Tytuł: Antonio Gramsci. Pisma wybrane. Tom I. (Poprzedzony referatem Palmiro Togliattiego p.t. „Aktualne znaczenie myśli i działalności Gramsciego”), seria wydawnicza – „Biblioteka Myśli Socjalistycznej”.

Autor: Antonio Gramsci – pod redakcją Mieczysława Orlańskiego, Zdzisława Ryłko i Bolesława Wścieklicy, przełożyła z języka włoskiego Barbara Sieroszewska.

Wydawca: Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1961. 743 strony (zdjęcie Autora na stronie przedtytułowej), oprawa twarda płócienna, format 14x21 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka (pieczątka i notatka na czołowej wyklejce) – poza tym stan OK.

Opis: Iluż z nas, cośmy zwędrowali różne kąty. Włoch, do których nie zwykł docierać obieżyświat-cudzoziemiec, zaliczyć do nich może również i Sardynię? Ze sporej grupy Polaków, którzy pomijając sezonowe gromady turystów przewinęli się przez Rzym w ciągu kilku lat przedwojennych i, zależnie od swych zainteresowań, podążali w tę lub inną stronę kraju, jeden tylko pamiętam przeprowadził się na wyspę. Kierowały go tam sprawy więziennictwa i organizacji ośrodków pracy przymusowej.

Antonio Gramsci (1891-1937) – włoski historyk, dziennikarz i polityk, filozof i teoretyk marksistowski. Pochodził z Sardynii, z biednej, wielodzietnej rodziny. W czasie studiów w Turynie wstąpił do partii socjalistycznej, potem wraz z Palmiro Togliattim założył Włoską Partię Komunistyczną. Po przejęciu władzy przez faszystów aresztowany, w więzieniu spędził niemal całą resztę swojego życia. Okres więzienny jest najbardziej płodnym w życiu Gramsciego, wtedy stworzył większość swych najbardziej wpływowych koncepcji.

Podstawowym problemem, z którym borykał się Gramsci, była kwestia szerokiego poparcia dla faszyzmu wśród włoskiego proletariatu. Doprowadziło go to do swoistego „odwrócenia” Marksa i położenia równego nacisku na bazę i nadbudowę – zarówno sfera ekonomiczno-społeczna, jak i sfera kultury ma wpływ na podejmowane decyzje i działania. Droga do zmiany nie prowadzi poprzez rewolucyjny przewrót, lecz wymaga długotrwałego okresu tworzenia kulturowej hegemonii – wspólnej platformy wyobrażeń i idei łączącej intelektualistów z ludem. To rozróżnienie zostaje zresztą przez Gramsciego zniesione, gdyż dla niego nie istnieje różnica między teorią a praktyką: poznanie jest równoczesne i równoznaczne z działaniem. Każdy, kto podejmuje działanie, jest wobec tego intelektualistą, czy filozofem. Jest to kontynuacja antypozytywizmu, który na gruncie włoskim zbudował Benedetto Croce. Niemożliwe jest stworzenie obiektywnej prawdy w drodze czystej kontemplacji, prawda jest uwarunkowana historycznie, a o słuszności działań decyduje konkretny moment historyczny. Żadne spojrzenie z zewnątrz nie jest możliwe, a gdyby nawet było, nie dałoby żadnych odpowiedzi. Idąc za Antonio Labriolą, uważał, że marksizm jest przede wszystkim filozofią praktyki. W przeciwieństwie do Crocego podkreślał konieczność zaangażowania intelektualisty w ruch socjalistyczny, w tworzenie partii i ram organizacyjnych. Podkreślał przy tym ważność zaangażowania proletariuszy.

W 1919 r. powstało pismo „L’Ordine Nuovo”; redakcją kierował Gramsci przy pomocy Palmiro Togliattiego (1893–1964). W publicystyce (zebranej potem w tomie "L’Ordine Nuovo 1919-1920", 1954) Gramsci komentował ówczesne wydarzenia w ruchu robotniczym, główną uwagę skupiając na roli fabrycznych rad robotniczych, w których upatrywał zalążek instytucji władzy przyszłego społeczeństwa socjalistycznego. W 1921 r. Gramsci był jednym z założycieli Włoskiej Partii Komunistycznej (na jej czele stanął Amadeo Bordiga, ur. 1889). W publicystyce Gramsci podejmował wtedy głównie problemy programu nowej partii i kierunków walki z rodzącym się faszyzmem (por. tom Socialismo e fascismo. L’Ordine Nuovo 1921-1922, 1966). W latach 1922–1923 Gramsci przebywał w Moskwie reprezentując WPK w III Międzynarodówce Komunistycznej. Spędził tam ponad rok i poznał swoją przyszłą żonę Giulię Schucht. Powróciwszy do kraju, Gramsci nadal uczestniczył w życiu politycznym jako poseł do parlamentu, publicysta (był inicjatorem organu partyjnego „Unita”) oraz działacz partyjny.

W wyniku dyskusji wewnątrzpartyjnej, której dokumentację podał Palmiro Togliatti w publikacji "La formazione del gruppo dirigente del P.C.I." ("Kształtowanie się grupy kierowniczej WPK", 1962), a której świadectwa znajdujemy także w publicystyce Gramsciego zebranej w "La construzione del partito comunista italiano 1923-1926" (1971), dawną obciążoną błędem sekciarstwa politykę, której rzecznikiem był Amadeo Bordiga, zastąpiono programem sojuszu sił lewicowych w obliczu zagrożenia faszystowskiego, głoszonym przez Gramsciego. W styczniu 1926 r. Gramsci stanął na czele Komitetu Centralnego WPK; w listopadzie władze faszystowskie aresztowały go i skazały na dwadzieścia lat więzienia. Gramsci spędził w więzieniu dziesięć lat, podupadając na zdrowiu. Zwolniony w 1937 r. na podstawie amnestii, zmarł zaraz po wyjściu z więzienia.

Przez cały czas pobytu w więzieniu Gramsci w takiej mierze, w jakiej pozwalały warunki, prowadził pracę intelektualną. Szkice, notatki i materiały wypełniły 33 Zeszyty więzienne (Quaderni del carcere), które po wojnie zostały opublikowane pod tymże tytułem. [wikipedia.pl].

Spis rzeczy (tytuły rozdziałów):

Palmiro Togliatti – Aktualne znaczenie myśli i działalności Gramsciego;

Antonio Gramsci – Jego życie i dzieło;

Od Redakcji;

Część pierwsza. Zagadnienia materializmu historycznego:

• I. Wstęp do studiów nad filozofią i materializmem historycznym (Uwagi wstępne; Zagadnienia filozoficzne i historyczne; Przetłumaczalność języków naukowych i filozoficznych);
• II. Niektóre zagadnienia z zakresu badań nad filozofią praktyki;
• III. Uwagi krytyczne o „Popularnym zarysie socjologii” (Wstęp; Zagadnienia ogólne);
• IV. Filozofia Benedetta Grace (Rozważania wstępne; Noty; Benedetto Croce i materializm historyczny);

Część druga. Problemy rewolucji:

• I. Ruch „L’Ordine Nuov” (31 tekstów + dodatek [z tomu „Passato o presente”];
• II. Nowoczesny książę (22 teksty + „Uwagi o francuskim życiu narodowym (fragment); Luźne notatki; Katolicy, intelektualiści, jezuici, moderniści [16 tekstów]);
• III. Intelektualiści i organizowanie kultury (Tworzenie się inteligencji; Organizacja szkolnictwa i kultury; Nowe zasady wychowawcze).

- Polecam!