Nowe – rozszerzone i poprawione wydanie podręcznika jest pozycją unikalną. Opracowanie zawiera aktualny stan wiedzy z dziedziny patologii i terapii chorób drobiu. Autorzy przedstawili najnowsze zagadnienia z anatomii i fizjologii, z uwzględnieniem mechanizmów regulacyjnych i hormonalnych, problemy związane z immunologią oraz immunopatologią ptaków. W przejrzysty sposób opisano etiologię, patogenezę i symptomatologię chorób, stosowanie i profilaktykę biopreparatów oraz chemioterapeutyków, a także profilaktykę. W podręczniku dużo uwagi poświęcono też aspektom prawnym monitorowania oraz zwalczania chorób bakteryjnych i wirusowych drobiu. Podręcznik napisany jest przez zespół wybitnych specjalistów z różnych ośrodków naukowych w Polsce. Istotne jest to, że uwzględnia typowo polskie warunki chowu i hodowli drobiu. Ze względu na wyczerpujące przedstawienie tematu opracowanie skierowane jest nie tylko do studentów i lekarzy weterynarii, ale również słuchaczy studiów specjalizacyjnych z chorób drobiu i ptaków ozdobnych, pracowników laboratoria ów diagnostycznych, ogrodów zoologicznych i wiwariów, zootechników oraz hodowców drobiu i ptaków ozdobnych.

Przedmowa do wydania II
Przedmowa do wydania I
Rozdział 1. ZARYS ANATOMII PTAKÓW - Norbert Pospieszny
1.1. Budowa ciała
1.1.1. Kościec głowy (Ossa capitis)
1.1.2. Kręgosłup (Columna vertebralis)
1.1.3. Kości kończyn (Ossa membrorum)
1.2. Układ mięśniowy (Systema musculorum)
1.3. Aparat trawienny (Apparatus digestorius)
1.4. Aparat oddechowy (Apparatus respiratorius)
1.5. Aparat moczowy (Apparatus uropoeticus)
1.6. Aparat płciowy (Apparatus genitalis)
1.7. Układ naczyniowy (Systema vasorum)
1.8. Układ chłonny (Systema lymphaticum) - Piotr Szeleszczuk
1.8.1. Naczynia chłonne (Vasa lymphatica)
1.8.2. Narządy limfatyczne (Organa lymphatica)
1.8.3. Grasica (1hymus)
1.8.4. Bursa Fabrycjusza (Bursa Pabrici)
1.8.5. Śledziona (Lien)
1.8.6. Migdałki przełykowe (Tonsillae oesophageae)
1.8.7. Migdałek odźwiernikowy (Tonsilla pylorica)
1.8.8. Migdałki jelit ślepych (Tonsillae caecales)
1.8.9. Kępki Peyera (Polliculi lymphatici aggregati)
1.8.10. Zachyłek żółtkowy (Zachyłek Meckela - Diverticulum Meckeli)
1.8.11. Gruczoł Hardera (Glandula profunda palpebrae III)
1.8.12. "Ciało limfopinealne" (Lymphopineal body)
1.8.13. Węzły limfatyczne (Lymphonodi lymphatici)
1.8.14. Grudki limfatyczne nieotorbione (Lymphonoduli noncapsulated)
