BANKNOTY POLSKIE - ZBIÓR PUBLIKACJI
Ciągle w naszej literaturze numizmatycznej odczuwa się niedosyt publikacji
traktujących o pieniądzu papierowym. Doczekaliśmy się świetnego
katalogu banknotów autorstwa Pana Czesława Miłczaka ale wciąż brakuje
wydawnictw, w których można znaleźć ciekawostki i dodatkowe inf. związane
z emisją "papierków". Poniżej prezentuje jedyny w swoim rodzaju
zestaw publikacji w tym temacie, będący wynikiem przejrzenia
"Biuletynów Numizmatycznych" z lat 1989-1996. W ośmiu z nich
znalazłem artykuły właśnie o banknotach, które uważam jednocześnie
za godne przeczytania, interesujące, kształcące i warte dołączenia
do biblioteczki. Poniżej lista tychże artykułów z krótką
charakterystyką części z nich.
- Karol Bayer - prekursorem zainteresowań polskim pieniądzem
papierowym
(autor - Eugenia Triller, BN 4/94, str. 6-12)
Świetny artykuł przygotowany w oparciu
o listy K. Bayera do E. Hutten -Czapskiego (korespondencje sprzedaży
kolekcji Bayera Czapskiemu). Zaczęło sie od tego, że w 1858r.
podczas prac w archiwum skarbowym materiały dotyczące polskiego pieniądza
papierowego uznano za niepotrzebne i zdecydowano sprzedać na licytacji.
Bayer o licytacji dowiedział się już po fakcie, całość materiałów
kupili natomiast żydzi "płacąc parę rubli za pud",
od których on następnie je odkupił za 100 rubli srebrem. Opisuje
zawartość zakupu: ".... Wiadomo, że pieniądze papierowe za
czasów Kościuszki były wycinane z ksiąg sznurowych .... są to małe
tomik zawierające zawsze po 500szt. w jednym, oprawne w płótno i
opisane ..." "..odmienność liter na każdej złotówce ma ten
powód, że były one odbijane z blach miedzianych rytowanych,
a było ich kilka lub kilkanaście na jednej blaszce, może i cały
alfabet...."
ŚWIETNE
- Jaka była naprawdę
wielkość emisji banknotów kościuszkowskich 1794r.
(autor - Lech Kokociński, BN 4/94 str. 13-17)
Temat ten autor poruszał już wcześniej
( BN2/94) natomiast przyczynkiem do napisania tego artykułu było
zlicytowanie na 5-tej aukcji WCN banknotów o numeracji wyższej niż
dotychczas notowane. Podważyło to dotychczasowe szacunki co do wielkości
emisji banknotów kościuszkowskich " .... Jak zauważymy że
ostatnie serie banknotów kościuszkowskich, drukowane pośpiesznie, nawet
z błędami ortograficznymi - prawie w dniu klęski maciejowickiej, gdy
Praga została już zdobyta i była pacyfikowana przez Moskali, to fakt
ich niezarejestrowania w księgach kasowych .... nie może specjalnie
dziwić...."
POLECAM
- Banknoty polskich powstań
narodowych - postulaty badawcze
(autor - Lech Kokociński,
BN 2/94 str. 3-18)
"...czy bilety skarbowe Insurekcji Kościuszkowskiej
były pierwszymi polskimi banknotami ? Czy też nie należało by oddać
palmy pierwszeństwa innym papierom wartościowym władz powstańczych:
zaręczeniom skarbowym czy biletom menniczym - tzw. minccetlom - i je uznać
za najstarsze polskie pieniądze papierowe?! " Tyle tytułem wstępu
a dalej jest coraz ciekawiej i czyta się po prostu jednym tchem. Szczegółowo
opracowana Insurekcja Kościuszkowska, Powstanie Listopadowe i Styczniowe.
Poruszone wiele pasjonujących ciekawostek np. "... otóż
absolutnie bezsporny jest fakt wywabienia chemicznego na wszystkich
banknotach 25zł pierwotnego podpisu - nieznanego nam komisarza - po lewej
stronie banknotu! Istniejący na tych banknotach podpis komisarza Piotra
Grozmaniego złożony został wtórnie, tj. na miejscu wywabionego pod nim
uprzedniego podpisu innego komisarza. Którego ? Za co uznano go niegodnym
do składania podpisu ?..."
Naprawdę ciekawy i obszerny artykuł - REWELACJA
- Aukcja kolekcji banknotów polskich Wacława Dąbrowskiego
(autor - Lech Kokociński, BN 2/94 str. 19-26)
Sprawozdanie z licytacji na aukcji WCN 5 części zbioru Wacława Dąbrowskiego,
największej dotąd zgromadzonej kolekcji polskiego pieniądza
papierowego. Niegdyś kolekcja zawierała około 1000 typów banknotów
polskich (nie licząc odmian serii i kolorów), w tym samych banknotów kościuszkowskich
128 różnych odmian oraz 1280 bonów prywatnych... część kolekcji w
1963r. trafiła do Gabinetu Numizmatycznego NBP (w tym 41 szt.
najcenniejszych projektów rysunkowych i wzorów banknotów XIX wiecznych
) Na WCN 5 licytowano ponad 500pozycji. Artykuł ten to opis aukcji oraz
najciekawszych okazów wystawionych na licytacje.
