„Amtliche Bekanntmachungen der Apostolischen Administratur.”

„Urzędowe Ogłoszenia Administratury Apostolskiej.”

Czasopismo w języku niemieckim i łacińskim zawierające ogłoszenia, personalia i wszelakie informacje Niezależnej Prałatury Pilskiej. Ogłoszenia związane z działaniem kościoła katolickiego na tym terenie.

Nr 1, Schneidemuhl, den 7. Oktober 1930.

Liczba stron: 8

W numerze, między innymi, informacje dotyczące takich miejscowości jak:

Vratislavia – Breslau – Wrocław, Varmie – Warmia, Posen, Gnesen, Deutsch Krone, Flatow, Fraustadt, Lauenburg i. Pomm., Betsche, Bomst, Schlochau, Schneidemuhl, Allenstein, Braunsberg, Christburg, Elbing, Guttstadt, Heilsberg, Marienburg, Mehlsack, Rossel, Samland, Seeburg, Stuhm, Tilsit, Wartenburg, Wormditt, Hildesheim, Lindau, Rinteln, Stegers dekanat schlochau. (Maria Gorna Amerika)

Artykuły: „Bulla Apostolica „Pastoralis Officii Nostri” (Łacina). d.d. 13. Augusi 1930. Pius Episcopus servus servorum Dei ad perpetuam rei memoriam.” (m.in. Nova provincia Vratislaviensis, Vratislaviensis Dioecesis, kościół Św. Jadwigii, Varmiensis Dioecesis, Hildeshiensem Dioecesim, Archiepiscopi Gnesnensis Posnaniensis Culmensis i inne...)

Pismo przesyłamy złożone.

Na końcu egzemplarza napis:

" Die Apostolische Administratur.

J. A. Bleske.

 Die Grenzwacht G. m. b. h., Schneidemuhl"

Schneidemuhl - Piła

Ksiądz Bleske był pomocnikiem ks. R. Weimanna, wcześniej był pierwszym prebendarzem

w kościele pofrańciszkańskim w: Poznań.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Niezale%C5%BCna_Pra%C5%82atura_Pilska

(Wikipedia)

Niezależna Prałatura Pilska (łac. Territorialis Praelatura Schneidemuhlensis, niem. Freie Prälatur Schneidemühl) – istniejąca w latach 1920-1945 jednostka administracyjna Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego w metropolii wrocławskiej ustanowiona przez papieżaBenedykta XV. Powstała w wyniku zmian granic po zakończeniu I wojny światowej z obszarów należących wcześniej do diecezji wrocławskiej i chełmińskiej.

                               W 1918 roku niepodległość odzyskało państwo polskie, w którego składzie znalazło się Pomorze Gdańskie (bez Gdańska) oraz znaczna część Wielkopolski na mocy traktatu wersalskiego zawartego w czerwcu 1919 roku. Oznaczało to, że część parafii wchodzących w skład metropolii gnieźnieńsko-poznańskiej pozostała poza granicami Polski w Niemczech[1].

                               Już w 1920 roku arcybiskup Edmund Dalbor, metropolita poznańsko-gnieźnieński ustanowił dla pięciu dekanatów liczących od 80 do 100 tys. wiernych z 45 parafiami delegata apostolskiego z uprawnieniami wikariusza generalnego. Jej przełożonym został ks. prałat dr Robert Weimann, będący do tej pory kanonikiem w Poznaniu. W tym samym czasie biskup Augustyn Rosentreter, ordynariusz chełmińskiodmówił ustanowienia ponownej delegatury dla trzech dekanatów położonych poza granicami Polski, które liczyły 40 tys. wiernych. Mimo to w 1922 roku Stolica Apostolska przyłączyła je do utworzonej wcześniej delegatury apostolskiej, ustanawiając 10 sierpnia 1923 roku administraturę apostolską ze stolicą w Tucznie. Ta quasi-diecezja zajmowała obszar 7 695 km² przygraniczny dawnych prowincji Prusy Zachodnie i poznańskiej na którym zamieszkiwało 332 443 ludzi[2].

                               Dwa lata później w Monachium zmarł prałat Weimann. Został pochowany w Tucznie, a jego następcą został ks. Maximilian Kaller, który przeniósł siedzibę prałatury do Piły, która była stolicą prowincji Marchia Graniczna Poznańsko-Zachodniopruska. zawarty w 1929 rok przez Prusy konkordat ostatecznie potwierdził istnienie prałatury, która została podporządkowana metropolii wrocławskiej. Jej zwierzchnik miał takie same uprawnienia i obowiązki jak ordynariusz w diecezji. Ponadto miał prawo zasiadać w niemieckiej konferencji biskupiej z prawem głosu[2].

                              W styczniu 1945 roku ostatni prałat (ks. Franz Hartz) uciekł w głąb Niemiec do Demmin. Zmarł w 1953 roku w Hüls koło Krefeld. Przegranie przez Niemcy II wojny światowej doprowadziło do kolejnych zmian terytorialnych w tej części Europy i przesunięcia granicy polsko-niemieckiej na zachód na Odrę i Nysę Łużycką[3]. W rezultacie obszar prałatury znalazł się w całości na terytorium Polski. Pomimo tego w 1953 i 1964 roku obradował poza jej granicami w Niemczech konsystorz, którego ważność potwierdzana była przez Stolicę Apostolską w obu przypadkach.

                              Bezpośrednio w maju 1945 roku działalność na terytorium prałatury zaczęła polska administracja państwowa, a wraz z nią administracja kościelna. 1 sierpnia 1945 roku kard. August Hlond, Prymas Polski ustanowił ks. Edmunda Nowickiego administratorem apostolskim dla polskiej części diecezji berlińskiej i prałatury pilskiej ze stolicą w Gorzowie Wielkopolskim. W 1972 roku na mocy bulli Episcoporum Poloniae coetus papieża Pawła VI obszar dawnej prałatury został podzielony między nowo powstałe diecezję gorzowską i koszalińsko-kołobrzeską[4].

W skład niezależnej prałatury pilskiej wchodziły 74 parafie zgrupowane w 8 dekanatach:

• Wałcz

• Piła

• Pszczew

• Babimost

• Wschowa

• Lębork-Bytów

• Człuchów

• Złotów

Prałaci

• 1920-1925: ks. prał. Robert Weimann

• 1925-1930: ks. prał. Maximilian Kaller

• 1930-1945: ks. prał. Franz Hartz

• 1945-1951: bp Edmund Nowicki, administrator apostolski

• 1951-1952: ks. prał. Tadeusz Załuczkowski, wikariusz kapitulny

• 1952-1956: ks. prał. Zygmunt Szelążek, wikariusz kapitulny

• 1956-1958: ks. prał. Józef Michalski, wikariusz kapitulny

• 1958-1972: bp Wilhelm Pluta, administrator apostolski

Więcej informacji:

http://www.tuczno.koszalin.opoka.org.pl/kosciol_parafialny/pralatura_pilska.html

https://pocztowki-schneidemuhl.pila.pl/wolna-pralatura-pilska/

Rarytas kolekcjonerski dla regionalistów, historyków, miłośników historii kościoła.

E-CYMELIA.PL