1.9. Układ nerwowy (Systema nervosum)
1.10. Narządy zmysłów (Organa sensu um)
1.11. Układ powłokowy tIntegumnetum commune)
Piśmiennictwo
Rozdział 2. WYBRANE ZAGADNIENIA Z FIZJOLOGII PTAKÓW - Wojciech Zawadzki
2.1. Układ nerwowy (Systema nervosum)
2.1.1. Rdzeń kręgowy (Medulla spinalis)
2.1.2. Rdzeń przedłużony (Medulla oblongata)
2.1.3. Móżdżek (Cerebellum)
2.2. Narządy zmysłów (Organa sensuum)
2.2.1. Zmysł węchu (Organon olfactus)
2.2.2. Zmysł smaku (Organon gustus)
2.2.3. Zmysł słuchu (Organon acustus)
2.2.4. Zmysł równowagi (Organon vestibulare)
2.2.5. Zmysł wzroku (Organon visus)
2.3. Neurofizjologiczne podstawy zachowania się ptaków
2.3.1. Socjalne (społeczne) zachowanie się drobiu
2.4. Krew (Sangvist) i układ krążenia (Systema vasorum)
2.5. Aparat oddechowy (Apparatus respiratorius)
2.6. Układ pokarmowy (Systema digestorium)
2.6.1. Specyfika pobierania, trawienia i metabolizmu składników pokarmowych u ptaków - Wojciech Zawadzki, Bożena Króliczewska
2.6.2. Hormony przewodu pokarmowego
2.7. Kwoczenie
2.8. Układ odpornościowy - Piotr Szeleszczuk
Piśmiennictwo
Rozdział 3. PATOLOGIA LĘGÓW I OKRESU OKOŁOLĘGOWEGO - Wanda B. Borzemska
3.1. Uszkodzenia jaj wylęgowych
3.2. Ocena zapłodnienia jaj
3.3. Biologiczna i patologiczna analiza lęgu
3.3.1. Wylęg i zamieranie zarodków w trakcie inkubacji
3.3.2. Badanie zarodków zamarłych
3.3.3. Badanie zarodków żywych
3.3.4. Kontrola procesu lęgu
3.3.5. Ocena skorup powylęgowych
3.3.6. Brakowanie piskląt.
3.3.7. Kliniczna ocena piskląt zdrowych
3.4. Awarie technologiczne i choroby okresu okołolęgowego
3.4.1. Przegrzanie (Hyperthermia)
3.4.2. Niedogrzanie i przewodnienie (Hypothermia and overhydration)
3.4.3. Niedotlenienie (Hypoxia)
3.4.4. Zapalenie pępka i woreczka żółtkowego (Omphalitis and yolk sac inflammation)
3.4.5. Opóźnienie resorpcji woreczka żółtkowego (Delayed yolk sac resorption)
3.4.6. Okres krytyczny i śmierć głodowa (Critical period and death of starving)
Rozdział 4. CHOROBY Z NIEDOBORU SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH - Jerzy Rzedzicki, Agnieszka Marek
4.1. Niedobory witamin - hipowitaminozy (Vitamins deficiency)
4.1.1. Niedobór witaminy A (Vitamin A deficiency)
4.1.2. Niedobór witaminy E (Vitamin E deficiency)
4.1.2.1. Zwyrodnienie móżdżku - encefalomalacja (Encephalomalatio)
