kliknij na zdjęcie, aby je powiększyć

Biblia Brzeska z 1563r. Jest to współczesna edycja staropolskiego przekładu Słowa Bożego znanego jako Biblia Brzeska. Zwana inaczej Biblią Radziwiłłowską, lub Biblia Pińczowską. pierwsza nazwa to od miejsca wydania Brześć Litewski, druga od fundatora tłumaczenia Mikołaja Radziwiłła Czarnego, trzecia od miejsca tłumaczenia Pińczów.

Biblia Brzeska to drugi wydany drukiem przekład całości Pisma Świętego na język polski, przetłumaczony przez polskich protestantów w Pińczowie w latach 1559-1563, a wydany w roku 1563 w Brześciu Litewskim.

Biblię Brzeską – zgodnie z deklaracjami wydawców – uważa się powszechnie za pierwszy polski przekład całej Biblii z języków oryginalnych: hebrajskiego i greckiego. Nie wszyscy się jednak z tym zgadzają i wskazuje się na różne źródła tłumaczenia. W samym tytule Biblii brzeskiej oprócz języków oryginalnych wymieniono też łacinę. Już w pierwszych latach po jej wydaniu zarzucano, że Biblia Brzeska jest w rzeczywistości tłumaczeniem albo z łacińskiej Wulgaty, albo z innych przekładów łacińskich. Zatem językami oryginalnymi się tylko posiłkowano.

Sporne jest również przypisanie przekładu Biblii Brzeskiej jednemu wyznaniu. Choć zazwyczaj wiąże się je z kalwińskim Kościołem Reformowanym, to w rzeczywistości jego tłumaczenie przypadło na okres, gdy w obrębie polskiego ruchu reformacyjnego nie dokonał się jeszcze podział na Zbór Większy (kalwinizm) i Zbór Mniejszy (bracia polscy zwani arianami). Początkowo w skład zespołu tłumaczy wchodzili ważni zwolennicy antytrynitaryzmu, poglądy ariańskie pozostawiły ślad w niektórych miejscach tłumaczenia, choć ostateczny szlif nadali zwolennicy kalwinizmu po usunięciu z zespołu arian. Poza tym, w momencie gdy drukowano Biblię w Brześciu, jej główny fundator Mikołaj Radziwiłł Czarny był już wtedy zwolennikiem antytrynitaryzmu, a Biblia miała służyć zarówno zborom kalwińskim, jak i Braciom polskim. Starsze opracowania omawiające polskie przekłady zaliczają Biblię Brzeską do tłumaczeń ariańskich, nowsze najczęściej do kalwińskich. Jednak w rzeczywistości obie grupy przyczyniły się do jej powstania.