Czyta się z wypiekami na twarzy - POLECAM
- Produkcja banknotów przez Związek
Walki Zbrojnej i Armię Krajową
(autor - Mieczysław Czerski, BN 10-12/89 str. 3-9)
"Po zakończeniu działań wojennych w 1939r. powstał w
konspiracji ZWZ .....Powołano specjalna komórkę PWB 17 (Podziemna Wytwórnia
Banknotów)" Niniejszy artykuł to właśnie opis działalności
i "produkcji" w/w komórki oraz innych, ciekawych faktów
związanych z pieniądzem papierowym w okresie okupacji., między innymi
geneza pojawienia się banknotów ze stemplem "AK Reguła
Pierwszy Żołd Powstańczy"
POLECAM
- 70 lat Państwowej Wytwórni
Papierów Wartościowych
(autor Jan Moczydłowski, BN 7-9/89 str. 24- 28)
Nie było by większości banknotów polskich gdyby nie PWPW.
Jest to interesujący artykuł ukazujący przekrojowo jej historie, losy i
działalność począwszy od powołania "do życia" dnia 25
stycznia 1919r. jeszcze jako Państwowych Zakładów Graficznych.
- Zaczyna się od szkiców
(autor Jan Moczydłowski, BN 7-12/90 str. 67-70)
Krótki ale ciekawy artykuł o Ryszardzie Kleczewskim, projektancie w
PZG a później w PWPW. W artykule zamieszczone kilka zdjęć
ciekawych, niezrealizowanych projektów banknotów autorstwa właśnie
Kleczewskiego, oraz krotko przedstawiony jego dorobek w tej dziedzinie. INTERESUJĄCE
- POLECAM
- PIENIĄDZ FAŁSZYWY
"Niecodzienna wystawa"
(autor - Janusz Kurpiewski, BN 1/96 str. 23-29)
Reportaż z wystawy pieniądza fałszywego
przygotowanej przez Lecha Kokocińskiego "..cała
trzecia sala wystawowa poświęcona jest wylącznie fałszerstwa
pieniądza papierowego - od obiektów Insurekcji Kościuszkowskiej po
emisje 1965r. .." POLECAM
- Nieznana wersja
Biletu Państwowego 5zł z 1926 roku.
(autor - Jerzy Koziczyński, BN 1/96 str. 31 - 35)
".....przeglądając jedną z największych
kolekcji polskiego pieniądza papierowego natrafiłem na zupełnie
nieznaną wersję biletu państwowego o nominale 5zł z 15 paź.
1926r. ......projekty banknotów okresu międzywojennego są
niezwykle rzadkie..... nie znamy żadnego biletu państwowego czy
skarbowego wydanego i nie wprowadzonego do obiegu przez Ministerstwo
Skarbu .... zachodzi przypuszczenie że jest to jedyny egzemplarz tego
biletu, który zachował się do naszych czasów ......wydrukowany z inna
datą emisji tj. 15.paź 1926 a nie 25 paź. 1926 ......"
P O L E C A M
- Oznaczenia i drukarnie banknotów emisji
1 lipca 1948 (I)
(autor - Jacek Tylicki, BN 4/96 str. 16-23)
Interesujący artykuł, próba uporządkowania i wyjaśnienia
choćby części zagadek związanych z jedną z najmniej znanych, i
najbardziej intrygujących emisji pieniądza polskiego, jaką
była emisja z roku 1948. W temacie tym do dziś pozostały pytania bez
odpowiedzi, na część z nich próbuje znaleźć odpowiedź autor. W
artykule opisane nominały od 2zł do 20zł włącznie.
POLECAM
- Przyczynek do dziejów
polskiej inflacji - Projekt realizacyjny banknotu 50mln MKP z 1924r.
(autor - Lech Kokociński, BN 4/95 str. 25-29)
"... PKKP dopuściła już w
listopadzie 1923r. do obiegu pieniężnego dwa rodzaje przekazów.... o
nominałach 50mln i 100mln mkp. .... licząc się z dalszą inflacją
przewidziała na 1924r. emisję banknotu o nominale 50mln mkp. ..... Zakłady
Graficzne Biblioteki Polskiej w Bydogoszczy .... wydrukowały dwustronne,
litograficzne projekty banknotów 50mln mkp...." W artykule
zamieszczone zdjęcia i szczegółowy opis w/w, unikalnego banknotu.
WARTO PRZECZYTAĆ - POLECAM
- Banknoty z nadrukiem
"GETTO WALCZY"
(autor - Stanisław Bulkiewicz, BN 7-12/90 str.
42-44)
- Pieniądz w
okupowanej Polsce w aspekcie prawa międzynarodowego
(autor Andrzej Schmidt, BN 7-9/89 str. 14-24)
- Recenzje publikacji
o banknotach i inne, drobne artykuły "banknociarskie" lub z
banknotami powiązane zawarte w
wystawionych biuletynach
- Papierowe
bony rabatowe z Tych (BN 2/94)
- Recenzja pracy Bogumiła Sikorskiego "Papierowy pieniądz
zastępczy Wągrowca i Damasławka 1914-1919 (BN 2/94)
- Recenzja pracy M. Kowalskiego "Polski Pieniądz papierowy
1974 - 1994" (BN 2/94)
- Bony papierowe miasta "Myślenice" (BN 10-12/89)
- Banknoty z nadrukami (BN 7-12/90)
- Nieznane bony Bolesławca nad Prosną i Stolina na Polesiu. (BN 1/96)
- Nowy banknot 100-dolarowy USA (BN 1/96)
Przedmiotem aukcji jest zestaw "Biuletynów
Numizmatycznych" (osiem zeszytów) zawierających w/w artykuły oraz
mnóstwo informacji na inne, numizmatyczne tematy.
Wszystkie zeszyty są nowe i w idealnych stanach. Koszt tego zestawu to
równowartość średniego banknotu - chyba warto bo wiedza uzyskana w ten
sposób może zaprocentować wielokrotnie.
POLECAM
Koszt wysyłki krajowej przy
przedpłacie na konto to kwota 5,6pln lub 9,10pln w przypadku wysyłki za
zaliczeniem pocztowym
|