4.1.2.2. Pokarmowe zwyrodnienie mięśni u kaczą (Nutritional myopathy; Muscular dystrophy)
4.1.2.3. Skaza wysiękowa (Exudative diathesis)
4.1.2.4. Obrzęk stawów skokowych u indyków (Enlarged hock disorder)
4.1.2.5. Niedobór witaminy E u drobiu dorosłego (Vitamin E deficiency in adult poultry)
4.1.3. Niedobór witaminy D (Vitamin D deficiency)
4.1.4. Niedobór witaminy K (Vitamin K deficiency)
4.1.5. Niedobór witamin z grupy B (Vitamins B complex deficiency)
4.1.5.1. Niedobór witaminy BI- tiaminy, aneuryny (Thiamin, Vitamin BI deficiency)
4.1.5.2. Niedobór witaminy B2 - ryboflawiny (Vitamin B2 - riboflavin deficiency)
4.1.5.3. Niedobór kwasu pantotenowego (Pantothenic acid deficiency)
4.1.5.4. Niedobór witaminy BI2 - cyjanokobalaminy (Vitamin BI2 deficiency)
4.1.5.5. Niedobór witaminy PP - niacyny, kwasu nikotynowego (Nicotinic acid, niacin deficiency)
4.1.5.6. Niedobór witaminy B6 - pirydoksyny (Pyridoxine, vitamin B6 deficiency)
4.1.5.7. Niedobór biotyny - witaminy H (Biotin deficiency)
4.1.5.8. Niedobór kwasu foliowego (Folie acid, folacin deficiency)
4.1.5.9. Niedobór choliny (Choline deficiency)
4.1.6. Witamina C (Ascorbic acid, vitamin C)
4.2. Funkcje biologiczne niezbędnych składników mineralnych oraz skutki ich niedoboru
4.2.1. Wapń i fosfor - Ca i P (Calcium and phosphorus)
4.2.2. Magnez - Mg.(Magnesium)
4.2.3. Sód i chlor - sól kuchenna (S odium and chlorine - salt)
4.2.4. Potas - K (Potassium)
4.2.5. Mangan - Mn (Manganese)
4.2.6. Jod - I (Iodine)
4.2.7. Miedź - Cu (Copper)
4.2.8. Żelazo - Fe (Iron)
4.2.9. Cynk - Zn (Zinc)
4.2.10. Selen - Se (Selenium)
Piśmiennictwo
Rozdział 5. CHOROBY BAKTERYJNE - Alina Wieliczko
5.1. Zakażenia drobiu wywołane pałeczkami Salmonella
5.1.1. Salmonelloza, paratyfus (Salmonellosis, paratyphoid infections)
5.1.2. Pulloroza, biała biegunka piskląt (Pullorosis, pullorum disease)
5.1.3. Tyfus kur (Tyfus gallinarum, fowl typhoid)
5.1.4. Arizonoza indyków (Arizonosis, arizonosis of turkeys)
5.2. Kolibakterioza (Colibacteriosis gallinarum, colibacillosis)
5.2.1. Zapalenie pępka i woreczka żółtkowego u piskląt
(Omphalitis and yolk sac inflammation)
5.2.2. Kolibakterioza układu oddechowego
(Respiratory colibacillosis, respiratory origin colisepticemia)
5.2.3. Ostra, posocznicowa postać kolibakteriozy (Colisepticemia)
5.2.4. Syndrom zapalenia stawów, kości i zieleniejącej wątroby
tSynovitis, osteomyelitis and green liver syndrom - SOG)
