W PRZYPADKU WYBORU WYSYŁKI LISTEM EKONOMICZNYM /PRZESYŁKA NIEREJESTROWANA/
CAŁA ODPOWIEDZIALNOŚĆ W PRZYPADKU JEJ NIEDOSTARCZENIA SPADA NA KUPUJĄCEGO
I SPRZEDAJĄCY NIE PRZYJMUJE ŻADNYCH REKLAMACJI ZWIĄZANYCH Z TĄ SPRAWĄ.
SPIS TREŚCI
Przedmowa/7
1. Założenia metodologiczne/11
1.1. Pojęcie polityki/l 1
1.1.1. Etymologia terminu „polityka"/l 1 ]. 1.2. Koncepcje klasyfikacyjne/15 1.1.3. Definicja polityki/19
1.2. Przedmiot i funkcje nauki o polityce/20
1.2.1. Przedmiot nauki o polityce/20
1.2.2. Funkcje nauki o polityce/27
1.2.3. Rozwój myśli politycznej i nauki o polityce/30
1.2.3.1. Geneza myśli politycznej/30
1.2.3 2 Nauka n polityce we współczesnym świecie/33
1.2.3.3. Nauki polityczne w Polsce do 1945 roku/37
1.2.3.4. Nauki polityczne w Polsce po 1 945 roku/40
1.3. Metody badawcze wpolitologti/43
2. Podstawowe kategorie politologiczne/51
2.1 Procesy polityczne/51
2.1.1. Pojęcie procesu politycznego i jego istota/51
2.1.2. Typologia procesów politycznych/55
2.2. Działania polityczne/56
2.2.1. Pojęcie działania politycznego/56
2.2.2. Rodzaje działań politycznych/59
2.3. Stosunki społeczne i stosunki polityczne/63
2.3.1. Stosunki społeczne/63
2.3.2. Stosunki polityczne/63
2.4. Potrzeby i interesy polityczne/65
2.4.1. Potrzeby polityczne/65
2.4.2. Interesy polityczne/67
2.4.3. Artykulacja potrzeb i interesów/69
2.5. Podmiotowość polityczna/72
2.5.1. Istota podmiotowości politycznej/72
2.5.2. Poziomy podmiotowości politycznej/74
3. Determinanty polityki/75
3.1. Polityka a ideologia/75
3.1.1. Pojęcie ideologii/75
3.1.2. Uwarunkowania zachodzące między polityki) a ideologią/78
3.1 2.1. Płaszczyzna metodologiczna/78
3.1.2.2. Ideologia a programy polityczne/81
3.1.2.3 Ideologia a polityczne cele, wartości, normy oraz środki ich realizacji/83
3.2. Polityka a ekonomika/84
3.3. Polityka a prawo/89
3.4. Polityka a moralność/93
3.5. Kultura polityczna/98
3.5.1. Pojęcie kultury politycznej/98
3.5.2. Elementy składowe kultury politycznej/l 03
3.5.3. Typy kultury politycznej/105
3.5.4. Determinanty kultury politycznej społeczeństwa/108
4. Władza polityczna/l 11
4.1. Pojęcie władzy politycznej/l 11
4.1.1. Pojęcie władzy/111
4.1.2. Władza a władza polityczna/l 15
4.2. Funkcje władzy politycznej /116
4.3. Sprawowanie władzy politycznej/] 19
4.3.1. Rządzenie/119
4.3.2. Środki sprawowania władzy politycznej/122
4.4. Legitymizacja władzy politycznej/123
4.4.1. Ewolucja koncepcji prawomocności/123
4.4.2. Teoria prawomocności Maxa Webera/126
4.4.2.1. Panowanie tradycyjne/l 27
4.4.2.2. Panowanie charyzmatyczne/129 4.4 2.3. Panowanie legalne/130
4.4.3. Inne koncepcje legitymacji/131
5. Decyzje polityczne/135
5.1. Pojęcie decyzji politycznej oraz jej rodzaje/135
5.1.1. Pojęcie decyzji/135
5.1.2. Pojęcie decyzji politycznej/137
5.1.3. Rodzaje decyzji politycznych/138
5.2. Proces decyzyjny/141
5.2.1. Pojęcie procesu decyzyjnego/141
5.2.2. Fazy procesu decyzyjnego/142
5.3. Ośrodek decyzji politycznych/145
5.3.1. Typologia ośrodków decyzyjnych/145
5.3.2. Rola doradców i ekspertów/147
5.4. Sytuacja decyzyjna/148
5.5. Optymalizacja decyzji politycznych/150
5.6. Implementacja decyzji/153
6. Państwo w systemie połitycznym/157
6.1. Pojęcie państwa/l 57
6.2. Geneza państwa/163
6.2.1. Doktryny średniowiecza/163
6.2.2. Doktryny nowożytne/166
6.3. Typy i formy państwa/l 72
6.3.1. Typy państwa/172
6.3.2. Formy państwa/175
6.4. Funkcje państwa/177
6.5. Pojęcie i typologia systemu politycznego/180
6.5.1. Pojęcie systemu politycznego/180
6.5.2. Państwo a system polityczny/186
6.5.3. Typologia systemów politycznych/187
7. Reforma i rewolucja/205
7.1. Reformy i ich rodzaje/205
7.1.1. Pojęcie reformy/205
7.1.2. Rodzaje reform/206
7.2. Pojęcie i rodzaje rewolucji/209
7.2.1. Pojęcie rewolucji/209
