły astronomiczno-matematycznej. Był m.in.

uczniem astronoma Wojciecha z Brudzewa. Studia ukończył bez uzyskania tytułu magister artium w 1495. W tym też roku został kanonikiem warmińskim, funkcji

tej jednak jeszcze wtedy nie objął wobec oporu kapituły warmińskiej.

Dzięki staraniom wuja Łukasza w 1496 roku rozpoczął studia prawnicze w Bolonii, wpisując się w styczniu 1497 do albumu nacji niemieckiej bolońskiego

Uniwersytetu Jurystów (ówczesny podział uniwersytetów na nacje nie miał nic wspólnego z segregacją narodową – do nacji niemieckiej zaliczano wówczas m.in.

Polaków, Czechów i Węgrów). W Bolonii został bliskim współpracownikiem astronoma Dominika Marii Novary. Pod jego wpływem, ugruntowanym lekturą świeżo

wydanego dzieła Epitome in Almagestum Ptolomei Georga von Peurbacha i Regiomontanusa (Wenecja 1496), rozpoczął badanie sprzeczności w teorii ruchu Księżyca,

opisanej przez Klaudiusza Ptolemeusza, wynikających z założeń teorii geocentrycznej. 9 marca 1497 przeprowadził w Bolonii obserwację Aldebarana,

najjaśniejszej gwiazdy w gwiazdozbiorze Byka, która to obserwacja potwierdziła tylko jego wątpliwości.

20 października 1497 objął przez pełnomocników kanonię warmińską. W roku 1500 odbył wraz z bratem Andrzejem Kopernikiem praktykę prawniczą w kancelarii

papieskiej w Rzymie. Tam obserwował w nocy z 5 na 6 listopada zaćmienie Księżyca. W Wiecznym Mieście dał serię prywatnych wykładów, podważających

współczesne mu założenia matematyczne astronomii. W 1501 na krótko powrócił na Warmię, po czym uzyskał zgodę kapituły warmińskiej na rozpoczęcie kolejnych

studiów medycznych w Padwie, kontynuując studia prawnicze. Wraz z bratem Andrzejem wkrótce udał się do Włoch.

10 stycznia 1503 do sprawowanych przez siebie funkcji kościelnych przydał jeszcze scholasterię wrocławską św. Krzyża. 31 maja 1503 roku w Ferrarze został

doktorem prawa kanonicznego. W Padwie skończył studia medyczne i uzyskał prawo do wykonywania praktyki lekarskiej.

Działalność[edytuj]

Z nominacji kapituły warmińskiej został w 1507 roku osobistym sekretarzem i lekarzem swojego wuja biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode. Odtąd rezydował

i mieszkał na zamku w Lidzbarku Warmińskim. Brał udział prawie we wszystkich czynnościach dyplomatycznych i administracyjnych biskupa. Uczestniczył m.in.

w zjazdach stanów Prus Królewskich. W 1507 był obecny na koronacji Zygmunta I Starego w katedrze wawelskiej. W 1509 uczestniczył w sejmie krakowskim.

Wtedy też dał do druku w krakowskiej oficynie Jana Hallera swój przekład prozą na łacinę z greki zbioru 85 wierszy w postaci fikcyjnych listów "obyczajowych,

sielskich i erotycznych" bizantyjskiego historyka z VII wieku Teofilakta Symokatty, wydany pod tytułem Theophilacti scolastici Simocati epistolae morales,

rurales et amatoriae interpretatione latina z dedykacją swemu wujowi biskupowi warmińskiemu Łukaszowi Watzenrode.

W tym samym roku opracował tzw. komentarzyk pod tytułem Nicolai Copernici de hypothestibus motuum coelestium a se constitutis commentariolus o teoriach

ruchu ciał niebieskich, zarys teorii heliocentrycznej i rozpowszechnił go w licznych odpisach. Fragment tego dzieła zamieścił Tycho Brahe w swoim traktacie

Astronomiae instauratae progymnasmata, wydanym w Pradze w 1602.

W roku 1510 przeniósł się do Fromborka i sporządził mapę Warmii[8]. Pierwszym utworem poetyckim Kopernika był zamieszczony w epitalamium Jana Dantyszka

grecki epigramat z 1512, napisany z okazji ślubu Zygmunta Starego z Barbarą Zápolyą.