5.2.5. Cellulitis
5.2.6. Kolibakterioza narządu rozrodczego (Acute vaginitis, salpingitis, peritonitis)
5.3. Koligranulomatoza (Coligranulomatosis gallinarum, Hjarre 's disease)
5.4. Pasterelloza, cholera drobiu (Avian pasteurellosis, fowl cholera)
5.5. Zakaźny katar nosa (Coryza contagiosa gallinarum, infectious co ryza)
5.6. Zakażenia Gallibacterium
5.7. Ornitobakterioza (Ornithobacteriosis, Ornithobacterium rhinotracheale infection)
5.8. Rimerellozaptaków (Riemerellosis, Riemerella anatipestifer infection, duck septicemia)
5.9. Bordetelloza - koryza indyków, katar indyków (Bordetellosis, Turkey coryza)
5.10. Mykoplazmoza drobiu (Mycoplasmosis avium)
- Grzegorz Tomczyk, Alina Wieliczko
5.10.1. Zakażenia wywoływane przez Mycoplasma gallisepticum
5.10.2. Zakażenia wywoływane przez Mycoplasma synoviae
5.10.3. Zakażenia wywoływane przez Mycoplasma meleagridis
5.10.4. Zakażenia wywołane przez Mycoplasma iowae
5.10.5. Mykoplazmozy drobiu wodnego
5.10.6. Zapalenie worków powietrznych i otrzewnej u gąsiąt..
5.10.7. Mykoplazmoza kaczek - chroniczne surowiczo-włóknikowe zapalenie zatok, worków powietrznych i otrzewnej
5.10.8. Zakaźne zapalenie prącia i steku u gęsi - ZZPSL
5.11. Kampylobakterioza (Campylobacteriosis, Campylobacter infection)
5.11.1. Wibrioza kur - syndrom degeneracji wątroby u kur niosek (Vibriosis, Avian vibrionic hepatitis)
5.12. Gruźlica (Tuberculosis avium, avian tuberculosis) ~:J
5.13. Gruźlica rzekoma, pseudotuberkuloza, jersinioza ptaków (Pseudotuberculosis avium, yersiniosis avium, avian pseudotuberculosis)
5.14. Różyca (Erysipelas)
5.15. Zakażenia laseczkami beztlenoweowymi (Clostridium injections)
5.15.1. Wrzodziejące zapalenie jelit (Enteritis ulcerosa avium, ulcerative enteritis)
5.15.2. Nekrotyczne zapalenie jelit (Enteritis necroticans gallinarum,
Necrotic Enteritis)
5.15.3. Zatrucie jadem kiełbasianym, botulizm ptaków (Botulismus avium, botulismj
5.15.4. Zgorzelinowe zapalenie skóry, martwicowe zapalenie skóry (Gangrenous dermatitis)
5.16. Stafylokokoza (Staphylococcosis, Staphylococcus infections)
5.17. Streptokokoza (Streptococcosis)
5.18. Chlamydofiloza (Chlamydophilosis avium, avian chlamydophilosis)
5.19. Inne zakażenia bakteryjne
5.19.1. Listerioza (Listeriosis)
5.19.2. Zakażenia krętkami z rodzaju Brachyspira
Piśmiennictwo
Rozdział 6. CHOROBY GRZYBICZE I MIKOTOKSYKOZY - Michał Mazurkiewicz
6.1. Choroby grzybicze (Fungal diseases)
6.1.1. Aspergilloza (Aspergillosis)
6.1.2. Kandydiaza (Candidiasis)
6.1.3. Strupień woszczynowy (Dermatophytosis,javus)
6.1.4. Daktylarioza (Dactylariosis)
6.1.5. Kryptokokoza (Cryptococcosis)
6.2. Mikotoksykozy (Mycotoxicoses)
6.2.1. Aflatoksykozy
6.2.2. Ochratoksykozy
6.2.3. Fuzariotoksykozy
6.2.4. Inne mikotoksyny
Piśmiennictwo
Rozdział 7. CHOROBY WIRUSOWE
7.1. Rzekomy pomór drobiu (Pseudopestis avium, Newcastle Disease, ND) - Krzysztof Śmietanka, Zenon Minta
7.2. Zakażenia metapneurnowirusowe (Metapneumovirus infections) - Andrzej Koncicki
7.2.1. Zakaźne zapalenie nosa i tchawicy indyków (Turkey Rhinotracheitis - TRT)
7.2.2. Syndrom obrzęku głowy kur (Swollen Head Syndrome - SHS)
