AUTOR I TYTUŁ KSIĄŻKI : JULIUSZOWA ALBINOWSKA - DOM OSZCZĘDNY 1921

WYDAWNICTWO KULTURA I SZTUKA LWÓW-WARSZAWA-POZNAŃ 1921.

STAN: OKŁADKA ORYGINALNA I INTROLIGATORSKA DST+/DB-,

11 CM NADERWANIE WYKLEJKI OPRAWY INTROLIGATORSKIEJ PRZEDNIEJ OKŁADKI,

POLUŹNIONY BLOK KSIĄŻKI MIĘDZY STRONAMI 18-19,

BRAK POŁOWY KARTKI 143/144 A NASTĘPNA KARTKA JEST PODKLEJONA INTROLIGATORSKO /PATRZ SKAN/,

ZAPLAMIENIE W DLN.CZĘŚCI STRON OD 286 DO 290,

PODKLEJENIA INTROLIGATORSKIE 3 INNYCH KARTEK,

NA WYKLEJKACH OKŁADKI KTOŚ ODRABIAŁ MATEMATYKĘ /OŁÓWKOWE ZAPISY RÓWNAŃ/,

STRONY SĄ MOCNO POŻÓŁKŁE A CZĘŚĆ Z NICH MA POŻÓŁKŁE ZAPLAMIENIA,

POZA TYM STAN DB/DB-.

WIELKOŚĆ 24X17CM,

TWARDA INTROLIGATORSKA OPRAWA /ZACHOWANA ORYGINALNA PRZEDNIA OKŁADKA/ ,

LICZY 369 STRON+3 STRONY REKLAM WYDAWNICTWA.

KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 11 ZŁ /CENNIK POCZTY POLSKIEJ/ - PŁATNE PRZELEWEM /PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA/.

W PRZYPADKU WYBORU WYSYŁKI LISTEM EKONOMICZNYM /PRZESYŁKA NIEREJESTROWANA /

CAŁA ODPOWIEDZIALNOŚĆ W PRZYPADKU JEJ NIEDOSTARCZENIA SPADA NA KUPUJĄCEGO

I SPRZEDAJĄCY NIE PRZYJMUJE ŻADNYCH REKLAMACJI ZWIĄZANYCH Z TĄ SPRAWĄ.

INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.

PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY.

NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!

ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE.

POD ZDJĘCIAMI PRZEDMIOTU ZNAJDZIESZ SPIS TREŚCI LUB DODATKOWY OPIS.

PIERWSZE WYDANIE TEGO PODRĘCZNIKA POLECONE ROZPORZĄDZENIEM

1. K. GALICYJSKIEJ RADY SZKOLNEJ KRAJOWEJ Z DNIA 17 LIPCA 1907 R. I

• DZIENNIK URZĘDOWY« NR. 17, JAKO DZIEŁO POMOCNICZE DO BIBLIOTEK OKRĘGOWYCH, TUDZIEŻ DO BIBLIOTEK SZKOL ŻEŃSKICH. NAJWYŻSZE

ODZNACZENIA NA WYSTAWACH MIĘDZYNARODOWYCH GOSPODARSTWA 3

DOMOWEGO I HYGIENY W WIEDNIU : DYPLOM HONOROWY, KRZYŻ ZA- 3

SŁUGI, MEDAL ZŁOTY, W TEMESVARZE DYPLOM HONOROWY, MEDAL

ZŁOTY, WE LWOWIE DYPLOM HONOROWY, KRZYŻ ZASŁUGI, ZŁOTY ME- .1

DAL, WJPRESSBURGU DYPLOM HONOROWY, MEDAL ZŁOTY, KRZYŻ ZA- »

SŁUGI, W LUBLINIE DYPLOM HONOROWY I PRZYZNANIE POPRZEDNICH "

NAGRÓD I T. D.

PRZEDMOWA DO TRZECIEGO WYDANIA

Gdy przed laty zasiadałam do pierwszego a później drugiego wydania tego mego dziełka jako codziennego poradnika zasobniejszej gospodyni polskiej, nie przeczuwałam, jak dobrą były szkołą zasady oszczędnego gospodarstwa na czasy jakie teraz u nas nastały. Gdy rozpoczęłam przed kilku-nasty laty walkę z systemem, jaki u nas panował w gospodarstwie domowem nieliczenia się z wydatkiem, byle dogodzić smakowi i nawyczkom, spotkałam się z zarzutem, że dobre to w innych krajach, gdzie brak zasobów i produktów spożywczych, ale nie u nas, gdzie masła, mleka, mięsa, jaj i mąki w bród, gdzie więc tego wszystkiego żałować sobie nie wypada. Że to było mylne, dziś zbieramy tego najwidoczniejsze dowody, tak jak mylne i szkodliwe się okazały sposoby gospodarki domowej, którą generacja nasza w spuściźnie dostała. Mam też silne przekonanie, że walka, jaką od tylu lat z dawnemi naszemi nawyczkami »szerokiej natury* w pracach mych prowadzę i rady i wskazówki, których w pierwszych moich wydaniach »Domu Oszczędnego* i innych pod względem konieczności reformy w prowadzeniu domu nie szczędziłam, w wielu rodzinach w porze obecnej przyczyniły się do równowagi i do przetrwania strasznych czasów, jakich dożyliśmy.