7.2.2. Rodzaje rewolucji/213
7.3. Wyznaczniki sytuacji rewolucyjnej 1215 Bibliografia/221
Indeks nazw osobowych/247
Summary/255
Słowo o autorach/257
Przedmowa
Wydarzenia, jakie wstrząsnęły Europą pod koniec XX wieku, stanowiły przełom w najnowszych dziejach politycznych świata. W części Europy będącej w orbicie wpływów byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich rozpoczął się proces fundamentalnych zmian politycznych i społeczno-ekonomicznych. Sens tych przemian sprowadził się do przejścia od systemu władzy monopolistycznej w warunkach scentralizowanej gospodarki do systemu pluralistycznego i wielopartyjnej demokracji w warunkach gospodarki rynkowej. Dokonujące się przemiany cechuje tak szeroki zakres, iż nie ma praktycznie dziedzin życia nimi nie objętych. Odnosi się to zarówno do polityki, sposobów jej uprawiania, jak do oceny oraz metod badania tej sfery aktywności ludzkiej.
Myślenie o polityce, które było w okresie PRL zupełnie zideo-logizowane, a i obecnie nie jest do końca uwolnione od ideologii, zaczęło ulegać przeobrażeniom. Uprawiając politykę, ale także i oceniając ją, musimy być świadomi niebezpieczeństwa ideologizowania jej. Bardziej lub mniej świadomie ulegamy bowiem wpływom ideologicznym, a w konsekwencji również określonym sposobom widzenia problemów oraz wartościowania ich. Pewne kwestie, z natury swej względne i problematyczne, próbujemy często traktować jako prawdy oczywiste. W tej sytuacji nie sposób przeceniać roli nauki, która winna nas przed tymi skłonnościami uchronić. Refleksje o polityce wymagają więc nie tylko wielkiej ostrożności w formułowaniu sądów, ale i finezji, a nawet pokory badacza świadomego niedoskonałości ludzkiego umysłu, który jednak zdolny jest do konstatacji ogromu i złożonego charakteru badanej materii.
Mając na względzie powyższe uwarunkowania, a także potrzebę uzupełnienia rynku wydawniczego refleksją naukową na temat otaczającej nas politycznej rzeczywistości (będącej owocem przemian ostatnich lat), autorzy podjęli próbę skonstruowania syntetycznego wprowadzenia do politologii, opierającego się na autorskiej percepcji zachodzących przeobrażeń. Nie aspirujemy do wyczerpującego przedstawienia tematów.
Proponujemy Czytelnikowi ujęcia uwzględniające najbardziej reprezentatywną dla badanej materii bazę źródłową. Ośmielamy się proponować własne oceny i wskazywać właściwe, naszym zdaniem, kierunki badań.
Na pełny wykład teorii polityki jest jeszcze za wcześnie. Wykład tego rodzaju wymaga pełnego „wykrystalizowania się" tej dyscypliny, a tymczasem jeszcze ono nie nastąpiło (przynajmniej w dostatecznym stopniu). Są natomiast konieczne próby syntetycznego przedstawienia teorii polityki. Konieczne było dokonanie w tej książce selekcji problemów i materiałów. Wybór ten był arbitralny. Chodziło nam o to, by ta książka zawierała choćby krótkie informacje o wszystkich podstawowych zagadnieniach teorii polityki. Szerzej zostały omówione te kwestie, które zdaniem autorów składają się na niezbędny zasób wiedzy o polityce. Braliśmy pod uwagę monografie i artykuły naukowe zarówno publikowane przez autorów polskich (w miarę możliwości także te najbardziej aktualne), jak zagranicznych. Naszym zadaniem było również zapoznanie Czytelnika z warsztatem teoretycznym, umożliwiającym sprawniejsze poruszanie się po obszarach bieżącej polityki. Stąd duży nacisk położony w tej książce na ogólną charakterystykę pewnych zjawisk, na systematyzację i typologizację. Jest możliwe, iż nasza książka zainteresuje nie tylko badaczy polityki, studentów i inne osoby śledzące wydarzenia polityczne, ale również praktyków polityki, którym nadal tak często brakuje profesjonalnego przygotowania do prowadzenia swej działalności.
