Treść testu kolumn:

Continuum 2 to dalsza część historii rozpoczętej dwa lata temu, gdy powstał pierwszy ekskluzywny produkt firmy ESA − Basso Continuo. Konstrukcję tę zaraz potem rozwinięto do postaci Continuum, a pod koniec tego roku podniesiono Continuum do kwadratu. O ile jednak Basso Continuo zostało zastąpione przez Continuum, to Continuum 2 jest modelem uzupełniającym ofertę − Continuum również w niej pozostaje.

Patrząc powierzchownie na konstrukcję Continuum2, wydaje się, że jest ona bliźniaczo podobna do Continuum. Jednak różnice są równie poważne, jak w przypadku kolejnych wersji konstrukcji Davisa przedstawionych dalej. Widać to oczywiście również w cenie Continuum2 są o 2000zł droższe od Continuum. Można dostrzec, że wymianie uległ głośnik wysokotonowy bliżej zajmiemy się nim za chwilę. Głośnik nisko−średniotonowy wydaje się taki sam, jak w Continuum. Charakterystyczna membrana, szerokie zawieszenie, zdolność do liniowej pracy przy bardzo dużych amplitudach, potężny układ magnetyczny (120 mm średnicy), solidny odlewany kosz. W rzeczywistości obserwowany głośnik jest jednak inny, niż znany z Continuum. Tym razem udało nam się ustalić, na czym polega “wersja specjalna”, gdyż nie jest to... wersja specjalna, ale nowa wersja znanego “węglowca” 18W8545, dostępna w katalogu modeli standardowych. Nosi oznaczenie 18W8545K, gdzie K oznacza zastosowanie karkasu cewki z kaptonu, zamiast z aluminium (Podstawowa wersja 18W8545 jest nadal produkowana i stosowana właśnie w Continuum). 18W8545K nie jest ani lepszy, ani gorszy od jego pierwowzoru, lecz tylko inny. Kapton ma mniejszy współczynnik strat mechanicznych Rms, dzięki czemu przetwarzanie basu jest dynamiczniejsze. Jednostką współczynnika Rms jest kilogram na sekundę abstrakcja. Rms nie jest parametrem Thiela Smalla, nie jest uwzględniany w podstawowych obliczeniach parametrów obudowy. Okazuje się, że nie tylko parametry T−S decydują o sposobie przetwarzania basu w określonej obudowie. Zmiana materiału karkasu poprzez zwiększenie masy drgającej pociągnęła jednak za sobą nieznaczne zmiany również parametrów T−S, co dodatkowo wpływa na sposób przetwarzania basu (fs=28Hz, Qts=0,29, Vas =48dm3). Z konstrukcyjnego punktu widzenia nie mniej ważne, że 18W8545K ma również inny przebieg charakterystyki w zakresie średnich częstotliwości występujące tam rezonanse wymagają użycia filtru co najmniej drugiego rzędu, o częstotliwości podziału leżącej możliwie najniżej (głośnik 18W8545 ma znacznie gładszą charakterystykę częstotliwościową w zakresie średnich tonów, możliwe jest użycie nawet filtru 6dB/okt.). I tutaj przechodzimy do głównego punktu programu, czyli do głośnika wysokotonowego. Właśnie dzięki niemu możliwe było użycie wersji “K”.

W Continuum2 zastosowano D2905/9900 Revelator najdroższy, flagowy głośnik wysokotonowy Scan−Speaka. Nie tylko wysokotonowy jest to najdroższy głośnik w całej ofercie firmy, droższy nawet od 10−calowych głośników niskotonowych.