W nowem tem wydaniu mego podręcznika starałam się uwzględnić nowe jeszcze trudniejsze warunki życiowe, w obec których dawniejsze dziś istnem

niebem się wydają.

W wydaniu tem uwzględniłam też niejedno życzenie łaskawych moich czytelniczek, które i nadal serdecznie zapraszam do współpracy na polu racjonalnego i oszczędnego prowadzenia domu polskiego. Zwłaszcza w cudem zmartwychstałej Polsce nam gospodyniom polskim przypadł w udziale najpiękniejszy obowiązek obywatelski przyczynienia się do właściwego odrodzenia ojczyzny, to jest pracą i wzorową oszczędnością stworzyć nową jej lepszą

przyszłość.

We Lwowie w styczniu 1921.

Autorka.

TREŚĆ:

I. TOM - PROWADZENIE DOMU.

II.TOM - POTRAWY ZWYKŁE.

III.TOM - POTRAWY JARSKIE.

IV.TOM - POTRAWY KURACYJNE.

V.TOM - DODATEK "MATKA I DZIECIĘ"

SPIS TREŚCI TOMÓW I-II.

Tom I.

Prowadzenie domu.

Str.

Przedmowa Autorki , ;...........................5,6, 7

Rozdział I. Prowadzenie domu....................• ¦ • 8

Ogólne uwagi 8, Pani domu 9 Rozdział II. Uwagi do dwunastu pozycji budźetowyeh........... 12

Budżet domowy 12, Uwagi do dwunastu pozycji budżetowych 9, Mieszkanie i urządzenie 10, Środki żywności 11, Pożywność potraw, odżywienie i sztuka gotowania 13, Opał i oświetlenie 16, Służba 19, Odzież, bielizna i obuwie 20, Utrzymanie zdrowia 21, Szkoła, książki, wykształcenie 21, Dobroczynność 22, Srzyjemności i podróże 22, O gościnności 23, Fundusz rezerwowy i ubezpieczenie 23,

0 oszczędzaniu i oszczędności 24, Rachunki domowe 26, Formularz na prowadzenie książki domowej 28 i 29

Rozdział III. Gospodyni w eodziennej ezyhnośei................27

Gospodyni w codziennej czynności 27, Ubieranie i mycie 27, Sprzątania w pokojach 30, O paleniu w piecu 31, Gospodyni przed południem 32, Podanie do stołu — przy stole 34, Po obiedzie 35, Podwieczorek 35, Odwiedziny 36, Wieczór w rodzinie 37............................. .

Rozdział IV. Uroezystośei rodzinne..................... 37

Uroczystości rodzinne 37, O zaproszeniach 38, Stół w uroczystości 38, Śniadanie proszone 41, Porządek potraw 42, Stały dzień przyjęć 42

Rozdział V. Wskazówki gospodarskie.................... 44

Mycie porcelany, srebra, szkła zwykłego, kryształów i naczynia kuchennego 44, Utrzymanie naczyń do prania 47, Oszczędne pranie bielizny 48, Pranie kolorów 49, Gotowanie krochmalu 49, Składanie i maglowanie bielizny 49, Krochmalenie koronek prawdziwych, tiułów, krawatek i t. p. 50, Prasowanie bielizny 50, Prasowanie jedwabiu 51, Prasowanie przemoczonego ubrania 51, Bielenie zżółkłej i spleśniałej bielizny 52, Przywrócenie białości zżołkłej bieliznie 52, Pranie trykotowej bielizny wełnianej 52, Pranie barchanowych dziecinnych sukienek 52, Pranie szarych płóciennych sukienek lub serwetek 53, Pranie czarnych fartuszków 53, Pranie sarnich lub jelonkowych rękawiczek 53, Czyszczenie »glace« rękawiczek 53, Pranie białych woalek 53, Pranie białych koronek 53, Pranie kolorowych haftów, batystów, wełnianych i jedwabnych materji 53, Pranie sukna i t. p. materji 54, Odświeżanie czarnych materji 54, Pranie sznurów do bielizny 54, Czyszczenie plam na białym atłasie 54, Czyszczenie kołnierzy przy męskich ubraniach 55, Czyszczenie plam z wapna 55, Czyszczenie splamionych dymanów i kilimów 55, Czyszczenie tłustych plam na wełnianej materji 55, Czyszczenie plam z kawy, kakao, czekolady i krwi 56, Czyszczenie plam z błota

1 płaszczy gumowych 50, Czyszczenie plam owocowych i z czerwonego wina 56, Czyszczenie plam zwykłych 56, Czyszczenie białych bluz jedwabnych 66, Czyszczenie plam z piwa 56, Czyszczenie szczotek 57, Czyszczenie gąbek 57,