7.3. Grypa ptaków - influenza ptaków (Avian Influenza - Al) - Krzysztof Śmietanka, Zenon Minta
7.4. Zakaźne zapalenie oskrzeli kur (Bronchitis injectiosa gallinarum, Infectious Bronchitis -IB) - Ewa Karpińska, Katarzyna Domańska-Blicharz, Beata Dolka
7.5. Zakaźne zapalenie krtani i tchawicy (Infectious Laryngotracheitis - ILT) - Andrzej Koncicki, Zenon Minta
7.6. Wirusowe zakażenia jelit (Viral enteric infections) - Katarzyna Domańska-Blicharz, Zenon Minta, Andrzej Koncicki
7.6.1. Koronawirusowe zapalenie jelit indyków (Turkey Coronavirus Enteritis)
7.6.2. Zakażenia rotawirusami (Rotavirus infections)
7.6.3. Zakażenia astrowirusami (Astrovirus infections)
7.6.4. Zakażenia enterowirusopodobnymi wirusami ptaków (Avian Enterovirus-like Viruses (ELV) infections)
7.6.5. Zakażenia indyków torowirusami (Turkey torovirus infection)
7.6.6. Zakażenia parwowirusami (Parvovirus infection)
7.7. Zakaźne zapalenie bursy Fabrycjusza- choroba Gumboro (Infectious Bursal Disease - IBD) - Andrzej Koncicki, Zenon Minta
7.8. Zakaźna anemia kurcząt (Chicken Infectious Anemia - CIA) - Zenon Minta
7.9. Zakażenia adenowirusami (Adenovirus infections) - Andrzej Koncicki
7.9.1. Krwotoczne zapalenie jelit indyków (Hemorrhagic Enteritis - HE)
7.9.2. Syndrom spadku nieśności (Egg Drop Syndrome - EDS '76)
7.9.3. Choroba marmurkowatej śledziony bażantów (Marble Spleen Disease - MSD)
7.9.4. Zespół puchliny osierdzia (Hydropericardium Syndrome - HPS)
7.9.5. Wtrętowe zapalenie wątroby (Inclusion Body Hepatitis - IBH)
7.9.6 Nadżerki błony śluzowej żołądka mięśniowego (Gizzard Erosions - GE)
7.10. Ospa ptaków (Fowl Pox - FP) - Andrzej Koncicki
7.11. Zakaźne zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego kurcząt (Avian Encephalomyelitis - AE) - Andrzej Koncicki, Zenon Minta
7.12. Zakażenia reowirusami (Reovirus infections) - Elżbieta Samorek-Salamonowicz, Zenon Minta
7.12.1. Wirusowe zapalenie stawów i pochewek ścięgnowych u kur (Viral arthritis, tenosynovitis)
7.12.2. Syndrom złego wchłaniania (Malabsorption syndrom)
7.12.3. Reowiroza kurcząt (Chicken reovirosis)
7.13. Choroby wirusowe drobiu wodnego - Elżbieta Samorek-Salamonowicz
7.13.1. Wirusowe zapalenie wątroby kacząt (Hepatitis infectiosa anatum, Duck Virus Hepatitis - DHV)
7.13.1.1. Wirusowe zapalenie wątroby kacząt typu 1
7.13.1.2. Wirusowe zapalenie wątroby kacząt typu 2
7.13.1.3. Wirusowe zapalenie wątroby kacząt typu 3
7.13.2. Choroba Derzsy'ego (Derzsy's disease, Goose parvovirus infection)
7.13.3. Parwowiroza kaczek piżmowych (Syndrom MMDR)
7.13.4. Syndrom "karłowatości i skróconego dzioba"
7.13.5. Pomór kaczek - wirusowe zapalenie jelit kaczek
(Duck plague, Duck Virus Enteritis - DVE)
7.13.6. Reowiroza kacząt (Duck reovirus infections)
7.13.7. Syndrom krwotocznego zapalenia nerek i jelit
(Hemorrhagic Nephritis Enteritis of Geese - HNEG) - Wojciech Kozdruń
.7.13.8. Zakażenia circowirusami gąsiąt i kacząt - Wojciech Kozdruń
7.14. Wirusowe zapalenie nerek (Avian Nephritis - AN) - Zenon Minta
7.15. Choroba Mareka (Marek's Disease - MD) - Elżbieta Samorek-Salamonowicz
