Dysputa w Valladolid (1550/1551)
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Autor: Bartolomé de Las Casas, Juan Ginés de Sepúlveda, Domingo de Soto, przekład, wstęp i opracowanie Iwona Krupecka
cena: 23,00 zł
Dysputa w Valladolid była w świecie nowożytnym wydarzeniem unikatowym. Po pierwsze, chrześcijański europejski władca zażądał od uczonych – nie zaś od doradców spoza grona intelektualistów, reprezentujących interesy własne – określenia własnych praw do pobytu i ekspansji w Nowym Świecie. Po drugie, w trakcie zmagań z Sepúlvedą Las Casas wypracował rewolucyjne stanowisko wielokulturowe, związane z postulowaniem wolności Indian. Po trzecie, obydwaj uczestnicy kontrowersji są na wskroś „nowożytni”, choć reprezentują stanowiska od siebie odległe.
Spis rzeczy Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I Przebieg dysputy . . . . . . . . . . . . . . . . . . III Kontekst historyczny dysputy . . . . . . . . . . . . . . V Sepúlveda – Soto – Las Casas. Główne punkty sporu . . . . . . XVI Przekład i wskazówki bibliograficzne . . . . . . . . . . . XXII Tutaj zamieszczona została dysputa […] . . . . . . . . . . 7 Przedmiot niniejszego dzieła . . . . . . . . . . . . . . 9 Przedmowa mistrza Soto . . . . . . . . . . . . . . . 12 Odpowiedzi doktora Sepúlvedy . . . . . . . . . . . . . 51 Repliki biskupa Las Casasa . . . . . . . . . . . . . . . 78
Fragment
też są dozwolone”35, a przecież bezpośrednim powodem zajęcia się przez niego problemem Ameryki nie były spory teoretyczne, lecz kwestia praktyczna – doniesienia o ludobójstwie i innych zbrodniach dokonywanych przez konkwistadorów, które Vitoria znał choćby z opisów Las Casasa. Z tego być może wynika tak częsty tryb hipotetyczny, nadający ton wystąpieniu Mistrza z Salamanki. Ustanowione w 1542 roku Nowe Prawa są w znacznym stopniu wyrazem idei propagowanych między innymi przez Las Casasa, Matíasa de Paz i Szkołę z Salamanki. Prawa te znoszą niewolnictwo Indian, zakazują zmuszania ich do ciężkich prac i nadają im status wolnych wasali Korony. Encomienda nie zostaje zniesiona, lecz „śmiertelnie zraniona” – wszystkim, którzy dopuszczali się przemocy wobec Indian, mają oni zostać odebrani, Indianie należący do władz świeckich i kościelnych przechodzą bezpośrednio pod zwierzchność Korony, zabrania się także tworzenia nowych encomiendas oraz dziedziczenia starych36. Prawo to wywołało, co zrozumiałe, oburzenie amerykańskich feudałów, czego wyrazem był choćby bunt w Peru. To na fali tego właśnie oporu Juan Ginés de Sepúlveda sformułował swoją koncepcję odmawiającą rdzennym mieszkańcom kontynentu wszelkich niemal praw. Sepúlveda – Soto – Las Casas. Główne punkty sporu Charakteryzując procesy zachodzące na planie piętnastowiecznej etyki międzynarodowej, Stefan Swieżawski pisał: Po załamaniu się tendencji koncyliarystycznych zaczyna w teorii i praktyce brać górę orientacja teokratyczna, i to w skrajnej postaci, przyznająca papieżowi władzę bezpośrednią (potestas directa) nad całym porządkiem doczesnym. Zgodnie z tym poglądem papież jest dosłownie właścicielem całego świata – i tą własnością może dowolnie dysponować. Wszystkie ludy niechrześcijańskie są nieprawnymi okupantami swych ziem, które powinny być im odebrane i oddane do dyspozycji papieżowi37. 35 Ibidem, s. 78‒79. 36 Zob. F. Morales Padrón, op. cit., s. 424‒425. 37 S. Swieżawski, U źródeł nowożytnej etyki. Filozofia moralna w Europie XV wieku, Kraków 1987, s. 258.
ISBN: 978-83-7865-244-1 Rok wydania: 2014 Liczba stron: 148 Format: A5
Na każdą książkę wystawiamy paragon fiskalny lub fakturę VAT.
Książkę można odebrać osobiście w Gdańsku - Ujeścisko
Koszt dostawy jest stały bez względu na ilość zamawianych egzemplarzy!!!
|