Tytuł: MACHNO w Polsce.

Autor: Michał PRZYBOROWSKI, Dariusz WIERZCHOŚ.

Wydawca: Oficyna Wydawnicza Bractwa „TROJKA”, Poznań 2012, wydanie I. 275 stron, oprawa miękka lakierowana, format 14,5x20,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

Nestor MACHNO był ukraińskim anarchistą i przywódcą powstania chłopów podczas rewolucji i wojny domowej 1918-1921. Armia machnowska prowadziła walkę zarówno z siłami bolszewickimi, jak i kontrrewolucyjnymi. Po upadku powstania musiał emigrować.

Książka składa się z trzech części. W pierwszej przedstawiono działalność Nestora MACHNY w okresie jego młodości, rewolucji lutowej i wojny domowej na Ukrainie z lat 1918-1921. Druga skoncentrowana jest na emigracyjnym aspekcie życia i działalności. Porusza problematykę funkcjonowania jego i towarzyszy w Rumunii, po ucieczce z terenów radzieckiej Ukrainy. W trzeciej części przedstawiono wybór materiałów archiwalnych z okresu pobytu Nestora MACHNY w Polsce oraz procesu jaki wytoczyły mu polskie władze.

„MACHNO w Polsce” - Okres rewolucji rosyjskich i wojny domowej lat 1917 - 1921 był czasem idealnym dla działalności różnej maści watażków, którzy chcieli na gruzach imperium carów utworzyć swe państwo. Jednym z nich był pochodzący z Hulaj-Pola, Nestor MACHNO. W owym czasie na Ukrainie był on osobą dość znaną. Jego formacje walczyły przeciw petlurowcom, białogwardzistom, bolszewikom. Przez lata polska historiografia, nie skupiała, się nad jego postacią. W czasach PRL, poruszano problematykę związaną z jego działalnością. Lecz z oczywistych względów politycznych poza niewielkimi wyjątkami rzadko wspominano o swoiście pojmowanej przez niego idei anarchizmu. Transformacja ustrojowa 1989 roku stworzyła nowe możliwości w tej kwestii. Jednak z biegiem czasu okazało się, iż o postaci Nestora MACHNY pisze się w krótkich formach artykułów naukowych czy ogólnikowych reportażach. Ten stan rzeczy zmienia praca pt. „MACHNO w Polsce”.

Słowo wstępne – (...)Książka składa się i trzech części. W pierwszej przedstawiono działalność Nestora MACHNY w okresie jego młodości, rewolucji lutowej i wojny domowej na Ukrainie z lat 1918-1921. W rozdziale tym skoncentrowano się przede wszystkim na kształtowaniu się systemu ideologicznego bohatera książki, poglądach, kontaktach z Polakami, jak również jego życiu prywatnym. Ta część rozważań koncentruje się także na ogólnej sytuacji kobiet żyjących ówcześnie na Ukrainie i ich walce w szeregach oddziałów machnowskich oraz formacji związanych z MACHNĄ. Z pewnych względów autorzy starali się i nie uwypuklać nadmiernie militarnego wątku w życiorysie Nestora MACHNY, jest on dość obszerny i bardzo dobrze znany.

Druga część niniejszej pracy skoncentrowana jest na emigracyjnym aspekcie życia i działalności Nestora MACHNY. Porusza problematykę funkcjonowania jego i towarzyszy w Rumunii po ucieczce z terenów radzieckiej Ukrainy. Omawia sferę kontaktów z różnymi ukraińskimi organizacjami działającymi na emigracji oraz próbuje przedstawić problem prowadzenia dywersyjnej działalności z terytorium rumuńskiego. Oprócz tego autorzy skoncentrowali się również, na polskim wątku. W tym rozdziale poruszono zagadnienia dotyczące funkcjonowania MACHNY i najbliższych osób z jego otoczenia w strzałkowskim obozie dla internowanych. Omówiono problem kontaktów z polskimi i radzieckimi służbami specjalnymi. Nie zapomniano i o procesie MACHNY i jego towarzyszy toczącym się w Warszawie. Zwieńczeniem tej części pracy jest próba opisania życia Nestora MACHNY, jego rodziny po procesie warszawskim, jak również działań związanych z wyjazdem MACHNY do Niemiec i późniejszej ucieczki do Berlina. Rozdział ten omawia również kwestie kontaktów MACHNY z anarchistami w Berlinie i opisuje ostatni etap I życia w Paryżu.

Trzecia część pracy jest wyborem podstawowych materiałów archiwalnych pochodzących z Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Centralnego Archiwum Wojskowego w Rembertowie oraz Archiwum Państwowego w Bydgoszczy. W tej części książki zamieszczono również artykuły z ówczesnych gazet polskich, które szeroko relacjonowały proces Nestora MACHNY i dalszy; jego pobyt w Polsce. W opublikowanych materiałach poprawiono oczywiste błędy ortograficzne. Starano się jednak, tam, gdzie to możliwe zachować oryginalny styl wypowiedzi, który był charakterystyczny dla miejsca i czasu. W nawiasach kwadratowych podano uzupełnienia tekstu. Całość tekstów| została opatrzona niezbędnymi przypisami i wyjaśnieniami. Mają one pomóc potencjalnemu czytelnikowi, który może mieć problemy ze /rozumieniem pewnych realiów dotyczących ówczesnej epoki.

Praca adresowana jest do odbiorcy, który chciałby zapoznać się z problemem kontaktów Nestora MACHNY z Polakami oraz Polską i całokształtem działalności jego ruchu. Aby ułatwić korzystanie z naszej książki jako pracy naukowej oraz umożliwić badaczom weryfikację zawartych w niej też i opinii, została ona opatrzona przypisami i bibliografią...

Spis treści:

Słowo wstępne;

• Część I. Rewolucje;
• Część II. Na emigracji;
• Część III. Dokumenty i materiały;

Zakończenie;

Zastosowane skróty;

Streszczenie (angielski, rosyjski, niemiecki);

Bibliografia;

Skorowidz nazwisk.

- Polecam!