Jest to 28−mm jedwabna kopułka specjalnie stworzona do pracy z dużymi 17−20 cm głośnikami nisko−średniotonowymi w układach o niemal dowolnie niskiej częstotliowści podziału. Po pierwsze pozwala na to jej rezonans 500Hz, leżący rekordowo nisko. Po drugie, opracowano specjalny profil wylotu, który ogniskuje promieniowanie w zakresie średnich częstotliwości, dopasowując je w okolicach częstotliwości podziału do charakterystyk kierunkowych dużego głośnika nisko−średniotonowego. Rozjaśnijmy problem od podstaw. Im większa średnica stożkowej membrany, tym wcześniej na osi częstotliwości głośnik zaczyna ogniskować swoje promieniowanie, czyli pogarszać swoje charakterystyki kierunkowe, czyli po prostu coraz gorzej rozpraszać na boki. Np. głośnik 17−cm wykazuje już ok. 6dB straty przy 3kHz przy pomiarze pod kątem 60O względem charakterystyki na osi głównej. Tymczasem typowa jednocalowa kopułka wysokotonowa przy tej samej częstotliwości rozprasza doskonale, charakterystyki mierzone pod kątem 60O i na osi pokrywają się. Konstruktor najczęściej optymalizuje zwrotnicę dokonując pomiarów na wybranej osi głównej z takiej kombinacji głośników, ustalając częstotliwość podziału na 3kHz, jest w stanie uzyskać płaską charakterystykę częstotliwościową, mierzoną na osi. Jednak pomiar wykonany pod kątem 60O wykazałby, że poniżej częstotliwości podziału ciśnienie spada (pracował tam jeszcze głośnik nisko−średniotonowy i tracił już zdolność rozpraszania), a powyżej częstotliwości podziału ciśnienie gwałtownie “powraca do normy”, po czym ponownie opada w najwyższej oktawie, gdzie już kopułka wysokotonowa miała słabsze charakterystyki kierunkowe. Można zadać pytanie: Ale w czym problem, jeśli słuchamy głośników zwróconych w naszą stronę? Problem w tym, że jeżeli pomieszczenie jest słabo wytłumione, to docierają do nas również odbicia, i dlatego ważny jest tzw. power response, czyli całkowita moc wypromieniowywana, i jej równomierny rozkład. Małe głośniki nisko−średniotonowe mają szerokie charakterystyki kierunkowe, bezboleśnie łączące się z szerokimi charakterystykami kierunkowymi kopułek wysokotonowych. Problem pojawia się wraz ze stosowaniem większych głośników nisko−średniotonowych, które są rzecz jasna generalnie lepsze pod względem mocy, efektywności i przetwarzania niskich częstotliwości. Problem ten można rozwiązywać bardzo niską częstotliwością podziału, co jednak wymaga zastosowania odpowiednio silnego głośnika wysokotonowego, ostrych filtrów, a ponadto nie jest przez wszystkich konstruktorów lubiane ze względu na istniejący pogląd, że wprowadzane przez filtry (zwłaszcza o dużym nachyleniu) przesunięcia fazowe rażą uszy szczególnie w zakresie średnich częstotliwości. Zupełnie nowe rozwiąznie przynosi Revelator z premedytacją zawęża on charakterystykę kierunkową w zakresie kilku kHz, w którym przejmuje promieniowanie od głośnika nisko−średniotonowego. Nie