Wywabianie plam owocowych z rąk 57, Czyszczenie zardzewiałych noży i plam owocowych na nożach 57, Czyszczenie linoleum 57, Czyszczenie obrazów i ratn złoconych 57. Czyszczenie maszyny do szycia 57, Czyszczenie plam naftowych na marmurze 58, Czyszczenie mebli opstrzonych przez muchy 58, Czyszczenie białych mebli lakierowanych 58, Czyszczenie dębowych mebli 58, Odpolituro-wanie mebli 58, Czyszczenie politurowanych i lakierowanych mebli 58, . Odpoliturowanie mahoniowych mebli 58, Sklejanie marmuru 59, Sklejanie porcelany 59, Kit na cieknące drewniane naczynia 59, Przyklejanie etykiet na szkle 59, Kit do klejenia szkia, porcelany i t. p. 59, Kit na żelazne piece 59, Rąbanie lodu 59, Mycie używanych beczek 59, Mycie flaszek 60, Przeciw zamarzaniu szyb 60, Mycie okien 60, Mycie parkietów zwykłe i terpentyną 60, Pasta do zapuszczania parkietów 60, Pasta z wosku i parafiny 61, Lakierowanie podłogi 61, Pasta do czyszczenia srebra 61, Przechowywanie futer, dywanów i rzeczy zimowych 61, Utrzymanie obuwia i kaloszy 62, Utrzymanie parasola 63

Rozdział VI. Wskazówki przy pielęgnowaniu zdrowia domowników .... 63 Skaleczenie 64, Krwotoki 65, Uduszenie 65, Sztuczne oddychanie 66, Poparzenia i spieczenie 66, Odmrożenie 67, Udar słoneczny 67, Porażenie piorunem lub elektrycznością 67, Udar sercowy 67, Omdlenie 67, Ukąszenie przez owady i węże 67, Epilepsja 68, Zatrucie 68, Obce ciała w organizmie ludzkim 68, Hygiena ucha 69, Hygiena zębów 69, łlygiena oka 69, Pielęgnowanie skory 70, Pielęgnowanie włosów 70, Nagniotki 71, Apteka domowa 71, Przybory 71, Środki 72

Rozdział VII. Zapasy. — Towaroznawstwo w codziennej potrzebie..... 73

Nafta 73. Węgiel kamienny 73, Świece stearynowe 73, Oliwa 73, Smalec 74, • Masło 74, Miód 74, Drożdże 74, Ocet 74, Rodzynki 74, Migdały 74, Kakao— czekolada 75, Wanilja 75, Sól 75, Ryż 75, Cukier 75, Kawa 75, Mąka 76, Korzenie 76, Poznawanie roślin strączkowych 76, Cebula 77, Cytryny 77, Wołowina 77, Cielęcina 77, Wieprzowina 77, Baranina 77, Dziczyzna 77, Drób 77, Ryby 77, Poznawanie świeżych jaj 77

Rozdział VIII. Spiżarnia.......................... 78

Spiżarnia 78, Zakupna 78, Tłuszcze 79, Topienie masła 79, Poprawienie smaku zjełczałego masła 80, Konserwowanie masła 80, Topienie smalcu 80, Margaryna 80

Rozdział IX. Piwniea............................ 81

Piwnica 81, Przechowanie karlofli 81, Przechowanie pietruszki 81, Pory i selery 81, Ruraki, brukiew, rzepa, marchew, chrzan 81, Świeża kapusta 82, Kapusta kwaszona 82, Kapusta czerwona 82, Kapusta czerwona jako sałata 82, Korniszony 82, Ogórki kwaszone 82, Ogórki kwaszone na prędce 83, Rydze kiszone 83, Rydze marynowane 83, Podpieriki 83, Sałata rumuńska 83, Pomidorowa zaprawa do zup i sosów 84, Mizerja na zimę 84, Fasolka zielona 84, Przechowanie cebuli 84, Przechowanie cytryn 81, Przechowanie jaj w glinie 84, Przechowanie jaj w wodzie wapiennej 84, Przechowanie owoców 85

Rozdział X. Konfitury............................ 85

Smażenie konfitur 85, Papier na słoje nie przepuszczający powietrza 86. Konfitura z róży tartej 86, Konfitura z róży 86, Konfitura z agrestu 86, Galareta z agrestu 87, Śliweczki zielone (konfitura) 87, Maliny 87, Sok malinowy 87, Porzeczki 88, Galareta porzeczkowa 88, Wiśnio 88, Morele 88, Marmelada morelowa 88, Truskawki 88, Poziomki 89, Marmelada z poziomek 89, Borówki czyli czernice (jagody) 89, Marmelada z dyni 89, Orzechy włoskie 89. Melon 89, Ożyny 90, Dereń 90, Konfitury ze śliwek 90, Powidełką ze śliwek 90, Konfitura z pomarańcz 90, Sorbet cytrynowy 90, Sorbet malinowy i poziomkowy 90, sok z jabłek i powidło 91

Rozdział XI. kompoty............................ 91

Kompoty 91, Kompot z gruszek 91, Kompot z jabłek 91, Kompot ze śliwek 91, Kompot z brzoskwiń 92, Kompot z morel 92, Kompolz wiśni 92, Gogodze