W kwietniu 1512 uczestniczył w wyborze nowego biskupa warmińskiego Fabiana Luzjańskiego. Wraz z kapitułą warmińską podpisał 7 grudnia 1512 tzw. układ w

Piotrkowie, który gwarantował kapitule prawo wyboru biskupa. Złożył następnie przysięgę wierności królowi Polski Zygmuntowi I. Na apel Soboru Laterańskiego

w 1513 roku opracował i wysyłał do Rzymu własny projekt reformy kalendarza. Wówczas też otrzymał od kapituły warmińskiej dom we Fromborku, gdzie w 1514

kupił na własność za 175 grzywien srebra basztę północno-zachodnią w obrębie wewnętrznych murów warowni fromborskiej. Było to miejsce dogodne do obserwacji

astronomicznych, a na jej zapleczu zbudował płytę obserwacyjną (pavimentum) i sporządził wzorowane na starożytnych instrumenty astronomiczne (kwadrant,

triquetrum i sferę armilarną). We Fromborku przeprowadził około 30 zarejestrowanych obserwacji astronomicznych. Obserwował m.in. Marsa i Saturna,

przeprowadził serię czterech obserwacji Słońca. Odkrył wówczas zmienność mimośrodu Ziemi i ruch apogeum słonecznego względem gwiazd stałych.

Zamek w OlsztynieW 1516 został wybrany przez kapitułę warmińską administratorem dóbr wspólnych kapitulnych, z siedzibą w Olsztynie. Stąd w latach 1516–1521

zarządzał folwarkami kapituły w komornictwach olsztyńskim i melzackim. W latach 1516–1519 przeprowadził zakrojoną na szeroką skalę akcję kolonizacji

opuszczonych łanów we wsiach, będących w posiadaniu kapituły. Świadectwem tego są sporządzone przez niego regesty Locationes mansorum desertorum. W czasie

wojny polsko-krzyżackiej 1519–1521, wobec opuszczenia Warmii przez większość członków kapituły, na barkach Kopernika spoczęło zadanie obrony zamków

warmińskich. Wzmocnił wówczas m.in. fortyfikacje zamku olsztyńskiego, tak, że nadciągające w 1521 wojska krzyżackie zrezygnowały z jego oblężenia.

W styczniu 1520 został wydelegowany przez kapitułę do negocjacji z wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego Albrechtem Hohenzollernem w sprawie zwrotu

zagarniętego przez Krzyżaków Braniewa. W dowód uznania kapituła przyznała Kopernikowi tytuł komisarza Warmii. Do zadań tego urzędu należała odbudowa

gospodarcza zniszczonego w czasie wojny dominium warmińskiego. 25 lipca 1521 na Sejmie Stanów Pruskich w Grudziądzu Kopernik wystąpił z napisaną przez

siebie mową Querela Capituli contra mgrum Albertum et eius ordinem super iniuriis irrogatis 1521 sub induciis belli (Skarga kapituły na mistrza Albrechta

i jego zakon z powodu krzywd wyrządzonych w roku 1521 podczas zawieszenia broni).

W 1517 powstała nieoficjalnie pierwsza wersja traktatu monetarnego zidentyfikowana jako napisana przez Mikołaja Kopernika[9]. W 1519 napisał on drugą

wersję traktatu monetarnego, różnie nazywaną, w zależności od tłumaczenia i przekładu, między innymi Traktatem o monetach. Na zjeździe stanów Prus

Królewskich w Grudziądzu (rozpoczętym 17 marca 1522 roku)[10], wygłosił publicznie traktat o monetach (21 marca)[11]. Kopernik w zwięzły sposób sformułował

pięć podstawowych postulatów, współcześnie nazywanych monetarnymi, które zostały wyjaśnione poprzez przykłady, porównania i paralele historyczne. Kopernik

opowiadał się między innymi za ścisłą kontrolą liczby mennic działających na obszarze Prus. Myśl ekonomiczna, w dziedzinie określanej obecnie jako polityka

pieniężna, została później jeszcze bardziej rozwinięta. W 1528 Kopernik ukończył dzieło tłumaczone jako Sposób bicia monety.

De revolutionibus orbium coelestium, 1543. Kliknij na zdjęciu, żeby czytać.W czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1520–21, na zamku w Olsztynie w dniu

16 listopada 1520 roku własnoręcznie zredagował list do króla Zygmunta Starego prosząc go o pomoc zbrojną przeciw Krzyżakom i zapewniając o wierności

pisał, że czynić będzie to, "co przystoi ludziom szlachetnym i uczciwym oraz bez reszty oddanym Waszemu Majestatowi – nawet jeśliby przyszło zginąć".

List Kopernika został przejęty przez Krzyżaków i nie dotarł do adresata. Jednakże król inną drogą dowiedział się o zagrożeniu głównej twierdzy w

południowej Warmii i w końcu listopada 1520 nadesłał posiłki – stu zbrojnych pod dowództwem Henryka Peryka z Janowic[12].

