Barwy walki (powieść)  

Barwy walki – powieść Mieczysława Moczara z 1962 roku poświęcona walkom oddziałów Gwardii a następnie Armii Ludowej z okupantem niemieckim na ziemiach polskich podczas II wojny światowej.

Opis fabuły

Książka to cykl luźno ze sobą powiązanych, 32 krótkich szkiców, opisujących walkę działaczy PPR-u i jej zbrojnych bojówek z okupantem niemieckim w okresie od września 1939 do lata 1944 roku. Akcja powieści toczy się na terenie województwa łódzkiego, lubelskiego i kieleckiego. Ich narratorem jest Mieczysław Moczar – były dowódca okręgu kieleckiego i lubelskiego GL i AL, co stwarza wrażenie po części powieści autobiograficznej. Kulminacyjnym momentem powieści jest opis autentycznej bitwy pod Rąblowem, jaka miała miejsce w maju 1944 roku. Autor skupia się w swoich esejach na wyeksponowaniu wysiłku PPR i AL w walce z okupantem jako jedynej, realnej siły polskiego ruchu podziemnego, mającej pełne poparcie społeczeństwa. Pomniejsza rolę AK i NSZ, wielokrotnie jawnie oskarżając ich członków, w wypadku AK o defetyzm, a NSZ o kolaborację z Niemcami, a nawet bratobójcze mordy polityczne.

O książce

Kiedy książka ukazała się po raz pierwszy w 1962 roku, wzbudziła spore zainteresowanie. Z wyjątkiem tekstu Alicji Lisieckiej opublikowanego w miesięczniku Odra^[2], w prasie dominowały entuzjastyczne recenzje. W typowej dla okresu PRL retoryce podkreślano klarowność polityczną książki, pisano o jej walorach programowo-wychowawczych dla młodzieży (książka szybko stała się lekturą dla klas VIII szkół podstawowych). Jeśli wytykano jej już jakieś błędy, to wyłącznie drobne, faktograficzne lub takie jak np. brak indeksu nazwisk. O ile nie dziwi przychylność kontrolowanej przez komunistów prasy i oficjalnych "krytyków", zastanawiać może jej popularność wśród czytelników. Od momentu jej pierwszego wydania w 1962 tylko do roku 1970 ukazało się aż 11 edycji. W ciągu pierwszych dwóch lat książka ukazała się 5-krotnie (w 1962 – dwa wydania, w 1963 również dwa i w 1964 – jedno). Za każdym razem rósł także jej nakład i w sumie osiągnął on kilkaset tysięcy egzemplarzy. Popularność ta najczęściej tłumaczona jest walorami czytelniczymi książki – jasną i zrozumiałą dla niemal każdego czytelnika prozą w jakiej została napisana oraz specyficznym klimatem sensacyjno-przygodowym w którym utrzymana jest jej fabuła. Była ona w stanie wytworzyć u rodzimego czytelnika przeświadczenie, że wyzwolenie kraju było zasługą nie tylko "obcej" Armii Czerwonej, ale również "swoich" chłopców z lasu – chłopów i robotników  Po dsunięciu Gomułki od władzy książka ukazała się już tylko dwa razy – w 1979 i 1988 roku. Ukazało się również wydanie prywatne – 50 ponumerowanych egzemplarzy, które Moczar wręczał swoim najbliższym wraz z dedykacją. Powieść została przetłumaczona na kilka języków i wydana za granicą (tj. w krajach demokracji ludowej), m.in. po rosyjsku, czesku, bułgarsku, serbsku, rumuńsku, litewsku i niemiecku.

Ekranizacja

Powieść została zekranizowana w 1964 roku, jednak film pomimo wspólnego tytułu różni się znacząco od pierwowzoru literackiego. Barwy walki w reżyserii Jerzego Passendorfera to utrzymana w konwencji niemal westernowej opowieść z wartką i prostą akcją, opartą na kilku wątkach, które, nie licząc dużej bitwy partyzantów z oddziałami niemieckimi, nasuwającej skojarzenia z opisaną w powieści bitwą pod Rąblowem i kilku postaci, trudno odnaleźć w książce Moczara. W filmie, autor scenariusza Wojciech Żukrowski (były oficer AK), złagodził obraz Armii Krajowej – jej członkowie walczą z Niemcami ale nie chcą tego robić z "Polakami z AL" i zmusza ich do tego dopiero wspólne zagrożenie.

Zarówno powieść jak i film w dużym stopniu przyczyniły się do rozpowszechnienia i utrwalenia legendy o czynie zbrojnym AL i PPR w walce z okupantem.

Kwestia autorstwa

Warsztat literacki i ogólny styl w jakim została napisana książka, jej wartka akcja i ciekawa narracja w zestawieniu z powszechnie znanym obrazem niezbyt "wyrafinowanego intelektualnie" i słabo wykształconego Mieczysława Moczara, od początku budziły wątpliwości co do jej autorstwa. Nie posiadali ich członkowie rodziny Moczara – jego żona Irena i syn Piotr solidarnie twierdzili, że jedynym autorem powieści jest Mieczysław i kosztowała go ona mnóstwo wytężonej pracy. Według Jana Nowaka-Jeziorańskiego prawdziwym autorem książki był Eugeniusz Bednarczy, natomiast Edward Gierek w swej Przerwanej dekadzie za faktycznego autora podaje Wojciecha Żukrowskiego .Sam Żukrowski zdecydowanie temu zaprzeczał, a sprawa znalazła swój epilog w sądzie. W trakcie czteroletniego procesu, Żukrowski stanowczo podtrzymał swoje stanowisko aby miał jakikolwiek udział w napisaniu powieści, potwierdzając jedynie ogólnie znany fakt swojego autorstwa scenariusza do ekranizacji Barw walki z 1964 reku. W lutym 1994 Sąd Wojewódzki w Warszawie orzekł, że Edward Gierek musi przeprosić Wojciecha Żukrowskiego za pomówienie .

Pośród innych potencjalnych autorów powieści wymienia się jeszcze nazwiska: Henryka Gaworskiego, Walerego Namiotkiewicza, Mieczysława Świostka 

Przed licytacją zapoznaj się ze stroną "O MNIE". Książka ma pożółkłe strony, oraz poplamiona obwolutę.