(czerwone jagody) 92, Gogodze z winem 92, Kompot z pigw 92, Kompot ze śliwek obieranych 92, Kompot ze śliwek nie obieranych 92, Kompot ze śliwek w occie 93

Rozdział XII. Gorące napoje........................ 93

Gorące napoje 93, Esencja ponczowa 93, Wiśniak Moniuszki 93, Wódka gdańska 93, Wódka z oźyn (jeżyn), malin, wiśni i moreli 94, Barwienie wódki na zielono 94, Wódka słodka 94, Krupnik gdański 94, Oranżada 94, Esencja kawowa 94

Rozdział XIII. Gotowanie kompotów w parze............... . 95

Gotowanie kompotów w parze 95, Kompot z wiśni 95, Kompot z agrestu 95, Kompot z czereśni 96, Kompot z malin lub ożyn 96, Kompot z moreli lub brzoskwini 96, Kompot ze śliwek 96, Kompot ze śliwek obieranych 96, Kompot z renklod 96, Kdtapot z pigw lub z gruszek 96, Kompot z rajskich jabłuszek 97, Kompot z melonu 97, Kompot z winogron 97, Ser z pigw 97, Ser jabłeczny 97, Marmelada z jabłek 97, Powidła 98, Grzyby suszone 98, Jarzyna do rosołu, zup i. t. p. 98, Koper suszony 99

Rozdział XIV. Konserwy w jarzyn..................... 99

Konserwy z jarzyn 99, Szparagi 99, Groszek zielony 99, Fasolka szparagowa 99, Fasolka zielona 100, Szczaw lub szpinak 100

Rozdział XV. Bieie wieprza .......................... 100

Bicie wieprza 100, Marynowanie szynki, polędwicy, boczka i schaba 101, Słonina 101, Słonina paprykowana 101, Kiełbasa 101, Salceson 102, Szynka barania 102, Szynka z cielęciny 102, Półgąski 102, Szynka z dzika 103, Kiszki pasztetowe 103, Kiszki z kaszą 103, Kiszki wątrobiane 103

Dodatek. Inwentarz............................. 103

Inwentarz naczynia kuchennego 103, Inwentarz kredensu 104. Inwentarz bielizny 104, Inwentarz wyprawy w sukniach 105

Tom II. Potrawy zwykłe.

Rozdział I. O urządzeniu kuchni...................... 106

Krajanie i podawanie mięsa 106, Ubranie półmisków 107 Rozdział II. Rosoły i zupy......................... 108

0 gotowaniu rosołów 108, Zupy 109, Rosół »Consomrae« 109. Zupa pomidorowa 109, Rosół rumiany 109, Zupa jarzynowa 109, Zupa chlebowa 109, Zupa ze śledziony lub wątroby 109, Zupa kartoflana 109, Zupa z parmezanu 110, Zupa kalafiorowa 110, Zupa cytrynowa 110, Zupa grzybowa 110, Kleik 110, Zupa z powideł 110, Zupa winna gorącallO, Zupa piwna 110, Zupa z wiśni 111, Zupa włoska »minestra« 111, Barszcz 111, Żur zabielany 111, Barszcz ze śmietaną 111, Kapuśniak 111, Zupa rybna 112, Zupa z dziczyzny 112, Zupa z móżdżku cielęcego lub wołowego 112, Zupa szczawiowa 112, Zupa z jabłek 112, Zupa z selerów 112 \

Rozdział III. Dodatki do zup i rosołu.................... 113

Kluseczki 113, Ryż 113, Makaron 113, Lane ciasto 113, Knedelki 113, Knedelki ze szpiku 113, Knedelki z wątroby 113, Knedelki z tartej bułki 114, Grzanki 114, Kaszka 114, Grzybek do rosołu 114, Jaja faszerowane 114, Jaja w koszulkach 114, Uszka do barszczu 114, Makaron z naleśników 115, Tarte ciasto do rosołu 115, Kluseczki grysikowe 115, Kluski francuskie 115, Kluseczki z ciasta strudlowego 115

Rozdział IV. Zimne przed zupą, a gorące potrawy po zupie się podaje ... 115 Zimne przed zupą a gorące potrawy po zupie się podaje 115, Ser na kanapki 115, Masło sardelowe 116, Bułeczki z sardelami 116, Krem z sardynek 116, Kawior 116, Sardynki lub inne marynowane rybki 116, Śledzie i małe rybki 116, Masło z gęsiej wątróbki 116, Gęsia wątróbka w auspiku 116, Szynka, ozór i póf-gąski 117, Szynka po angielsku 117, Rzodkiewka 117, Paszteciki zimne w muszelkach 117, Grzanki z serem 117, Assiete z bryndzy 117, Paszteciki z drobiu

