Ta książka jest pierwszą częścią syntetycznego zarysu epoki, wynikającego z badań szczegółowych autorki nad kulturą wieku XVII. Przedstawia problematykę europejskich i – na jej tle – dorobek polskich badań nad barokiem. Śledzi prądy filozoficzne inspirujące piśmiennictwo, nurty chrześcijaństwa europejskiego i polskiego, rzeźbiące mentalność społeczną i indywidualną. Rozważa sarmatyzm jako formułę tożsamości narodowej, rekonstruuje myśl polityczną i militarną oraz idee estetyczne, kształtujące polskie siedemnastowiecze.

PRELIMINARIA
Do Czytelnika
l. W poszukiwaniu całości. Diversitas czy unitas in diversitate?
2. O metodzie
ROZDZIAŁ 1. PROBLEMATYKA EUROPEJSKICH STUDIÓW NAD BAROKIEM
l. Dzieje terminu i kształtowanie się wizji syntetycznej baroku - od Francesca Milizii do Heinricha W6lfflina
2. Uczeni z kręgu języka niemieckiego
3. Badania nad barokiem we Francji
4. Barok w oczach badaczy .hiszpańskich
5. Barok w studiach angielskich
6. W kręgu słowiańskim
7. Badacze włoscyobaroku
Barok jako epoka w historii kultury
Interpretacje
Studia o traktatach i poetyce, emblematyce i ikonografii
Retoryka
Metafora, symbol, alegoria, koncept
Centra i ośrodki prowincjonalne (ujęcia socjologiczne)
8. Bibliografia zagranicznych studiów nad barokiem (wybrane pozycje)
ROZDZIAŁ II. DOROBEK BADAŃ NAD LITERATURĄ
POLSKIEGO BAROKU
1. Pierwsze odkrycia spuścizny literackiej XVII w.
2. Edytorzy literatury staropolskiej
3. Granice literatury
4. Literatura a retoryka
5. Hipotezy całości - na drodze do syntezy
6. Bibliografia (wybrane pozycje)
ROZDZIAŁ III. BAROK POLSKI JAKO FORMACJA
KULTUROWA
l. Zagadnienia chronologii i periodyzacji
2. Dynamizmy polskiego baroku w aspektach tradycji
i współczesności
ROZDZIAŁ IV IDEE FILOZOFICZNE EPOKI
A LITERATURA
l. Tradycje intelektualne - wielogłos doktryn
2. Dyskusje z platonizmem
3. Na dawnych i nowych szlakach symbolizmu, panteizmu,
naturalizmu i libertynizmu
4. Uwagi końcowe
ROZDZIAŁ V CHRZEŚCIJAŃSTWO POLSKIE XVII W NA TLE KULTURY RELIGIJNEJ EUROPY
1. Kultura religijna barokowej Europy
2. Katolicyzm Polski siedemnastowiecznej - w poszukiwaniu modelu religijności powszechnej
Religijność powszechna w nurcie tradycji i wobec współczesności
Geneza i kształtowanie się barokowego modelu religijności powszechnej
3. Kult maryjny w katolicyzmie polskim XVII w.
4. Obraz literatury religijnej polskiego baroku. Zarys ogólny
5. Duchowość i twórczość wspólnot zakonnych. Jezuici i inni
6. Poza katolicyzmem
ROZDZIAŁ VI. SARMATYZM - FORMUŁA TOŻSAMOŚCI ZBIOROWEJ
1. Treść i zakres pojęcia
2. Teoria etnogenetyczna w kształtowaniu tożsamości zbiorowej
3. Aspekty społeczne i narodowościowe
4. Swoistość a europejskość
5. Sarmatyzm a wartości
6. Sarmackie piękno
ROZDZIAŁ VII. CINCINNATUS SARMACKI CZYLI IDEE OBYWATELSKIE, ZIEMIAŃSIGE I RYCERSIGE
1. Humanistyczne źródła sarmatyzmu
2. Idea ziemiańska
Miejsce sarmackie: wieś
Homo rusticus
Rodzina sarmacka
Wiejska eudajmonia i rzeczywistość
3. Idea wojny i czynu rycerskiego
Czyn rycerski, ofiara i sława w poezji XVII w
Między ideałem i życiem
Żołnierskie nabożeństwo. Chrystianizacja idei rycerskiej
Epicki teatr wojny Wielkie idee, wielkie dzieła
BIBLIOGRAFIA
ABSTRACT
INDEKS OSOBOWY – zbiór archiwalnych zdjęć od początków istnienia fotografii do 1939 roku, należących do Archiwum Państwowego w Warszawie, z tekstami wprowadzającymi prof. Janusza Tazbira i prof. Darii Nałęcz oraz opisami autorstwa Tomasza Jurasza. Album pokazuje Polskę, głównie międzywojenną, w jej dawnych granicach. Jest to wędrówka przez miasta, miasteczka i wsie z przełomu XIX i XX wieku z ich kolorytem, ówczesną zabudową, zróżnicowaniem etnicznym i wyznaniowym. Jak wyglądały polskie drogi, miasta, wioski sto lat temu, jakie postaci, twarze, stroje uchwycił obiektyw starego aparatu, jakie wydarzenia, zwyczaje, miejsca zachowały się na pożółkłych, wyblakłych, ale jakże fascynujących fotografiach – by się o tym przekonać, wystarczy otworzyć album.