Przedmiotem aukcji jest oryginalny rachunek Rechnung z końca XIX wieku wystawiony w Bydgoszczy (Bromberg).
W górnej partii, plastyczny widok zakładu wraz z napisem reklamowym znanej bydgoskiej firmy tabaki Davida Woythalera, Dampf-Schnupftabak-Fabrik. Siedziba firmy mieściła się w dawnej Bydgoszczy [Bromberg] przy Wilhelmstr. 10 (dzisiejsza ul. Focha).
Dokument w postaci rachunku (Rechnung) wystawiono dnia 4 sierpnia 1898 roku w Bydgoszczy(Bromberg), którego odbiorcą była firma należąca do kupca Emila Radolla z Koszalina (Koeslin, Coeslin).
format: 22 x 28,5 cm
technika: litografia (sygn. po prawej Paul Berthold Jaekel, Bromberg)
Na awersie brak jakichkolwiek adnotacji.
Stan, jak na swój wiek, dobry (ślad złożenia na pół oraz ślady perforacji)
Według pruskich ksiąg adresowych fabryka znajdowała się przy Wilhelmstrasse 10. Fabryka przez cały okres swojego istnienia funkcjonowała w jednym miejscu – przy dzisiejszej ulicy Focha, obok Placu Teatralnego, na wysokości ulicy Karmelickiej.
Fabryka tabaki założona przez Davida Woythalera w Bydgoszczy w 1871 roku była już w 1907 roku jedną z najsłynniejszych i największych fabryk tabaki na terenie ówczesnych Prus. Po zakończeniu I wojny światowej Bydgoszcz na mocy traktatu wersalskiego znalazł się w granicach Polski. Wynikające z tego trudniejsze stosunki gospodarcze z niemieckim obszarem sprzedaży z pewnością spowodowały również, że David Woythaler porzucił swoją fabrykę w Bydgoszczy i przeprowadził się do Berlina. Już w berlińskiej książce adresowej z 1903 roku można znaleźć pierwszą wzmiankę o rozszerzeniu produkcji tytoniu Woythalera na Berlin.
Pod koniec 1920 roku w księgach wieczystych oddziału fabryki tabaki Bromberg David Woythaler w Berlinie w Steglitz, pod adresem pocztowym Derfflingerstrasse 32/34, znajduje się wpis Maxa Woythalera. W 1921 roku zaprzestano produkcji w Bydgoszczy i przeniesienie fabryki do [Berlina] Lankwitz można uznać za zakończone. Wykorzystanym terenem firmy był istniejący teren przy Derfflingerstrasse z ceglanym budynkiem, w którym mieściła się fabryka fortepianów, zniszczona przez pożar dachu w 1917 roku. Fabryka [Berlin] Lankwitz rozwijała się aż do lat trzydziestych XX wieku poprzez przebudowy i rozbudowy systemów kotłów i kominów. Dziś jednak nic nie wskazuje na ich istnienie.
Nie można z całą pewnością ustalić miejsca zamieszkania Davida Woythalera, który w berlińskiej księdze adresowej był jeszcze w latach 1925 i 1927 wpisany jako właściciel fabryki w tym czasie, ani Maxa Woythalera i jego rodziny, którzy przenieśli się do z nim z Bydgoszczy. Niektóre dowody wskazują na rezydencję w Teltow-Seehof, która jednak musiała zostać opuszczona najpóźniej w 1927 roku. Oficjalne połączenie telefoniczne odbywało się jednak za pośrednictwem firmy mieszczącej się pod adresem Derfflingerstrasse 32/34 w [Berlin] Lankwitz. Sam David Woythaler nie pojawia się już w berlińskich książkach adresowych.
(korzystałem z translatora)
źródło: kirchenkreis-steglitz/de/