Gemma Gemmarum Studia z archeologii 2 tomy Zamki Grodziska

Gemma Gemmarum. Studia dedykowane Profesor Hannie Kóčce-Krenz

pod redakcją Artura Różańskiego

Poznań 2017, tom 1 + 2, s. 1455, il., oprawa twarda

Opis

Gemma Gemmarum, to zbiór prac dedykowany Pani Profesor. dr hab. Hannie Kóčce-Krenz z okazji Jubileuszu urodzin i półwiecza procy naukowej, pod redakcją Artura Różańskiego. Praca składa się z dwóch tomów, które podzielone zostały na cztery tematyczne rozdziały. Pierwszy z nich o charakterze laudacyjnym zawiera listy znanych osobistości z wielkopolskiego świata nauki i polityki. Kolejne to już części typowo naukowe. Pierwsza za nich licząca 20 artykułów, pod tytułem Circum clio, dotyczy zagadnień o szeroko pojętej tematyce historycznej, historiograficznej ale też źródeł archeologicznych. Znalazły tu miejsce również prace teoretyczne i metodologiczne. Druga część, zatytułowana De architektura, zawierająca 22 artykuły, dotyka przede wszystkim zagadnień związanych z budownictwem i architekturą, także w witruwiańskim rozbudowanym pojęciu. Autorzy zajęli się tutaj obiektami rezydencjonalno-obronnymi, sakralnymi ale także nieco skromniejszymi obiektami wzniesionymi przy użyciu drewna i ziemi. Podobnie jak w poprzednim rozdziale miejsce znalazły także rozważania teoretyczne dotyczące twórców i fundatorów wybitnych dzieł architektury. Ostatnia z części – Silva rerum – obejmuje 21 prac dotyczących w przeważającej części pojedynczych znalezisk, z których dominują znaleziska biżuterii i ozdób – zgodnie z zainteresowaniami naukowymi Jubilatki. Całość została spięta, okładką na której przedstawiona została wizja grodu poznańskiego w X/XI w., w doskonałej ilustracji Adama Drogomireckiego. Praca zawiera 66 artykułów naukowych, jest bogato ilustrowana.

Spis treści

Część pierwsza

Tabula Gratulatoria

De magistra

Jolanta Goszczyńska

Działalność Profesor Hanny Kóčki -Krenz jako Przewodniczącej Wojewódzkiej Rady Ochrony Zabytków.

Jacek Guliński

Od podstaw, u podstaw, praca – wkład Profesor Hanny Kóčki-Krenz w działalność i rozwój Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu .

Dobrochna Jankowska

Niełatwe dobrego początki .

Andrzej Gulczyński

Z Janem Matejką od Ostrowa Tumskiego do Collegium Minus

Bibliografi a prac Profesor Hanny Kóčki -Krenz .

Circum clio

Tomasz Jurek

• Nad legendą poznańskiego kościoła Najświętszej Marii Panny .  . . . . . . . . 93

Michał Brzostowicz

• A może Poznań? W poszukiwaniu gniazda rodowego Piastów.  . . . . . 111

Michał Kara

• Wczesnośredniowieczne cmentarzysko z Poznania -Sołacza przy ul. Góralskiej nr 7  . . . . 131

Jacek Poleski

• Małopolska w X w. w świetle źródeł archeologicznych  . . . . . 163

Józef Dobosz

• Chrzest Mieszka I w tradycji dziejopisarskiej  . . . . . . . . 213

Dariusz A. Sikorski

• Tekst jako źródło archeologiczne sensu stricto  . . . . . . 223

Tomasz Jasiński

• Uwagi Wilhelma Meyera ze Spiry (1845 -1917) o Kronice polskiej oraz addenda o najważniejszym leoninie Galla Anonima .  . . . . .   253

Jerzy Strzelczyk

• Iroszkoci – kultura książki .  . . . . 273

Andrzej M. Wyrwa

• „Dźwięk z przeszłości”. Rekonstrukcja średniowiecznego dzwonu (sygnaturki) z klasztoru cysterskiego pw. NMP i św. Piotra w Łeknie .  . . . . 281

Włodzimierz Rączkowski

• Praktyki badawcze archeologów: kilka refleksji o wykorzystywaniu metod nieinwazyjnych .  . . . 323

Daniel Makowiecki, Marzena Makowiecka

• Kręgi, paciorki, wisiorki, talizmany, czyli przyczynek do poznania pozautylitarnego znaczenia ryb u ludów prahistorycznych i wczesnohistorycznych na ziemiach polskich .  . . . . 343