1 z grzybów 117, Paszteciki ze zwierzyny 118, Ozór smażony 118, Paszteciki

z kruchego ciasta 118, Mięso na zimno 119, Różne gatunki mięsa w galarecie 119, Kanapki z siekanej szynki 119, Kura na zimno 119, Móżdżek w muszlach 120, Paszteciki z ryb 120. Paszteciki w naleśnikach 120, Pasztet 120, Pasztet wojenny 121, Paszteciki kartoflowe 121, Paszteciki kartoflane smażone 121, Paszteciki z drobiu 122, Paszteciki w foremkach i pasztet z wątroby baraniej 122

Rozdział V. Potrawki i potrawy...................... 122

Potrawka z resztek pieczeni 122, Potrawka z kurcząt 122, Kurczęta na sposób węgierski 123, Kurczęta z pomidorowym sosem 123, Cynadry czyli nerki cielęce 123, Płucka cielęce 123, Płucka cielęce wypiekane 123, Potrawka cielęca 123, Potrawka na półmisku 124, Potrawka z jarzyn 124, Potrawka z mostku baraniego 124, Potrawka z baraniny z kalafiorami 124, Potrawka z jarząbków i innych dzikich ptaszków 124, Potrawa kaczki ze śmietaną 124, Potrawka ze sarniny lub innej zwierzyny 125,Potrawka z nóżek cielęcych 125, Potrawka z kury w czarnym sosie 125, Potrawka z ozora w sosie korniszonowym 125, Ozór na szaro 126, Kaczki dzikie z sosem z kaparków 126, Potrawki z królika 126, Potrawka z serca cielęcego 126

Rozdział VI. Sosy .............................. 126

Sosy 126, Sos ostry 127, Sos z musztardy 127, Sos z chleba 127, Sos z kaparów 127, Sos tatarski 127, Sos sardelowy 127, Sos ogórkowy 127, Sos koprowy 127, Sos cytrynowy 127, Sos szary 128, Sos cebulowy 128, Sos z chrzanu 128, Sos szczypiorkowy czyli trybulkowy 128, Beszamel 128, Sos z jałowca J28, Sos maślany 128, Sos z oliwek 128, Chrzan 128, Sos ze śliwek 129, Sos szodowy 129, Sos kawowy 129, Sos makowy 129, Sos czekoladowy 129, Sos pomarańczowy 129, Kremik 129, Sos zimny ostry 129, Sos musztardowy na zimno 129, Sos zimny ze śledzia 129, Oszczędny sos do sałat 130, Auspik 130, Majonez huzarski 130, Majonez oszczędny 130, Majonez 131, Majonez gotowany i majonez wojenny 131

Rozdział VII. Jarzyny............................. 131

Jarzyny 131, Rzepa 132, Kwaszona rzepa 132, Brukiew 133, Kalarepa 133, Kalarepa i brukiew nadziewana 133, Rzodkiewka 333, Selery 133, Selery nadziewane 133, Ogórki faszerowane 134, Buraczki 134, Nadziewane pomidory 134, Kalafiory 134, Kalafiory z permazanem 135, Szparagi 135, Szpinak 135, Szpinak wypiekany 135, Kapusta nadziewana grzybami 135, Kapusta włoska mięsem nadziewana 135, Budyń z włoskiej kapusty 136, Gołąbki 136, Marchew 136. Smażone ogórki 137, Fasola zielona 137, Fasola i soczewica 137, Czarne korzonki 137, Groszek zielony 137, Sałata gotowana 137, Dynia 137, Kapusta z pomidorami 138, Kapusta kwaśna 138, Kapusta kwaśna ze śmietaną 138, Gotowanie kartofli pod wiosnę 138, Kartofle na kwaśno 138, Kartofle młode 138, Puree z cebuli 138, Puree z kasztanów 138, Puree z grochu, fasoli i soczewicy 139, Cebula faszerowana 139, Puree kartofli 139, Jarzyna wypiekana 139, Grzyby, podpieriki i pieczarki ze śmietaną. 139, Rydze smażone 139, Grzyby wypiekane ze śmietaną 140, Rydze po węgiersku 140, Grzyby w cieście 140

Rozdział VIII. 0 mięsie........................... 140

Ogólne uwagi o mięsie 140, Lodownia pokojowa 141, Wołowina 145, Sztuka mięsa z jarzynami 145, Sztuka mięsa w śmietanie 146, Sztuka mięsa z sardelami 146, Sztuka mięsa a la creme 146, Pieczeń duszona 146, Pieczeń huzarska 146, Roz-bratle z pieca 146, Rostboeuf 147, Pieczeń po mysliwsku 147, Befsztyk 147, Polędwica 147, Filet de boeuf 147, Strudel wołowy 148, Pieczeń siekana 148, Sznycle 148, Zrazy bite 148, Zrazy zawijane 148, Bigos 148, Gulasz 149, Flaczki 149, Ozór marynowany 149, Odgrzewanie potraw mięsnych 149

Rozdział IX. Cielęcina...................4........ 150

Cielęcina 150, Cielęca pieczeń 150, Pieczeń nerkowa 150, Cielęcina marynowana 150, Cielęcy mostek nadziewany 151, Bruścik cielęcy nadziewany 151, Cielęce zraziki na prędce 151, Cielęce kotlety z sardelami 151, Cielęce kotlety 151, Cielęce kotlety z pieczarkami 152, Cielęcy paprykarz 152, Cielęca szynka na zimno 152, Cielęcina po serbsku 152, Cielęca wątroba 152, Kotlety garnirowane 153, Duszone kotlety 153, Cielęce sznycie -z grzybkami lub móżdżkiem 153, Szynele siekane 153, Nóżki smażone 153, Cielęce zraziki 153

