"Światło obrazu. Uwagi o fotografii" tytuł oryginału La chambre claire : note sur la photographie

Roland Barthes

Wydawnictwo: Wydawnictwo Aletheia

Tłumaczenie: Jacek Trznadel

Objętość: str. 224

ISBN: 978-83-61182-14-6

Wydanie: ? z 2008

Pod koniec życia, w 1977 roku, Rołand Barthes (1915-1980), klasyk współczes­nej francuskiej humanistyki, zaczął po śmierci matki pisać książkę o fotografii. Osobistym motywem była próba odnalezienia „istoty" zmarłej Henriette Barthes w fotografiach, jakie po niej pozo­stały. Paradoksalnie autor odnajduje to, czego szuka, w zdjęciu matki z jej dzieciństwa, z okresu,. w którym jej nie znał, przewrotnie zaś - zdjęcia tego czytelnikowi nie pokazuje, uważając, że byłoby dla niego banalne. Dowodzi to, jak subtelne rozważania i doświadczenia podjął w tej bardzo prywatnej książ­ce o nowym zjawisku w sztuce, którego naturę stara się wyjaśnić (tytułowy chambre claire, „jasny po­kój", nawiązuje w formie gry słów do chambre noire, „ciemni", a zarazem chodzi odpowiednio o camera lucida i campra obscura). Inaczej niż malarstwo, fotografia ma u podłoża pewien niewymyślony fakt, mgnienie owego „to było", „zdjęcie" obrazu z rzeczy­wistości. Jako odmiana pamięci wprowadza w czas i cały dramat egzystencji. Barthes rozważa „zdjęcie" od strony studium, dociekliwości, analizy, i punctum, owego „ukłucia", o jakie fotografia przyprawia widza. Czytelnik znajdzie w książce wiele takich puncta w zamieszczonych przez autora reproduk­cjach klasycznych dzieł z historii fotografii.

Spis treści:

I

1. Szczególność Zdjęcia 11
2. Zdjęcie nie do zaklasyfikowania 12
3. Emocja jako punkt wyjścia 19
4. Operator, Spectrum i Spectator 21
5. Ten, kto jest fotografowany 23
6. Spectator: pomieszanie gustów 32
7. Fotografia jako przygoda 37
8. Fenomenologia swobodna 40
9. Podwójność 45
10. Studium i punctum 49
11. Studium 52
12. Informować 54
13. Malować 58
14. Zaskakiwać 60
15. Znaczyć 64
16. Budzić pożądanie 72
17. Fotografia jednolita 76
18. Współobecność Studium i Punctum 78
19. Punctum: cecha częściowa 80
20. Cecha mimowolna 89
21. Baton 91
22. Po wszystkim - i milczenie 95
23. Ślepe pole 102
24. Palinodia 111
25. II
26. „Pewnego wieczoru..." 115
27. Historia jako oddzielenie 116
28. Rozpoznać 119
29. Fotografia z Cieplarni 122
30. Dziewczynka 128
31. Ariadna 131
32. Rodzina, Matka 133
33. „To było" 136
34. Pozowanie 139
35. Promienie świetlne, kolor 143
36. Zdziwienie 146
37. Poświadczenie autentyczności 151
38. Znieruchomienie 158
39. Płaska śmierć 163
40. Czas jako punctum 168
41. Osobiste / publiczne 172
42. Badać 175
43. Podobieństwo 178
44. Ród 183
45. W pełnym świetle 187
46. „Wyraz" 190
47. Spojrzenie 196
48. Szaleństwo. Litość 203
49. Fotografia oswojona 207

Bibliografia

I. Dzieła 213

II. Albumy i czasopisma ilustrowane 215

Spis zdjęć 217

KSIĄŻKA JEST W STANIE DOBRYM