Leszek P. Słupecki

• Scyld Scaefing, czyli tam i z powrotem? Pochówki łodziowe i idea reinkarnacji  . . . . 365

Łukasz Różycki

• Nie taki barbarzyńca straszny – obraz Słowian w De Bellis autorstwa Prokopiusza  . . . 379

Miłosz Sosnowski

• Ilu Pieczyngów nawrócił Brunon z Kwerfurtu? .  . . . . 397

Elżbieta Kowalczyk -Heyman

• Grudusk – gród falsyfikatu mogileńskiego .  . . . . 407

Jerzy Piekalski

• Problem początków wodociągów we Wrocławiu .  . . .  . . 419

Andrzej Kola

• Nowe źródła archeologiczne do wczesnośredniowiecznego warzelnictwa soli w Kołobrzegu .  . . . 431

Ewa Bugaj

• Starożytny akt kobiecy i jego późniejsze implikacje. Uwagi na marginesie Afrodyty Knidyjskiej  . . . 445

Janusz Piontek

• Ludność kultury wielbarskiej – wyniki badań antropologicznych  . . . . 475

Marta Krenz -Niedbała

• Choroby dzieci wynikające z niedoborów pokarmowych w średniowiecznej Polsce   . . . .  501

De architectura

Kinga Zamelska -Monczak

• Umocnienia wczesnośredniowiecznego grodu w Santoku w świetle nowszych badań archeologicznych .  . . .  529

Mateusz Sikora

• Przeprawa mostowa po zachodniej stronie Ostrowa Tumskiego w Poznaniu… – archeologiczne ślady funkcjonowania  . . .  551

Jerzy Sikora, Piotr Kittel

• Problem nieco zapomniany? Zaplecza rezydencji rycerskich typum  ... 561

Janusz Skoczylas

• Głazy narzutowe wykorzystywane we wczesnośredniowiecznym ... 91

Leszek Kajzer

• O bracie Simonie z Wąchocka, czyli o interpretacjach w badaniach archeologiczno -architektonicznych  .. . .  603

Aneta Bukowska

• Kilka słów o odkryciach architektury z okresu początków państwa .  . . . .  623

Tomasz Sawicki

• Przedchrześcijańska konstrukcja kamienna na Górze Lecha w Gnieźnie  . . . 641

Marta Graczyńska

• Katedry Europy Środkowej. Zagadnienie przestrzeni.Wybrane przykłady do końca XI wieku.  . . . .  669

Tomasz Janiak

• Kamień węgielny lapis primarius z katedry przedromańskiej w Gnieźnie  . . . 687

Jadwiga Chudziakowa, Wojciech Chudziak

• W kwestii genezy klasztoru benedyktyńskiego w Mogilnie .  . . 705

Tom drugi

Krystyna Sulkowska-Tuszyńska

• Odkrywanie, badanie i prezentacja architektury klasztoru Norbertanek w Strzelnie  . . . . . . . 743

Barbara Stolpiak, Teresa Świercz

• Budynek konwersów dawnego opactwa cystersów w Bierzwniku, woj. zachodniopomorskie, w świetle źródeł archeologicznych. . . . . . . . . 763

Olga Antowska -Gorączniak, Jacek Michniewicz

• Rozważania o najstarszych cegłach z Poznania .  . . . 789

Piotr Wawrzyniak, Janusz Pietrzak

• Przyczynek do badań nad architekturą podominikańskiego kościoła w Poznaniu . . . . .. . . 821

Dariusz Niemiec

• Gotycka posadzka z XV wieku w kościele Dominikanów w Krakowie dziełem wielkopolskiego warsztatu ceramicznego?.  . . . .  843

Artur Różański

• Duo plebani in Thulcze  … .. . .  861

Andrzej Buko

• Katastrofa budowlana? O nieznanym epizodzie budowlanym najstarszej fazy rezydencji książęcej na Górze Katedralnej w Chełmie.  . . . . 883

Krzysztof Socha, Julianna Sójkowska -Socha

• Archeologia siedziby biskupów lubuskich w Górzycy – wprowadzenie w problematykę.  . . .  897

Małgorzata Chorowska

• Wrocławskie pałace śląskich Henryków – najmłodsze palatia na terenie Polski? .   . .  . 925

Tomasz Olszacki

• Ostatnie palatium? Królewski pałac w Szydłowie…  w świetle najnowszych badań .  . . . . . 955