158

160

Rozdział X. Wieprzowina . . . . . ..................... 154

Wieprzowina 154, Szynka na świeżo 154,Szynka na gorąco z piwem 154, Wieprzowina sposób francuski 154,, Polędwica 155, Wieprzowe kotlety 155, Kotlety siekane 155, Wieprzowina duszona 155, Kotlety ze szynki 155, Zraziki wieprzowe 155, Cynadry wieprzowe z sosem 156, Wieprzowina w galarecie 156, Pasztet z wątroby ' wieprzowej 156, Kiełbasa pieczona 156, Kiełbasa smażona 156, Prosie pieczone 156, Schab ze śliwkami 157, Schab pieczony 157, Szynka pieczona 157, Szynki gotowanie 157, Oszczędne krajanie i gotowanie szynki 157, Gotowanie wędliny 157, Gotowanie kiełbasy 158

Rozdział XI. Baranina............................

Baranina 158, Pieczeń barania duszona 158, Pieczeń barania 159, Pieczeń barania

na sposób sarniny 159, Baranina: z ryżem 159, Kotlety duszone ze śmietaną 159,

:¦;;: Kotlety siekane 159, Kotlety baranie z pieca 159, Synka barania (t. zw. kozina) 159

Rozdział XII Dziczyzna............................

Dziczyzna 160, Udziec sarni 160, Cąber sarni 160, Sarnina na zimno 161, Kotlety sarnie duszone 161, Kotlety sarnie siekane 161, Zraziki sarnie 161, Gulasz serni 161, Dzik pieczony 161, Z dzika pieczeń duszona 161, Kotlety z dzika 162, Dzik, głowa 162, Dzik w auspiku 162, Siekanina z dziczyzny lub mieszanego : mięsa 162, Zając 162, Zając na sposób francuski 163, Zając w auspiku 163, Kuropatwy i jarząbki 163, Kuropatwy duszone 163, Słonki pieczone 163, Bekasy, kwiczoły, krzyki 164, Przepiórka pieczona 164. Dzika kaczka i dzika gęś 164, Bażant 164, Cietrzew i głuszec 164

Rozdział XIII. Królik............................ 161

Mięso z królika 165, Królik na dziko 165, Królik pieczony 165, Królik smażony 165, Królik po węgiersku 165, Królik ze śmietaną 166, Królik z kapustą 166, Kotlety ¦/, królika 166, Gulasz z królika 166, Królik faszerowany 166, Wątroba królicza pieczona 166, Salami z królika 166, Kiełbasa z królika 167, Kiszka pasztetowa z królika 167, Kiełbasa z królika 167

Rozdział XIV. Drób....... ..................... 16;

Drób 167, Pieczone kurczęta 168, Smażone kurczęta 168, Kurczęta pieczone nadziewane 168, Kurczęta po turecku 169, Kurczęta pieczone w sosie 169, Kapłony i pulardy 169, Kapłon w sardelowym sosie 169, Indyk 169, Kapłon w auspiku 170, Gołąbki pieczone 171, Gołąbki zwykłe jako dzikie gołębie 171, Gęś 170, Półgąski 171, Wątróbka szpikowana 171, Kaczka pieczona 171, Kaczka nadziewana 171, Ulepszone bicie drobiu 171, Wysyłka bitego drobiu 171

Rozdział XV. Ryby............................. 172

Ryby 172, Wysyłka ryb 172, Pstrągi pieczone 173, Pstrągi w galarecie 173, Pstrągi gotowane 173, Pstrąg smażony 173, Węgorz i sum marynowany 174, Karp nadziewany 174, Karp marynowany i szczupak 174, Karp lub karaś na półmisku 174, Szczupak z parmezanem 175, Szczupak z sosem 175, Szczupak na biało 175, Szczupak z jajami 176, Ryba ze szafranem; 176, Ryba po węgiersku 176, Szczupak z jarzyną 176, Szczupak duszony z chrzanem 176, Sandacz lub szczupak po tatarsku 176, Sandacz lub szczupak z parmezanem 177, Szczupak faszerowany 177, Karp smażony 177, Łosoś 177, Podawanie wędzonych ryb 178, Lin albo szczupak, karp w galarecie 179, Gulasz rybi 178, Użycie resztek z ryb 178, Gotowanie raków 179. Rak morski 179

Rozdział XVI. Ryby morskie.............................. 180

Ryby morskie 180, Kabeljau albo łupacz z sosem 180, Łupacz z pieczarkami 180, Łupacz z kaparami 180, Ozorowiec 181, Ozorowiee smażony 181, Fludry pieczone 181, Stokfisz gotowany, smażony i z sosem 181, Rybne kotlety 182, Sardynki 182, Śledzie marynowane i śledzie w majonezie .182, Śledź t. zw. >pikling« 182, śledź z jajami 182

