Sztuka ludu polskiego, T. XVII, 1928 r.

Eugeniusz Frankowski

Cena: 15.00 zł

Eugeniusz Frankowski (ur. 21 listopada 1884 w Siedlcach, zm. 8 lutego 1962 w Poznaniu) – polski archeolog, etnolog, etnograf, iberysta, baskolog i muzeolog.

Uczęszczał do gimnazjum w Siedlcach. Za walkę o nauczanie w języku polskim został usunięty ze szkoły. Przeniósł się do gimnazjum w Żytomierzu, skąd wydalono go za udział w rewolucji 1905 roku. Ostatecznie maturę zdał w 1907 roku w gimnazjum w Siedlcach. W tym samym roku podjął studia na kierunku przyrodoznawstwa i medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1911–1914 i 1921–1922 był asystentem w Katedrze Antropologii Uniwerystetu Jagiellońskiego. W 1921 r. doktoryzował się tam z archeologii i antropologii u profesora Włodzimierza Demetrykiewicza. W 1922 roku uzyskał habilitację z etnografii i etnologii na Uniwersytecie Warszawskim u profesora Ludwika Krzywickiego. Prowadził tam wykłady w latach 1922–1928. W 1926 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1948 roku profesora zwyczajnego etnografii i etnologii na Uniwersytecie w Poznaniu[1].

W latach 1921–1939 pełnił funkcję dyrektora Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Dzięki jego staraniom przywrócono pierwotną nazwę „Muzeum Etnograficzne” zamiast „Zbiory Etnograficzne” używanej od 1897 roku[a]. Był pomysłodawcą wystawy stałej, otwartej w 1925 roku, która została udokumentowana na kilku filmach zrealizowanych według jego scenariusza. Pod kierownictwem Frankowskiego muzeum rozwinęło działalność naukową i edukacyjną. Podczas II wojny światowej wszystkie obiekty zgromadzone przez muzeum zostały zniszczone[2]. Także prywatne zbiory Frankowskiego, jego biblioteka oraz przygotowywane do druku publikacje uległy zniszczeniu podczas pożaru mieszkania na Żoliborzu w trakcie powstania warszawskiego[3].

W latach 1939–1944 prowadził zajęcia z etnografii Polski, etnologii ogólnej i muzeologii w ramach tajnego nauczania, a od 1 listopada 1944 do 30 marca 1945 r. pracował jako nauczyciel geografii i arytmetyki w Szkole Rolniczej w Koszarach[1].

Prowadził szerokie badania etnograficzne i antropologiczne w Polsce i w Europie. Szczególny wkład wniósł do badań etnograficznych i muzealnictwa etnograficznego Kraju Basków[3]. Brał czynny udział w światowych kongresach etnograficznych. Opublikował kilkadziesiąt prac naukowych, z tego część w językach: hiszpańskim, francuskim, portugalskim i niemieckim. Część rękopisów i maszynopisów dotyczących kultury baskijskiej nigdy nie zostało opublikowanych, ponieważ uległy zniszczeniu w trakcie II wojny światowej. O rozmiarach strat świadczy list Marii Frankowskiej do Witolda Armona z 1978 roku:

Frankowski był członkiem wielu towarzystw i instytucji naukowych polskich i zagranicznych, m.in.:

• Królewskiej Akademii Historii w Madrycie (członek - korespondent od 1918 r.),
• Królewskiej Akademii Galicyjskiej(hiszp.) w La Coruña (członek - korespondent od 1919 r.),
• Narodowego Muzeum Antropologii(hiszp.) w Madrycie (członek - korespondent od 1918 r.),
• Portugalskiego Towarzystwa Antropologii i Etnologii w Porto (członek korespondent od 1918 r.),
• Portugalskiego Towarzystwa Etnografii i Etnologii w Lizbonie (członek - korespondent od 1919 r.)[1].

W 1920 r. został odznaczony portugalskim Krzyżem Kawalerskim Orderu Świętego Jakuba od Miecza[4].

Był dwukrotnie żonaty: z Martą z domu Rzewuską oraz Marią z Karbowskich.

W 1993 na targu numizmatycznym w Pampelunie mieszkaniec gminy Auritz (hiszp. Burguete) zakupił szklane negatywy, na których utrwalono sceny z życia codziennego mieszkańców wiosek z gminy Auritz i Orreaga (hiszp. Roncesvalles). Po kilku latach odczytano notatki na negatywach, które sugerowały, że autorem części zdjęć jest Eugeniusz Frankowski, a fotografie powstały latem 1917 roku. Odkrycie to opisał w 2014 roku baskijski historyk Jose Etxegoien Juanarena. W jego książce wydanej przez władze gminy Auritz po raz pierwszy opublikowano reprodukcje 43 nieznanych do tej pory zdjęć[5].

Uwagi: Blok spójny, druk czytelny, Strony trochę pożółkłe, Brzegi stron zakurzone, Oprawa lekko wytarta,