Tomasz Olszacki, Artur Różański

• Badania terenowe zamków z obszaru Wielkopolski i Polski Centralnej w XXI wieku .  . . . . . . 995

Marcin Wiewióra

• Zamek krzyżacki w Kowalewie Pomorskim – wstępne podsumowanie wyników badań archeologiczno -architektonicznych .  . . . .  1049

Silva rerum

Joanna Wojnicz

• Skarb z kraju Milczan. Wstępne wyniki badań depozytu wczesnośredniowiecznego z Cortnitz (pow. Budziszyn) .  . . . . . . . . . . . 1073

Aldona Andrzejewska

• Kabłączki skroniowe w grobach mężczyzn z Wandynowa na Kujawach .   . . 1101

Jacek Bojarski

• Pierścionki z inskrypcjami ze stanowiska 2 w Kałdusie – przyczynek do badań nad kulturą duchową mieszkańców wczesnośredniowiecznego Chełmna .  . . 1111

Anna Mazur, Krzysztof Mazur, Agata Sztyber

• Wyjątkowy pierścionek z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Wawrzeńczycach (stan. 32), pow. krakowski, woj. małopolskie .  . . . . . . 1139

Michael Schirren

• Nicht mehr im Zeichen des Kreuzes… Beispiele transformierter christlicher Sachkultur aus Vorpommern .  . . . . .  1163

Władysław Duczko, Jacek Wrzesiński

• Bóg Skandynawów na Ostrowie Lednickim? Próba interpretacji znaleziska złotej blaszki z trykwetrą .  . . . . 1187

Danuta Banaszak, Arkadiusz Tabaka

• Equs aureus – fragment złotej kaptorgi z wizerunkiem konia… z Ostrowa Lednickiego .   . . . 1199

Anna Wrzesińska, Jacek Wrzesiński

• Srebrna obrączka z grobu wczesnośredniowiecznego w Dziekanowicach . . . 1207

Elżbieta Indycka

• Metalowa płytka z dekoracją ornamentalną (zawieszka?) z cmentarzyska w Gieczu, stanowisko 4 .  . . .  1215

aneks 1

Karol Jakubowski

• Analiza spektrometryczna wybranych elementów wyposażenia z grobu 9/04 w Gieczu, gm. Dominowo, woj. wielkopolskie, stanowisko 4 . . 1237

Aneks 2

Andrzej Sikorski

• Ślady tekstyliów na plakietce i druciku z grobu 9/04 w Gieczu, gm. Dominowo, woj. wielkopolskie, stanowisko 4 .
• Nieznana srebrna lunula z wczesnośredniowiecznego cmentarzyskaszkieletowego w Niemczy . ... 1247

Michał Wojenka

• Ostroga płytkowo -nitowa z Jaroszowca, pow. Olkusz .  . . . .  1263

Marcin Krzepkowski

• O metalowych elementach stroju i ozdobach mieszkańcówśredniowiecznego Zwanowa ... 1283

Andrzej Kowalczyk, Andrzej Sikorski

• Nóż osobisty z Ostrowa Radzimskiego, gm. Murowana Goślina, woj. wielkopolskie, stan. 1  . . . . .  1305

Jadwiga Lewandowska

• Stilus z Radzik Dużych, gm. Wąpielsk, woj. kujawsko -pomorskie .  . . . . 1313

Leszek Wetesko

• Słów kilka o XVI -wiecznym wyposażeniu grobowym z katedry gnieźnieńskiej.  . . . . .  1327

Andrzej Janowski, Marian Rębkowski

• Ceramika Saintonge z siedziby rycerskiej w Płotach.  . . . . . . . . . . . . 1343

Kazimierz Grążawski

• Późnośredniowieczna figurka konika z jeźdźcem z Działdowa . . . . . . . . 1357

Marcin Majewski

• Patryca, matryce i kafle renesansowe – nowe odkrycie zPomorza Zachodniego ... 1365

Magdalena Poklewska-Koziełł, Magdalena Sprenger

• Modna para z renesansowych kafli. Kaflarski przyczynek do historii ubioru . . 1385

Milena Teska, Mateusz Wawrzyniak, Patrycja Kaczmarska

• Nowe znaleziska zapinek z okresu wpływów rzymskich z rejonu Strzelna, woj. kujawsko -pomorskie .  . . . 1399

Jacek Wierzbicki

• Dwa pierścienie bursztynowe z grobowca megalitycznego kultury pucharów lejkowatych w Łupawie, pow. słupski, stan. 18 .  . . . . 1415