Rozdział XVII. Sałaty.............................. 182

Sałaty 182. Sałata ze śmietaną 183, Sałata na sposób włoski 183, Sałata z octem i oliwą 183, Sałata z majonezem 183,, Sałata z rzodkwi 183, Ćwikły 183, Sałata

z selerów 183, Sałata z dyni 183, Sałata z cebuli 184, Szparagi jako sałata 184. Sałala z rzodkiewek 184, Zielona fasola jako sałata 184, Sałata z kapusty czerwonej lub białej 184, Sałata mieszana 184, Sałata ze śledzia i kartofli 184, Mizerja 184

Rozdział XVIII. Kompoty świeże...................... 185

Kompoty świeże 185, Kompot z jabłek 185, Czerwony kompot z gruszek lub jabłek 185, Kompot z pomarańcz 185, Kompot ze świeżych śliwek 186, Kompot ze świeżych śliwek 186, Kompot z morel lub brzoskwiń 186, Kompot z wiśni lub czereśni 186, Kompot z morel lub brzoskwiń 186, Kompot z jabłek suszonych 186, Kompot ze śliwek i gruszek suszonych 186, Kompot z melonu 186, Kompot ¦/. kasztanów 187, Marmolada z jabłek 187, Kompot w galarecie 187, Kompot z fig. 187, Figi w galarecie 187, jOwocowa sałata z gruszek, melona i brzoskwiń 188

Rozdział XIX. Potrawy z jaj........................ 188

Jaja, gotowanie 188, Jaja sadzone na sposób francuski 188, Jaja sadzone 188, Jaja sadzone na śmietanie 189, Jajecznica 189, Jajecznica na sposób francuski 189, Jaja na półmisku 189, Jaja na gorąco 189, Jaja w auspiku 189, Smażone jaja 189, Jaja w sosie 190, Jaja w konchach 190, Jaja w beszemelu 190, Jaja po portugalsku 190

Rozdział XX. Mąezne potrawy....................... 190

Pierogi hreczane 190, Pierogi leniwe 190, Pierogi z powidłami albo z serem 191, Pierogi z serem i kartoflami 191, Pierogi z mięsem 191, Pierogi z kapustą 191, Kluski krajane 19), Kluski kładzione 192, Kluski hreczane 192, Pierogi z nrażuchy 192, Kluski kartoflane 192, Makaron z powidłami 192, Makaron z jabłkami 192, Łazanki z szynką 192, Łazanki z kapustą 193, Buchty 193, Dołki 193, Prażucha 193, Kasza hreczana i jęczmienna 194, Kasza drobna z grzybkami 194, Kapuśmiaki 194, Knedle i knedle tyrolskie 194, Knedle ze świeżych śliwek 195, Knedle ze śliwek suszonych 195, Knedle z jarzyny 195, Omlet 195. Naleśniki 195, Naleśniki z grysikiem 196, Naleśniki drożdżowe 196, Croutons 196

Rozdział XXI. Słodkie gorąee leguminy................... 196

Ogólne uwagi o robieniu legumin 196, Legumina z surowego grysiku 197, Legumina z ryżu 197, Ryż z jabłkami 197, Ryż z szynką 197, Legumina grysikowa 197, Legumina grysikowa z czekoladą 197, Olatki z grysiku 198, Legumina z jagieł 198, Legumina z tartych jabłek 198, Budyń malinowy 198, Budyń z móżdżku 199, Budyń z bułki 199, Budyń ¦/. rumu_199. Budyń z czekolady 199, Budyń z chleba 199, Budyń z czekolady 200, Legumina z mąki hreczanej 200, Legumina z zasmażki 200, ..' Szodowa legumina 200, Legumina śmietanowa 200, Legumina węgierska 200, Legumina z mąki kukurudzianej 201, Legumina z żółtek 201, Legumina z kawy 201, Strudel śmietanowy 201, Strudel z kremem 202, Strudel migdałowy 202, Strudel czekoladowy 202, Strudel ze szczupakiem 202, Strudel z kapustą 203, Strudel z jabłkami i śliwkami 203. Jabłka w kruchem cieście 203, Jabłka smażone 203, Legumina z jabłek 204, Legumina z chleba i z jabłek 204, Jabłka w kremie 204, Jabłka faszerowane 204, Placek ze śliwkami 205, Placek 205, Placek ze śliwkami lub czereśniami 205, Legumina z wiśni 205, Legumina z wiśni lub czereśni 205, Legumina chlebowa 206, Legumina cytrynowa 206, Legumina pomorańczowa 206, Legumina z kasztanów 206, Legumina migdałowa 206, Legumina z sera 207, Legumina z grysiku kukurudzianego 207, Legumina z jagieł 207, Uwagi ogólne o smażeniu ciasta drożdżowego 207, Tanie pączki 207, Pączki 208, Ptysie smażone 208, Ciasto do smażenia owoców 208, Ptysie pieczone 208. Chrust 209, Ciasto kruche pasztetowe 209, Surogat ciasta francuskiego 209, Tanie ciasto francuskie 209, Francuskie ciasto 209, Pierożki kruche pieczone 210