7.16. Białaczki ptasie (Avian Leukosis - AL) - Zenon Minta
7.17. Wirus Zachodniego Nilu - Elżbieta Samorek-Salamonowicz
Piśmiennictwo
Rozdział 8. CHOROBY PASOŻYTNICZE - PARAZyTOZy
8.1. Choroby wywoływane przez pasożytnicze stawonogi (Arthropoda)
- Elżbieta Lonc, Anna Okulewicz
8.1.1. Choroby wywoływane przez roztocze (Acari)
8.1.1.1. Dermanyssoza (Dermanyssosis)
8.1.1.2. Argazidoza (Argasidosis)
8.1.1.3. Ixodidoza (Ixodidosis)
8.1.1.4. Knemidokoptoza (Cnemidocoptosis)
8.1.1.5. Laminosioptoza (Laminosioptosis)
8.1.2. Choroby wywoływane przez owady (Insecta)
8.1.2.1. Mallofagoza (Mallophagosis)
8.1.2.2. Ceratofylloza (Ceratophyllosis)
8.1.2.3. Pluskwy
8.1.2.4. Komary
8.1.2.5. Meszki
8.1.2.6. Kuczmany
8.1.2.7. Muchy
8.1.2.8. Chrząszcze
8.2. Helmintozy (robaczyce drobiu) - Elżbieta Lonc, Anna Okulewicz
8.2.1. Parazytozy wywołane przez nicienie (nematodozy)
8.2.1.1. Askaridioza (Ascaridiosis)
8.2.1.2. Heterakioza (Heterakiosis)
8.2.1.3. Syngamoza (Syngamosis)
8.2.1.4. Cjatostomatoza (Cyathostomatosis)
8.2.1.5. Kapillariozy (Capillariosis)
8.2.1.6. Echinurioza (Echinuriosis)
8.2.1.7. Amidostomoza (Amidostomosis)
8.2.1.8. Streptokaroza (Streptocarosis)
8.2.1.9. Trichostrongyloza (Trichostrongy/osis )
8.2.2. Parazytozy wywołane przez przywry (Trematoda)
8.2.2.1. Prostogonimoza (Prosthogonimosis) ;
8.2.3. Parazytozy wywoływane przez tasiemce (Cestoda)
8.2.3.1. Tasiemczyce, cestodozy (Cestodosis) drobiu grzebiącego
8.2.3.2. Tasiemczyce drobiu wodnego
8.2.4. Parazytozy wywoływane przez kolcogłowy (Acanthocepha/a)
8.2.4.1. Polimorfoza (Po/ymorphosis)
8.2.4.2. Filikoloza (Filicollosis)
Rozdział 13. DIAGNOSTYKA
13.1. Badanie kliniczne ptaków - Andrzej Gaweł
13.1.1. Wywiad - anamnesis
13.1.2. Opis ptaka
13.1.3. Badanie właściwe aktualnego stanu klinicznego ptaka
13.1.3.1. Badanie ogólne
13.1.3.2. Badanie szczegółowe
13.2. Diagnostyka hematologiczna i biochemiczna - Anna Krasnodębska-Depta, Andrzej Koncicki
13.2.1. Diagnostyka hematologiczna
13.2.2. Diagnostyka biochemiczna
13.3. Diagnostyka patomorfologiczna - Marek Houszka
13.3.1. Badanie sekcyjne
13.3.2. Badanie histopatologiczne
13.3.3. Pobieranie materiału do badań histopatologicznych
13.4. Diagnostyka laboratoryjna chorób pasożytniczych - Jarosław Pacoń
13.5. Diagnostyka bakteriologiczna chorób drobiu - Alina Wieliczko
13.6. Diagnostyka wirusologiczna chorób drobiu - Elżbieta Samorek-Salamonowicz
13.7. Diagnostyka serologiczna wirusowych chorób drobiu - Elżbieta Samorek-Salamonowicz
Piśmiennictwo
Rozdział 14. PRZEPISY O ZAPOBIEGANIU I ZWALCZANIU CHORÓB ZAKAŹNYCH DROBIU - Andrzej Rudy, Michał Rudy
14.1. Wprowadzenie
14.2. Organy administracji publicznej działające w sferze weterynaryjnej ochrony zdrowia zwierząt
14.3. Środki zapobiegające wystąpieniu choroby zakaźnej drobiu
14.4. Zwalczanie chorób zakaźnych drobiu
14.4.1. Wykrywanie chorób zakaźnych drobiu
14.4.2. Zwalczanie grypy ptaków i rzekomego pomoru drobiu
14.4.3. Pobieranie próbek do urzędowych laboratoryjnych badań rozpoznawczych
14.5. Postępowanie przy salmonellozach drobiu groźnych dla zdrowia publicznego
Piśmiennictwo
INDEKS