Największe znaczenie mają tu zagadnienia ogólne, natomiast kwestie szczegółowe są traktowane tylko jako przykłady, egzemplifikujące ogólniejsze reguły czy prawidłowości. Nie przykładamy w tej pracy zbyt wielkiej wagi do przedstawienia najaktualniejszych danych liczbowych i innych. Mamy bowiem nadzieję, iż nasza książka nie zdezaktualizuje się zbyt szybko. Ma stanowić ogólne ramy, w których informacje polityczne podawane dziś i w przyszłości będą mogły znaleźć swe miejsce i objaśnienia. Można ją traktować instrumentalnie jako narzędzie, za pomocą którego Czytelnik będzie mógł samodzielnie zgłębiać interesujące go problemy występujące w rzeczywistości politycznej.
Literatura światowa poświęcona teorii polityki jest w obecnej chwili ogromna. Wykaz prac cytowanych w niniejszej książce nie stanowi pełnej bibliografii przedmiotu, choć niewątpliwie można w nim znaleźć wiele podstawowych pozycji z teorii polityki i tym samym pewne wskazówki do dalszej lektury oraz pomoc dla studiujących lub przygotowujących różnorodne prace (np. magisterskie). Nasze opracowanie nie
jest w swym założeniu ani referatem cudzych poglądów, ani nie pretenduje do miana przeglądu literatury przedmiotowej. Prezentując Czytelnikowi poglądy wybranych autorów krajowych i zagranicznych w najważniejszych kwestiach teorii polityki, referując niektóre dyskusje i polemiki, przedstawiliśmy także własne poglądy na poszczególne kwestie.
Pragniemy jeszcze raz podkreślić, że niniejsze opracowanie, stanowiące pewną próbę usystematyzowania wiedzy z teorii polityki, powinno być traktowane jako punkt wyjścia do dalszych badań i dociekań, nie zaś jako pełny wykład teorii polityki.
Prezentowana książka jest już drugim wydaniem Wprowadzenia do teorii polityki. Staraliśmy się w miarę swoich możliwości poprawić pierwowzór. Służyły temu cenne uwagi, jakie przedstawili nam (po lekturze pierwszego wydania) teoretycy państwa, prawa i polityki. Szczególne podziękowania pragniemy zwłaszcza wyrazić Prof. dr. hab. Henrykowi Groszykowi z Wydziału Prawa UMCS oraz dr. Stanisławowi Wójcikowi i dr. Wiesławowi Tchórzewskiemu z Wydziału Politologu UMCS.
Cenne uwagi recenzenta niniejszego wydania, Prof. dr. hab. Andrzeja Antoszewskiego z Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, umożliwiły nam uniknięcie wielu usterek i niedociągnięć, za co wyrażamy Mu głęboką wdzięczność.
Marek Chmaj Marek Żmigrodzki
Słowo o autorach
Prof. dr hab. Marek Żmigrodzki - prawnik-politolog, kierownik
Zakładu Systemów Politycznych Wydziału Politologu UMCS w Lublinie, prezes Oddziału Lubelskiego Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych, zajmuje się szczególnie problematyką systemów politycznych współczesnych państw, a także teorią państwa i polityki, autor licznych publikacji na te tematy, ostatnio między innymi współautor takich książek, jak Teoria partii politycznych, Lublin 1995; Status prawny partii politycznych w Polsce, Toruń 1995.
Dr Marek Chmaj - prawnik-politolog, adiunkt zatrudniony w Zakładzie Systemów Politycznych Wydziału Politologu UMCS w Lublinie, specjalizuje się w analizie kwestii ustroju politycznego RP, w polu jego zainteresowań naukowych jest również teoria państwa i polityki. Autor, między innymi, książki Prawna instytucjonalizacja partii politycznych w Polsce, Lublin 1994; współautor takich publikacji, jak Teoria partii politycznych, Lublin 1995; Status prawny partii politycznych w Polsce, Toruń 1995.
WIELKOŚĆ 24X17CM,LICZY 256 STRON.
STAN DB+/BDB-.