jest to przy tym działanie takie samo, jak wykładniczej tubki. Tubka tym bardziej zawęża promieniowanie, im wyższa czętotliwość. Obudowa Revelatora odwrotnie. To, że widzimy na charakterystyce postępujące ogniskowanie wraz ze wzrostem częstotliwości, wynika z zawężających się charakterystyk kierunkowych samej kopułki i jest podobne w ostatniej oktawie akustycznej do zachowania innych kopułek z typowym płaskim frontem. Kolejnym wyróżnikiem Revelatora jest układ Symmetric Drive tutaj zoptymalizowany dla przetwarzania wysokich częstotliowści, który m.in. redukując indukcyjność cewki (w typowych kopułkach 28−mm wynosi ona około 0,1 mH, w Revelatorze 0,009 mH) linearyzuje przebieg impedancji, w wyniku czego zniknąć mają wszelkie zapiaszczenia brzmienia. Revelator nie ma ferrofluidu, aby nie tłumił on żadnych detali. Zwrotnica Continuum2 ma podobną strukturę jak w Continuum, ale inne wartości elementów zastosowano bowiem inne typy głośników. Ponownie wszystkie cewki są powietrzne, kondensatory polipropylenowe, a rezystory metalizowane. Komponenty te pochodzą z firmy Mundorf. Okablowanie zrobiono za pomocą przewodu Kimber 4PR trzeba przyznać, że od wykonawców kolumn ESA wymaga to więcej pracy, gdyż 4PR składa się z czterech przewodników, które trzeba niezależnie odizolować a następnie spleść ze sobą. Cała struktura zwrotnicy jest podzielona na sekcje nisko−średniotonową i wysokotonową i przygotowana w ten sposób, wraz z podwójnym złoconym gniazdem, do połączeń bi−wiring. Obudowa jest taka sama jak w Continuum. Służyć może za wzór stabilności i solidności wykonania dla wielu znacznie droższych produktów. Przednią ściankę wykonano z podwójnej warstwy MDF−u, osiągając grubość 50 mm. Pozostałe ścianki, jak również wewnętrzne wzmocnienia i przegroda mają grubość 25 mm. Sam głośnik niskośredniotonowy wykorzystuje tylko ok. połowy całkowitej objętości przegroda ustawiona pod kątem 45O oddziela dolną część, którą można dociążyć piaskiem. Pochylenie tej przegrody wraz z pochyleniem tylnej ścianki z pewnością przyczynia się do znacznego zredukowania fal stojących równoległe pozostają już tylko ścianki boczne, które w całości pokryto falistą gąbką poliuretanową. Bass−reflex umieszczono na górze tylnej ścianki, dzięki jej pochyleniu zyskujemy o dziesięć centymetrów większą odległość otworu od tylnej ściany pomieszczenia. Kształt kolumn ESA jest więc nie tylko oryginalny, ale i funkcjonalny. Obydwa głośniki zostały wpuszczone w wyfrezowania. Obudowa Continuum2 jest w całości oklejana naturalnym fornirem, obok kilku wersji podstawowych jesion naturalny bądź barwiony, czarny, na zamówienie dostępnych jest wiele specjalnych wersji kolorystycznych naturalnych oklein czereśniowej, hebanowej, palisandrowej, dębowej, orzecha amerykańskiego, mahoniowej, drzewa teakowego, frake, amazaque. Dopłaty za wersje specjalne wahają się w granicach 200 500 zł za parę.