Śmierć Mikołaja Kopernika, grafika Aleksandra LesseraWspółpracował z Bernardem Wapowskim w opracowaniu mapy Królestwa Polskiego i Litwy.

W 1537 został zatwierdzony przez króla jako jeden z czterech kandydatów na biskupa warmińskiego.

W latach 1538-39 biskup Jan Dantyszek posądził Mikołaja Kopernika o konkubinat, nakazując mu zwolnić gospodynię, Annę Schilling i przygotowując proces

kanoniczny[13].

W Bazylei w 1541 roku wyszło drukiem drugie wydanie Narratio prima, a Mikołaj Kopernik dokonał ostatniej w swym życiu obserwacji astronomicznej (zaćmienia

Słońca).

W 1629 Jan Brożek odnalazł i opublikował łaciński poemat Mikołaja Kopernika Septem sidera.

Zmarł we Fromborku 24 maja 1543 roku na skutek wylewu.

Swój bogaty księgozbiór przekazał w testamencie diecezji warmińskiej. Książki te wraz z archiwum biskupów warmińskich i księgozbiorem kapituły warmińskiej

[14] w 1626 roku wpadły w ręce Szwedów, którzy splądrowali bibliotekę przy katedrze we Fromborku. Z polecenia Gustawa II Adolfa zbiory te trafiły do

biblioteki uniwersyteckiej w Uppsali. Dzięki takim kulturalnym aspiracjom Gustawa Adolfa biblioteka w Uppsali posiada najsłynniejsze na świecie kopernikana.

Ze szwedzkiego raportu Bibliotheca Copernicana z 1914 roku wynika, że z 46 tomów kopernikańskich z notatkami astronoma 39 znajduje się w bibliotece

uniwersyteckiej w Uppsali, dwa w uppsalskiej bibliotece Obserwatorium Astronomicznego i jeden w Szwedzkiej Bibliotece Narodowej. Obecnie zbiory te są

obiektem polsko-szwedzkich projektów naukowych[15].

Wkład Kopernika w rozwój nauki[edytuj]Pierwsze wydanie epokowej pracy De revolutionibus orbium coelestium wydrukowane zostało w Norymberdze[16] w 1543 r.

w nakładzie 400–500 egzemplarzy. Egzemplarz pierwszego wydania znajdował się w zbiorach Collegium Hosianum w Braniewie. W 1626 roku dzieło to wraz z

innymi łupami trafiło do Szwecji.

rozpowszechnienie teorii heliocentrycznej (astronomia), pierwszy raz sformułowanej przez Arystarcha z Samos

sformułowanie prawa Kopernika-Greshama (ekonomia)

sformułowanie twierdzenia Kopernika (geometria)

Odnalezienie grobu Kopernika i ponowny pogrzeb[edytuj]

Epitafium Kopernika w katedrze fromborskiej

Grób Kopernika w katedrze fromborskiejGrobu Mikołaja Kopernika poszukiwano kilkakrotnie. Pierwsze takie prace podjęło Warszawskie Towarzystwo Naukowe w

1802 roku, kolejne przeprowadzono w 1909 i 1939. Prawdopodobnie w czasie II wojny światowej poszukiwania prowadzili także Niemcy, a po jej zakończeniu

Rosjanie. Wszystkie te próby zakończyły się niepowodzeniem.

Od roku 2004 podejmowane były próby odnalezienia grobu Kopernika w archikatedrze we Fromborku przez zespół prof. Jerzego Gąssowskiego oraz pracowników

Instytutu Antropologii i Archeologii Wyższej Szkoły Humanistycznej w Pułtusku. Zespół opierał się na zmodyfikowanej przez olsztyńskiego historyka – dr.

Jerzego Sikorskiego[17] teorii niemieckiego badacza dziejów Kopernika - Leopolda Prowego[18], który zwrócił uwagę, że do XVIII wieku obowiązywał zwyczaj

oddawania kanonikom pod dożywotnią opiekę poszczególnych ołtarzy w katedrze, pod którymi spoczywali po śmierci. Kopernik był kanonikiem fromborskiej

katedry, z dokumentów pisanych wynikało, że jego pieczy powierzono ołtarz Świętego Krzyża. Dlatego pod tym ołtarzem prowadzone były wykopaliska[19].

W 2004 nie udało się odnaleźć szczątków astronoma, lecz podczas poszukiwań odkryto kilka innych grobów z różnych epok.