Rozdział XXI a. Zimne leguminy, kremy, galarety, mleczko i lody..... 210

Tutti-frutti 210, Legumina z konfitur 210, Legumina z jabłek 211, Gotowanie kremu 211, Tani krem z soku 211, Tani krem czekoladowy 211, Krem czekoladowy ze śmietanką 211, Krem z rumu 212, Krem z jabłek 212, Krem pomarańczowy 212,

Krem z pomarańczy i jabłek 212, Krem kawowy 212, Krem owocowy z bilą śmietanką 212, Krem z wina 213, Gotowanie mleczka 213, Mleczko waniljowe. czekoladowe i z kawy 213, Mleczko w fliżankach 213, Przyrządzenie galarety 214, Galareta cytrynowa 214, Galareta z jabłek i wina 214, Galareta pomarańczowa 215, Kutia 215, Ogólne uwagi o robieniu lodów 215, Lody morelowe lub brzoskwiniowe 216, Lody kawowe 216, Lody malinowe lub wiśniowe 216, Lody poziomkowe 216, Lody pomarańczowe lub cytrynowe 216, Lody śmietankowe i waniljowe 217, Lody bez maszynki 217, Lody z rumabarum 217, Lody z kasztanów 217, Sorbet w szklankach 217

Rozdział XXII. Bułki, struele, baby, plaeki i chleb............. 217

Ogólne uwagi o pieczeniu ciasta 217, Bułki 219, Oszczędne bułki 219, Bułka wojenna 220, Bułka na kanapki 220, Zwykłe bułki 220, Strucle 220, Makownik 220, Baba 221, Baba delikatna 221, Przekładaniec 221, Placek z masa migdałową 221, Placek daktylowy 222, Placek tyrolski 222, Cwibak czekoladowi 222, Cwibak 222, Placek kruchy 222, Placek z okruchów ciast 222, Chleb razowy 223, Chleb Grahama 224, Chleb pytlowany 224, Chleb wojenny 224, Chleb z resztek chleba 225, Nieco o proszku do pieczywa 225, Babka 225, Placek z owocami 225, Babka wojenna 225, Placek z jabłkami 225, Tort makowy 226, Tort z kakao 226, Sucharki 226, Buchty 226.

Rozdział XXIII. Torty i różne eiasta.................... 226

Uwaga 226, Tort migdałowy 227, Tort migdałowy tani 227, Tort orzechowy 227, Tort z sera i sernik 228, Tort z mąki hreczanej 228, Tort kamienny 228, Tort czekoladowy cygański 228, Tort czekoladowy 228, Tortelettes czekoladowe 229, Tort z czekolady i z migdałów 229, Tort czekoladowy 229, Tort z rumu 229, Tort morelowy 229, Tort z fasoli 229, Tort wojenny 230, Tort pomarańczowy 230, Tort pomarańczowy gotowany 230, Tort marokański 230, Tort kawowy włoski 230, Tort kawowy 231, Tort makaronikowy 231, Tort pomadkowy 231, Tort z orzechów włoskich 231, Tort makowy 232, Tort kasztanowy 232, Tort marcypanowy 232, Tort jabłkowy 232, Tort lincki 232, Tort czekoladowy na zimno 233, Tort ponczowy 233, Tort makaronikowy 233, Tort Sachera 233.

Rozdział XXIV Ciasta, eiasteezka, pierniki, herbatniki.......... 233

Pieczenie ciast, plackowi tp. 233, Bułeczki do herbaty 234, Ciastka czekoladowe 234, Migdałowe sucharki 234, Pieczywko słone 234, Tanie obarzanki 235, Alberty 235, Paluszki słono do herbaty 235, Paluszki z parmezanem 236, Waniljowe rogaliki 236, Ciastka 236, Nugat 236, Migdałowe ciasteczka 236, Pianka 237, Ciasta orzechowe 237, Precelki 237, Obwarzaneczki 237, Herbatniki 238, Pierniki *"*Całuski« 238, Piernik 238, Pomadki 239, Czekoladki 239.

Rozdział XXV. Lukry............................ 239

Lukier kawowy 239, Lukier ponczowy 239, Lukier z rumu 239, Lukier morelowy 239, Lukier czekoladowy 239, Lukier cytrynowy 240, Lukier czekoladowy 240, Lukier do sucharków 240, .

Rozdział XXVI. Napoje gorąee i zimne. Likiery. Wódki.......... 240

Czekolada na wodzie 240, Czekolada na mleku 240, Kakao 240, Orszada na gorąco 240. Piwo ciepłe 240, Poncz 241, Poncz z jajami 241, Limoniadą 241, Wino gorące 241, Kawa mrożona 241, Kawa 241, Kawa po furecku 242, Robienie kawy na prędce 242, Odgrzewanie kawy 242, Cykorja 242, Herbata 242, Skrzynka kuchenna 243, Potrawy gotowane w skrzynce 244.