Odsłuch:

Continuum2 to najdroższe zestawy w teście (na drugim miejscu znajdują się Ostinato2, dwukrotnie tańsze!). Trudno by więc było o niespodziankę flagowe ESY natychmiast udowodniły swoją przewagę nad wszystkimi pozostałymi konstrukcjami. Ze względu na swoje ponadprzeciętne walory posłużyły mi (wraz z urządzeniami towarzyszącymi) jako punkt odniesienia dla innych konstrukcji. To, co natychmiast zwróciło uwagę, to wysokie rejestry. Subiektywne wrażenia nasunęły mi w początkowej fazie testu obawy o zbyt duże, w stosunku do średnicy i basu, nasycenie tego zakresu. Po przesłuchaniu wielu płyt doszedłem jednak do wniosku, iż ilość przekazywanych informacji, rozdzielczość detali i nieprawdopodobna wręcz obecność powietrza akustyki sali, nasuwa w pierwszych chwilach błędną interpretację. Soprany są rzeczywiście stale obecne, choć dobrze wtopione w zakres średnicy. Spektakularnie zaznaczono wybrzmienie talerzy i strun gitary akustycznej zwłaszcza mocnych szarpnięć. Składowe harmoniczne wydają się trwać dużo dłużej, niż pozwala to wychwycić nasz słuch. Continuum2 brzmią wciąż, tyle że my często już tego nie odbieramy takie odniosłem wrażenie, skupiając się na górnej części pasma. Fakt, iż brak jest ostrości, czy zabrudzeń pozostaje po dłuższym obcowaniu z kolumnami czymś zupełnie normalnym i nie wartym nawet rozważania. Przechodząc płynnie nieco niżej kolumny ujawniają swe kolejne zalety. Środek” jest analityczny i szczegółowy. Pojawiające się nawet w gęstej fakturze nagrania coraz to nowe instrumenty zajmują precyzyjnie swoje miejsca. Wokale charakteryzują się dobrą artykulacją są otwarte i bliskie, zazwyczaj na namacalnym pierwszym planie. Odwzorowanie trąbki to znów doskonały przykład na ponadprzeciętną dokładność, przejrzystość. Wszelkie turbulencje i zawirowania powietrza u wylotu instrumentu zostały przekazane z najmniejszymi niuansami. Nowe Continuum to kolumna zbliżająca się do idei naturalnego wzorca. Nie można mówić o zdecydowanym oziębieniu, czy ociepleniu dźwięku, choć niewątpliwie ma on swój analizujący charakter. Syntetyczne, zarejestrowane na średniej jakości komercyjnych płytach nagrania nie zaprezentowały się w związku z tym efektownie, choć jak wynika z mojego doświadczenia, taki wniosek można sformułować odnośnie każdej drogiej kolumny, co potwierdza tylko jej wysoką klasę. Biorąc pod uwagę przeznaczenie kolumn, jakim jest praca w średnich pomieszczeniach mieszkalnych, nikt nie powinien mieć powodów do narzekań na przetwarzanie basu. Jego potęga nie jest piorunująca, średni i wyższy bas nigdy nie dominują, ale zejście do najniższych rejestrów jest bardzo dobre. Z oddaniem “powagi” i wielkości kontrabasu, wraz z jego rezonansami również nie było problemów. Bas jest ponadto szybki i konturowy, co znacznie ożywiło elektryczny jazz oraz utwory rockowe (dobra artykulacja i szybkość gitary basowej). Kolumny doskonale obrazują cechy podłączonej elektroniki oraz kabli. W “części towarzyszącej” bez obaw użyć można urządzeń dwu-trzykrotnie droższych od Continuum2. Z pewnością elektronika oraz okablowanie nie zostaną w takim przypadku ograniczone. Firma ESA jako pierwsza zdecydowała się na odważny lot na wysokich pułapach cenowych. W testowanej grupie nie ma kolumn, które mogłyby się chociażby zbliżyć dźwiękiem do nowego Continuum. Wśród zachodniej konkurencji godnego rywala należałoby poszukać na dwukrotnie wyższym poziomie cenowym. Być może przetartym już szlakiem podążać będą konstruktorzy z konkurencyjnych, polskich firm. W pełni hi−endowe kolumny za niską, w relacji do jakości dźwięku cenę ucieszą zapewne polskich (a może wkrótce i nie tylko...) audiofilów.

Laboratorium:

Impedancja znamionowa 6Ω. Typowy przebieg impedancji dwudrożnego zespołu głośnikowego w obudowie z otworem. Bass−reflex dostrojono do ok. 35Hz bardzo nisko jak na głośnik nisko−średniotonowy o średnicy 18−cm. Jak jednak wskazują wysokości wierzchołków impedancji przy 18Hz (wyższy) i 51Hz (niższy), jest to strojenie powyżej rezonansu głośnika swobodnie zawieszonego. Głośnik został odciążony w zakresie 30−40Hz, w zakresie 30−50Hz otwór promieniuje z wysoką efektywnością. Niskie dostrojenie okazało się skuteczne, spadek −6dB występuje przy ok. 30Hz, co jest rekordem tego testu. Ogólnie charakterystyka jest dobrze zrównoważona, ale widać osłabienie zakresu 2 - 5 kHz - “górnego środka” w okolicach częstotliwości podziału. Specjalnego komentarza wymaga charakterystyka w zakresie wysokich częstotliwości. Widzimy, że charakterystyki mierzone na osi głównej i pod kątem 30O rozchodzą się już powyżej 5kHz jest to charakterystyczne dla głośnika S−C9900, który zawęża promieniowaną wiązkę właśnie w tym zakresie; natomiast w najwyższej oktawie akustycznej strata nie jest większa niż w przypadku klasycznych kopułek dochodzi do 9dB przy 20kHz. Efektywność wynosi 86 dB.

Impedancja znamionowa [Ω] 6
Efektywność 1W/1m [dB] 86
Zalecana moc wzmacniacza*[W] 20−200
Wymiary [WxSxG)[cm] 100x24x43