W 2005 roku poszukiwania zaowocowały odnalezieniem trumien i kilku szkieletów. Dokładne wyniki badań potwierdziły, że jeden z niekompletnych szkieletów

należał najprawdopodobniej do Kopernika. Świadczy o tym m.in. pozytywny wynik porównania zrekonstruowanego, prawdopodobnego wyglądu twarzy na podstawie

odnalezionej czaszki pochowanej osoby (wykonanego przez podinspektora mgr Dariusza Zajdla, eksperta z zakresu antroposkopii kryminalistycznej z

Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Głównej Policji w Warszawie) z zachowanymi portretami astronoma[20]. Na etapie prowadzonych badań

antropometrycznych i dokumentacyjnych wykonano także trójwymiarowe (3D) skanowanie czaszki (wykonane przez antropologa mgr Sebastiana Tyszczuka i

Pracownie Pomiaru Przestrzennego 3Database.pl), dokumentacja taka pozwoli między innymi na wykonanie rekonstrukcji twarzy metodą Gierasimowa w oparciu o

model czaszki wykonany z tworzywa sztucznego w technice produkcji sterowanej numerycznie. W przypadku potwierdzenia postawionej przez archeologów tezy o

odnalezieniu czaszki Mikołaja Kopernika, uzyskano by formę odlewniczą do wykonania naturalistycznego modelu głowy i popiersia Mikołaja Kopernika w chwili

śmierci.

Rekonstrukcja twarzy metodą plastyczną (metoda Gierasimowa) stanowić będzie także weryfikację poprawności wcześniej wykonanej zmodyfikowanej rekonstrukcji

graficznej. Wiadomo, że w nowej rekonstrukcji Kopernik będzie miał jasne oczy[21].

Metody plastycznej nie można było zastosować bez uzyskania kopii czaszki. Metoda ta polega na oblepianiu czaszki masą plastyczną – zgodnie z morfologią

budowy czaszki oraz średnimi grubościami tkanki miękkiej. W metodzie Gierasimowa oblepiona masą plastyczną czaszka stanowi szkielet dla wykonanej

rekonstrukcji.

Potwierdzenie autentyczności odnalezionej czaszki początkowo zamierzano uzyskać dzięki zbadaniu DNA[21] biskupa warmińskiego i zarazem wuja astronoma

Łukasza Watzenrode, lub innych jego krewnych, jednak miejsca ich pochówków są obecnie nieznane. Ostatecznie, pozytywna identyfikacja szczątków Kopernika

stała się możliwa w roku 2008 dzięki należącej do astronoma księdze Stöfflera, ktorą po potopie Szwedzi zabrali a obecnie jest w muzeum w Uppsali. Materiał

genetyczny pobrany z kilku włosów znalezionych w księdze w dwóch okazał się identyczny z materiałem genetycznym osoby, której szczątki odnaleziono w

katedrze fromborskiej[21][19]. Syn Mikołaj odziedziczył od Barbary Kopernik haplogrupę H[21].

19 lutego 2010 roku, w 537 rocznicę narodzin astronoma IUPAC nazwało pierwiastek 112 copernicium. W tym samym dniu w Bazylice katedralnej św. Janów w

Toruniu odbyła się uroczysta msza, podczas której był wystawiony sarkofag z doczesnymi szczątkami Mikołaja Kopernika. Następnie sarkofag został

przewieziony do Olsztyna, gdzie do 16 marca wystawiony był na widok publiczny w Bazylice konkatedralnej św. Jakuba, a następnie do 21 maja na Zamku

Kapituły Warmińskiej. Stamtąd 21 maja sarkofag został przewieziony do Fromborka, gdzie 22 maja w Bazylice Katedralnej odbyła się ponowna ceremonia

pogrzebowa Mikołaja Kopernika. W drodze do Fromborka kondukt z sarkofagiem Kopernika zatrzymał się w miastach z nim związanych – Dobrym Mieście,

Lidzbarku Warmińskim, Ornecie, Pieniężnie i Braniewie. Prezentacja szczątków Kopernika otrzymała publiczne wsparcie finansowe – marszałek województwa

kujawsko-pomorskiego Piotr Całbecki przeznaczył na ten cel 270 000 złotych[22].

źródło : http://pl.wikipedia.org/wiki/Miko%C5%82aj_Kopernik

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tytuł : Widok ogólny miasta Kamieńca od wschodu.

Wymiary grafiki : 10,4 na 7,4 cm.

Grafika ( Drzeworyt sztorcowy ) ukazała się w latach 60-tych XIX wieku w czasopiśmie Tygodnik Ilustrowany.

Stan db+ , delikatne przebarwienia papieru. Druga strona zadrukowana. Grafika idealna do przycięcia i oprawy.