Działanie

Lek o działaniu przeciwdrgawkowym. Mechanizm działania kwasu walproinowego jest złożony i nie został całkowicie poznany. Kwas walproinowy wybiórczo zwiększa stężenie GABA w synapsach w OUN oraz zmniejsza zużycie GABA przez komórki glejowe i zakończenia nerwowe poprzez hamowanie aminotransferazy GABA i dehydrogenazy semialdehydowej. Lek wpływa także na neuroprzekaźniki pobudzające oraz może działać bezpośrednio na kanały sodowe i potasowe w błonach komórkowych neuronów. Modyfikuje przekaźnictwo sodowe, opóźnia reaktywację kanałów sodowych, blokuje wyładowania i zmniejsza pobudliwość błony neuronu. Działanie psychotropowe przejawia się poprawą koordynacji wzrokowo-ruchowej i zdolności koncentracji. Po podaniu p.o. szybko i prawie całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego; dostępność biologiczna wynosi prawie 100%. Wchłanianie zależy od jednocześnie spożywanego posiłku; pokarm może zwiększać szybkość, lecz nie stopień wchłaniania. tmax zależy również od postaci leku, w przypadku roztworu wynosi 0,5–2 h; tabletek – 1–4 h; tabletek dojelitowych – 2–8 h; kapsułek – 2–3 h; wartości tmax leku w postaciach o przedłużonym uwalnianiu są większe. Lek jest w 90–95% wiązany z białkami osocza, głównie z albuminami. Odsetek leku związanego z białkami osocza zmniejsza się u chorych w podeszłym wieku, w przypadku niewydolności nerek i/lub wątroby. t1/2 u dorosłych wynosi 10–17 h, u dzieci jest znacznie krótszy i wynosi 6–10 h, natomiast u noworodków, niemowląt i dzieci do 18. mż. – 10–67 h; najdłuższy t1/2 występuje zaraz po urodzeniu; w przypadku równoległego stosowania leków indukujących enzymy wątrobowe – 4–9 h. Metabolizowany jest w wątrobie na drodze oksydacji i sprzęgania z kwasem glukuronowym. Wydalanie metabolitów odbywa się głównie przez nerki, 30–50% dawki wydala się w postaci sprzężonej. Stężenie terapeutyczne wynosi 50–100 μg/ml (340–700 μmol/l). Ponieważ kwas walproinowy nie indukuje enzymów układu cytochromu P-450, nie przyspiesza swojego metabolizmu ani metabolizmu innych leków. Lek przenika przez barierę krew–mózg (stężenie w płynie mózgowo-rdzeniowym jest podobne do stężenia wolnej frakcji leku we krwi), łożysko i do pokarmu kobiecego.

Wskazania

P.o. Napady padaczkowe pierwotnie uogólnione: typowe i nietypowe napady nieświadomości (petit mal), napady miokloniczne, atoniczne, toniczne, kloniczne, toniczno-kloniczne (grand mal), mieszane postaci napadów toniczno-klonicznych i napadów nieświadomości. Inne rodzaje padaczek, niereagujące odpowiednio na inne leki przeciwpadaczkowe, takie jak: napady padaczkowe częściowe, zarówno proste (ogniskowe), jak i złożone (psychomotoryczne), napady wtórnie uogólnione, zwłaszcza napady akinetyczne i atoniczne, napady w zespołach specyficznych (Lennoxa i Gastauta, Westa).. Lek jest także stosowany w padaczce odruchowej wzrokowej. Leczenie epizodów maniakalnych w chorobie afektywnej dwubiegunowej u pacjentów, u których leczenie litem jest przeciwwskazane lub źle tolerowane; kontynuację leczenia walproinianem można rozważać u pacjentów, u których uzyskano odpowiedź kliniczną na wcześniejsze leczenie walproinianem ostrej fazy manii. Kwas walproinowy stosuje się także w profilaktyce zaburzeń afektywnych dwubiegunowych w przypadku nieskuteczności preparatów litu i karbamazepiny.W przypadku napadów pierwotnie uogólnionych lek często można stosować w monoterapii; w napadach częściowych, wtórnie uogólnionych oraz w postaciach mieszanych częściej konieczne jest leczenie skojarzone. W postaci do stosowania parenteralnego. Stany padaczkowe, w których pochodne benzodiazepiny podawane i.v. są nieskuteczne, napady gromadne, leczenie uogólnionych lub częściowych napadów drgawkowych, kiedy leczenie p.o. jest okresowo niemożliwe, ze względu na stan świadomości lub niemożność połykania, zwłaszcza jeżeli chory był uprzednio skutecznie leczony p.o. kwasem walproinowym. Profilaktycznie w związku z zabiegami neurochirurgicznymi głowy, gdy istnieje możliwość wystąpienia napadu padaczkowego. Kwas walproinowy jest również stosowany w zapobieganiu napadom migreny.